Dlaczego ważne jest prawidłowe ciśnienie w oku?

Ciśnienie w oku uwarunkowane jest obecnością tzw. cieczy wodnistej. Jej zadaniem jest utrzymanie odpowiedniego napięcia, uwodnienia i kształtu gałki ocznej. Dodatkowo, ciecz wodnista jest nośnikiem dla substancji odżywczych, w które zaopatrywana jest soczewka i rogówka. Warunkiem prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku jest odpowiednia ilość wytwarzanej cieczy wodnistej i jej niezakłócony przepływ. Wtedy ciśnienie w oku mieści się w optymalnym przedziale od 10 do 21 mm Hg. Najwyższe wartości przyjmuje w godzinach porannych, natomiast dobowe wahania nie powinny przekraczać 5 mm Hg.

Przyczyny podwyższonego ciśnienia w oku

Wysokie ciśnienie w oku wynikać może z upośledzenia odpływu cieczy wodnistej. Skutkuje to jej kumulacją i wywieraniem nadmiernego ucisku na nerw wzrokowy, prowadząc do jego uszkodzenia. Najczęstszą przyczyną takiego stanu jest jaskra, którą dzielimy na dwa rodzaje: 

• jaskra z zamkniętym kątem przesączania - gdy odpływ cieczy wodnistej zostaje mechanicznie zablokowany przez zetknięcie się tęczówki z rogówką;
• jaskra z otwartym kątem przesączania - gdy dochodzi do niedrożności kanału odpływu cieczy wodnistej przez odkładanie się złogów w tzw. układzie beleczkowania.

Innym powodem utrzymywania się podwyższonego ciśnienia w oku jest m.in. nadmierna produkcja cieczy wodnistej, niewyrównane nadciśnienie tętnicze lub cukrzyca, a także stosowane leki, zwłaszcza z grupy steroidów. Szczególnym przypadkiem jest choroba pseudoeksfoliacyjna, czyli odkładanie się włóknisto-ziarnistych złogów w poszczególnych narządach, także gałce ocznej. Jest to schorzenie, które prowadzi do zaburzeń o charakterze jaskry z otwartym kątem przesączania.

Przyczyny obniżonego ciśnienia w oku

Obniżone ciśnienie w obrębie gałki ocznej wynika najczęściej z nadmiernego spadku ciśnienia tętniczego, w efekcie zażywania leków hipotensyjnych. Warto przeanalizować wtedy strategię leczenia z lekarzem prowadzącym, aby efekty farmakoterapii były optymalne. Zbyt niskie wartości ciśnienia towarzyszą również urazom gałki ocznej.

Badanie ciśnienia w oku

Niepokojące objawy, takie jak zaburzenia widzenia czy bóle głowy, wymagają wizyty u lekarza okulisty. Wizytę umówić możesz bez wychodzenia z domu za pośrednictwem portalu LekarzeBezKolejki.pl. 

Ustalenie wartości ciśnienia w oku wymaga przeprowadzenia odpowiedniego badania, zwanego tonometrią. Wyróżniamy kilka rodzajów tonometrów:

• tonometr komputerowy typu air-puff - wykorzystuje podmuch sprężonego powietrza, pod wpływem którego dochodzi do spłaszczenia rogówki; badanie nie wymaga znieczulenia, jednak ze względu na ograniczoną dokładność, stosowane jest jedynie w celach przesiewowych (nieprawidłowy wynik wymaga dalszej diagnostyki);
• tonometr aplanacyjny Goldmanna - polega na pomiarze siły, niezbędnej do spłaszczenia powierzchni rogówki; badanie wymaga znieczulenia oka i wybarwienia filmu łzowego za pomocą fluoresceiny, jest jednak uznawane za złoty standard, ze względu na większą dokładność wyników;
• tonometr Pascala - najnowocześniejsza metoda badania, wykorzystująca specjalny czujnik umieszczony w końcówce diagnostycznej; umożliwia minimalne zniekształcenie rogówki podczas pomiaru i w przeciwieństwie do tonometru aplanacyjnego, uwzględnia różnice międzyosobnicze w budowie i grubości rogówki.

W przypadku podejrzenia jaskry, zleca się też gonioskopię, służącą ocenie szerokości i budowy kąta przesączania.

Leczenie nieprawidłowego ciśnienia w oku

W celu dopasowania odpowiedniego sposobu leczenia, konieczne jest dokładne ustalenie przyczyny stwierdzonych zaburzeń. Jeśli nieprawidłowe ciśnienie w oku spowodowane jest nieleczoną lub leczoną niewłaściwie chorobą przewlekłą, rozpocząć należy od konsultacji z lekarzem odpowiedniej specjalizacji. Podstawową metodą, obniżającą ciśnienie w gałce ocznej jest zastosowanie odpowiednich kropli, zawierających substancje takie jak prostaglandyny, beta-blokery, sympatykomimetyki, inhibitory anhydrazy węglanowej czy pilokarpina. Warto pamiętać o ich prawidłowym stosowaniu, czyli aplikacji po odciągnięciu dolnej powieki od strony skroniowej. Dodatkowo, należy unikać mrugania bezpośrednio po zastosowaniu leku.