Przyczyny reumatoidalnego zapalenia stawów

Reumatoidalne zapalenie stawów jest przewlekłą chorobą tkanki łącznej, prowadzącą do nieswoistych stanów zapalnych w obrębie stawów, zmian pozastawowych i układowych. Zalicza się je do schorzeń autoimmunologicznych, ponieważ w przebiegu RZS to nasz własny układ odpornościowy atakuje prawidłowe tkanki organizmu. Brak odpowiedniego leczenia prowadzi do upośledzenia sprawności, a w skrajnych przypadkach nawet przedwczesnej śmierci. RZS atakuje częściej kobiety, a największy odsetek zachorowań dotyczy 4 oraz 5 dekady życia. Zwiększone ryzyko stwierdza się u pacjentów, u których choroba ta jest obecna w wywiadzie rodzinnym. Niekorzystnym czynnikiem predysponującym do RZS jest także palenie papierosów oraz długotrwałe narażenie na stres.

Objawy reumatoidalnego zapalenia stawów

Pierwsze objawy choroby są niespecyficzne, dlatego wielu pacjentów zwleka z wizytą u lekarza. Początkowo mogą pojawić się bóle mięśni, stan podgorączkowy, uczucie osłabienia i spadek masy ciała. Z czasem odczuwalne stają się bóle i obrzęki w obrębie stawów rąk i stóp, które w wyniku dalszego rozwoju choroby mogą zająć większe stawy, np. biodrowy, łokciowy czy kolanowy. Dla RZS charakterystyczna jest także tzw. sztywność poranna, utrzymująca się zazwyczaj ponad godzinę od momentu przebudzenia. Postępujący stan zapalny prowadzi do ograniczenia ruchomości zajętych stawów i powstawania charakterystycznych deformacji.

Ponieważ reumatoidalne zapalenie stawów prowadzi również do zmian pozastawowych, często u chorych zauważa się tzw. guzki reumatoidalne, czyli zgrubienia tkanki podskórnej. Mogą one rozwijać się także w narządach wewnętrznych, np. płucach. Obserwuje się powikłania o charakterze neuropatycznym, uszkodzenia narządu wzroku i częstsze zachorowania na osteoporozę. Przewlekły stan zapalny wywołuje niekorzystne zmiany w układzie sercowo-naczyniowym, zwiększając m.in. ryzyko miażdżycy czy zapalenia osierdzia.

Reumatoidalne zapalenie stawów - leczenie farmakologiczne

Diagnozą i leczeniem reumatoidalnego zapalenia stawów zajmuje się lekarz reumatolog, a w przypadku, gdy konieczna jest rehabilitacja w opiekę nad pacjentem zostaje zaangażowany także fizjoterapeuta. Lekarz przeprowadza wywiad, ogląda zajęte stawy oraz zleca odpowiednie badania krwi - morfologię, OB, CRP, RF oraz przeciwciała antycytrulinowe (anty-CCP). Podwyższone miano RF i anty-CCP stanowią niekorzystny czynnik prognostyczny i świadczą o zwiększonym ryzyku destrukcji stawów.

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty możesz zarezerwować na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Leki modyfikujące przebieg choroby

Podstawowym celem leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów jest uzyskanie remisji choroby. Aby zmniejszyć stan zapalny i spowolnić postęp zmian w obrębie stawów i narządów stosuje się leki modyfikujące jej przebieg. Gdy brak jest przeciwwskazań, lekiem pierwszego rzutu jest metotreksat. W trakcie terapii należy kontrolować funkcje wątroby, nerek oraz szpiku, na wypadek wystąpienia działań niepożądanych. Gdy zastosowane leczenie nie przynosi pożądanych efektów, włącza się inne dostępne preparaty m.in. leflunomid, sulfasalazynę lub leki biologiczne. 

Leki wspomagające

Lekarz prowadzący może dodatkowo zalecić stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Aby uniknąć działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego, zaleca się ich ograniczenie do stosowania doraźnego, w zaostrzeniach choroby. Kolejną grupą preparatów są glikokortykosteroidy (GKS), także w formach dostawowych. GKS zalecane są w najniższej skutecznej dawce, w możliwie najkrótszej terapii.

Niefarmakologiczne metody leczenia RZS

Bardzo ważne, aby pacjenci chorujący na reumatoidalne zapalenie stawów nie rezygnowali całkowicie z aktywności fizycznej. Odpowiednio dobrane ćwiczenia pozwolą na dłuższe utrzymanie sprawności i spowolnią rozwój choroby. Ze względu na zróżnicowany obraz kliniczny, każdy pacjent powinien skonsultować się z fizjoterapeutą, który pomoże dobrać odpowiednią serię zabiegów. Warto zwrócić też uwagę na zdrową dietę, dostarczającą niezbędnych składników odżywczych. Pamiętajmy, że nadwaga lub otyłość stanowią dodatkowe obciążenie dla stawów objętych chorobą. Ponieważ reumatoidalne zapalenie stawów może znacząco pogorszyć komfort życia pacjenta, może on wymagać pomocy psychoterapeuty oraz wsparcia i zrozumienia ze strony najbliższych osób.

Autor