Rodzaje badań dna oka

Badań oka w okulistyce wyróżnia się wiele. Zalicza się do nich:

• badania z koniecznością zastosowania środków do rozszerzania źrenic:
• badania bez zastosowania środka do rozszerzania źrenic:

Badania dna oka z koniecznością zastosowania środków do rozszerzania źrenic

Oftalmoskopia bezpośrednia

Ten rodzaj badania polega na wykorzystaniu wziernika zwanego oftalmoskopem. Umożliwia to obserwację wewnętrznych struktur poprzez ich naświetlenie. Badanie pozwala ocenić stan poniższych struktur oka: siatkówki, ciała szklistego, plamki żółtej, naczyń krwionośnych i tarczy nerwu wzrokowego.

Oftalmoskopia pośrednia

Badanie to charakteryzuje się wykorzystaniem lampy szczelinowej i soczewki skupiającej, a czasami również gonioskopu, co umożliwia badanie oka w sposób trójwymiarowy.

Zastosowanie funduskamery

Wykorzystywane w badaniach autofluorescencji – podanie innego rodzaju kontrastu mającego na celu zobrazowanie naczyń naczyniówki oka. Pozwala to na zbieranie dokumentacji obrazowej i długoterminowe monitorowanie postępów choroby lub schorzenia

Badania dna oka bez zastosowania środka do rozszerzania źrenic

Ultrasonografia oka (USG oka)

Badanie obrazowe za pomocą ultrasonografii (USG) oka.

OCT

Optyczna koherentna tomografia siatkówki – wykorzystanie skaningu optycznego pozwalającej analizować przekrój optyczny rogówki, siatkówki, ciała szklistego i nerwu wzrokowego.

HRT

Skaningowa konfokalna oftalmoskopia laserowa – rodzaj laserowego oftalmoskopu, dzięki któremu uzyskuje się trójwymiarowe mapy siatkówki oka.

Umów termin wizyty u lekarza rodzinnego

Jak się przygotować do badania dna oka?

Badanie dna oka w niektórych przypadkach wymaga podania kropel (z atropiną) bezpośrednio do gałki ocznej, co powoduje pogorszenie widzenia: rozmazanie i brak ostrości obrazu to charakterystyka świata po podaniu tych kropel. Dlatego warto przygotować się do badania:

• nie korzystaj z żadnego pojazdu, jeśli musisz być kierowcą;
• nie obsługuj urządzeń mechanicznych;
• jeśli jest to możliwe, zgłoś się z osobą towarzyszącą;
• zrezygnuj z soczewek na czas badania;
• zaopatrz się w okulary przeciwsłoneczne, ponieważ atropina może powodować nadwrażliwość na światło słoneczne.

Ile się nie widzi po badaniu dna oka?

Długość działania kropel podanych w trakcie badania stanowi bardzo indywidualną kwestię. Szacuje się jednak, że zaburzone widzenie może się utrzymywać przez 4-6 godzin od podania.

Czy badanie dna oka może zaszkodzić?

Badanie dna oka jest badaniem całkowicie bezpiecznym i bezbolesnym. Możliwe jest wielokrotne jego wykonywanie. Ze względu na silne światło wziernika, może powodować dyskomfort, czy nieostre widzenie, ale uczucie to ustępuje w przeciągu kilku/kilkunastu minut.

Badanie dna oka – wskazanie do wykonania

Dzięki postępującemu rozwojowi badań i ich możliwości, wśród chorób, które stanowią wskazania do wykonania badania dna oka, wyróżnia się:

• cukrzycę;
• nadciśnienie tętnicze;
• choroby autoimmunologiczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów, toczeń układowy);
• schorzenia hematologiczne;
• stan zwiększonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego;
• choroby demielinizacyjne;
• nowotwory.

Badanie dna oka jest w stanie wykryć wiele chorób, a także monitorować przebieg już istniejących. Wśród chorób, które może wykryć wyróżnia się:

• zwyrodnienia plamki żółtej;
• wykrycie guzów wewnątrzczaszkowych;
• monitorowanie neuropatii jaskrowej;
• monitorowanie zmian demielinizacyjnych w przebiegu schorzeń neurologicznych;
• w przebiegu nadciśnienia tętniczego jako badanie rozszerzone.

U kogo przeprowadza się badanie dna oka?

Badanie dna oka może być wykonywane u każdej osoby, u której lekarz - okulista, kardiolog, neurolog lub inny specjalista, widzi wskazanie do jego wykonania.

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Badanie dna oka u kobiet w ciąży

Badanie dna oka wykonuje się u kobiet w ciąży i jest całkowicie bezpieczne. W ten sposób badane są nieprawidłowości w obrębie siatkówki, które mogłyby być wskazaniem do przeprowadzenia cesarskiego cięcia podczas porodu.

Badanie dna oka u dzieci i niemowląt

Badanie dna oka wykonuje się również u niemowląt i dzieci. Wskazaniami do wykonania tego badania są :

• wcześniactwo;
• podejrzenie retinopatii;
• rozpoznanie zeza lub nieprawidłowego widzenia barw u dzieci;
• zgłaszanie pogorszenie wzroku przez dzieci.

Wyniki badania są dostępne natychmiast po jego wykonaniu, gdyż wynikiem jest obraz widoczny przez lekarza podczas badania.

Cena badania dna oka

Cena badania dna oka może się różnić w zależności od lokalizacji i placówki medycznej, w której jest wykonywane. Zazwyczaj ceny za to badanie zaczynają się od około 100 zł.

Badanie OCT można wykonać także bezpłatnie, korzystając z finansowania z Narodowego Funduszu Zdrowia. Konieczne jest jednak uzyskanie skierowania od lekarza i zrealizowanie badania w placówce, która ma podpisaną umowę z NFZ.

Bibliografia:

1. Pogrzebielski, A. (2013). Wziernikowanie dna oka (oftalmoskopia). Medycyna praktyczna, dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/68624,wziernikowanie-dna-oka-oftalmoskopia (dostęp 10.2023)
2. Glasner, P., Siebert, K., Glasner, L. (2016). Nowoczesne metody obrazowania dna oka [w:] Forum Medycyny Rodzinnej, Tom 10, Nr 2  dostępne na: https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/47681/37347 (Dostęp 10.2023)
3. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Nefrologii Dziecięcej (PTNFD) dotyczące postępowania z dzieckiem z podwyższonym ciśnieniem tętniczym, dostępne na https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/view/44050 (Dostęp 10.2023)

Autor