Łuszczycowe zapalenie stawów i jego charakter

Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS) jest chorobą autoimmunologiczną, należącą do spondyloartropatii i stanowi jedną z częstszych przyczyn zapalenia stawów i przyczepów ścięgnistych. Często, bo nawet u około 40% pacjentów, towarzyszy łuszczycy skórnej.

Postępujący charakter choroby oraz zajęcie stawów obwodowych i przyczepów ścięgnistych, przy zastosowaniu nieodpowiedniego leczenia, często prowadzą do upośledzenia ruchowego, co stanowi niebezpieczną przyczynę występowania innych schorzeń, np. otyłości czy problemów kardiologicznych.

Umów się do lekarza rodzinnego

Przyczyny wystąpienia łuszczycowego zapalenia stawów

Choć dokładna przyczyna łuszczycowego zapalenia stawów nie jest do końca poznana, wyróżnia się wiele czynników, które predysponują pacjenta do wystąpienia tego schorzenia. Wśród nich wymienia się:

• uwarunkowania genetyczne - znacznie częściej choroba występuje u osób, u których w rodzinie rozpoznano łuszczycę lub łuszczycowe zapalenie stawów;
• wysokie narażenie na stres;
• przebyte zakażenia wirusowe lub bakteryjne.

Bardzo często czynnikiem poprzedzającym wystąpienie objawów łuszczycy lub łuszczycowego zapalenia stawów jest uraz mechaniczny skóry.

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów

Najczęściej objawy charakterystyczne dla łuszczycowego zapalenia stawów pojawiają się u osób z rozpoznanym schorzeniem łuszczycy skóry (czerwone plamki oraz towarzyszące im zrogowacenia, które wyglądem przypominają łuski). Te charakterystyczne plamki mogą występować na całym ciele i cechować się różnym nasileniem i wielkością. Dlatego ogromnie ważne jest zgłaszanie lekarzowi prowadzącemu (zazwyczaj dermatologowi) zauważonych dolegliwości.

Zdarza się jednak, że objawy ŁZS pojawiają się bez wcześniejszych objawów skórnych, jest to wtedy większe wyzwanie diagnostyczne, gdyż dolegliwości zgłaszane przez pacjenta mogą wskazywać na inne schorzenia, np. zwyrodnieniowe lub reumatyczne.

Jak rozpoznać łuszczycowe zapalenie skóry?

Do najczęstszych objawów łuszczycowego zapalenia skóry zalicza się:

• ból, obrzęk stawów obwodowych i ograniczenie ich ruchomości,
• stan zapalny przyczepów ścięgnistych – objawiający się tkliwością w okolicach przyczepu ścięgien do kości, więzadeł czy torebek stawowych,
• objaw palca kiełbaskowatego – czyli stan zapalny stawów, ścięgien i tkanki podskórnej, co daje charakterystyczny objaw poszerzonych obrysów palca i obecności zaczerwienienia, co odróżnia go od pozostałych palców,
• deformację stawów obwodowych – tzw. „palce teleskopowe”, czyli zniszczenie tkanki kostnej powodujące skrócenie palców,
• zapalenie naczyniówki oka – występuje u około 30% pacjentów z ŁZS. Wymaga interwencji okulisty, gdyż nieleczone, może prowadzić do poważnych konsekwencji.

Na podstawie tych objawów oraz badań laboratoryjnych (CRP, OB, czynnik reumatoidalny oraz antygen HLA 27) lekarz pierwszego kontaktu lub reumatolog różnicuje oraz ustala diagnozę. Pacjenci często dostają również skierowanie na badanie RTG stawów obwodowych oraz USG, pozwalające na wykrycie cech zapalnych w okolicy przyczepów ścięgnistych.

Jeśli towarzyszą Ci powyższe objawy, skonsultuj się z lekarzem w celu zdiagnozowania przyczyny swoich problemów. Listę specjalistów znajdziesz na stronie LekarzeBezKolejki.pl, gdzie umówisz się na wizytę w dogodnym dla siebie terminie.

Jak szybko postępuje łuszczycowe zapalenie stawów i czy można je leczyć?

Ogromnie ważne jest podjęcie leczenia tej choroby, gdyż ma ona charakter postępujący, co często prowadzi do niesprawności ruchowej oraz poważnych konsekwencji zdrowotnych. Na szczęście schorzenie u większości pacjentów postępuje powoli, dzięki czemu właściwie dobrane i wcześnie rozpoczęte leczenie może zapewnić stosunkowo wysoki komfort życia.

Wśród leków pierwszego wyboru w łuszczycowym zapaleniu stawów wyróżnia się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne - pozwalają na wyciszenie objawów zapalenia stawów, lecz nie wpływają na zmiany skórne. Często stosuje się również glikokortykosteroidy, które mają na celu zmniejszenie objawów zapalnych. W przypadku braku rezultatów wynikających z leczenia farmakologicznego, wprowadza się leczenie biologiczne.

Jak żyć z łuszczycowym zapaleniem stawów?

Niezwykle ważne jest, aby pacjenci z rozpoznaniem łuszczycowego zapalenia stawów zachowali dzienną dawkę aktywności fizycznej. Postępujący proces choroby powoduje ból, sztywność oraz ograniczenie ruchomości stawów, a także ogólne złe samopoczucie, co szybciej postępuje, gdy pacjent stroni od aktywności. Wiąże się to z zaprzestaniem lub znacznym ograniczeniem ruchomości, co pogłębia objawy bólowe i nasila chorobę powodując problemy z funkcjonowaniem w życiu codziennym. 

Podejmowanie aktywności fizycznej przez osoby zmagające się z łuszczycowym zapaleniem stawów jest również ważne, aby zachować obecną lub uzyskać spadek masy ciała, która (gdy jest nadmierna) nasila dolegliwości bólowe. Najodpowiedniej jest połączyć aktywność fizyczną z właściwą, zdrową dietą.

Łuszczycowe zapalenie stawów a dieta

Pacjenci chorujący na łuszczycę lub łuszczycowe zapalenie stawów, bardzo często z powodu nasilenia objawów są ograniczeni w życiu codziennym. U wielu z nich powoduje to złe samopoczucie, któremu towarzyszy mniejsza aktywność fizyczna oraz brak motywacji w prowadzeniu zdrowej, zbilansowanej diety. Prowadzi to do zwiększenia masy ciała, a także może nasilać procesy zapalne, przez co pogarsza się przebieg choroby i naraża pacjenta na inne schorzenia, m.in. sercowo-naczyniowe. Dlatego w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów ogromnie ważny jest odpowiedni sposób odżywiania. 

Naukowcy sugerują chorym: 

• jedzenie produktów bogatych w nienasycone kwasy tłuszczowe, 
• suplementację kwasów tłuszczowych omega-3, 
• rozważenie wprowadzenia diety wegetariańskiej, ze względu na eliminację produktów pochodzenia zwierzęcego (bogatego w kwas arachidonowy),
• zmniejszenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych,
• spożywanie przeciwutleniaczy w diecie (np. zielone i czerwone warzywa).

Bibliografia:

1. Guła, Z., Korkosz, M. (2018). Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS). Przegląd Reumatologiczny, 2.
2. Pomorska, E, Lewandowska-Polak, A., Makowska, J.S. (2019). Łuszczycowe zapalenie stawów – czy uraz mechaniczny może wyzwolić zapalenie. Alergia Astma Immunologia, 24(3), s. 119-123.
3. Stawczyk, M., Szczerkowska-Dobosz, A., Komorowska, O., i inni (2011). Znaczenie diety w łuszczycy – przewlekłej układowej chorobie zapalnej. Forum Zaburzeń Metabolicznych, 2, 3, s. 205-212.
4. Szechiński, J. (2005). Łuszczycowe zapalenie stawów. Przegląd Reumatologiczny, 4(4), s. 6-7.
5. Dieta. Dostępne na: luszczyca.edu.pl. (Dostęp: wrzesień 2022).

Autor