Gorączka reumatyczna – co to za choroba?

Jest to autoimmunologiczna, wieloukładowa choroba zapalna, rozwijająca się w odpowiedzi na przebyte, nieleczone zakażenie gardła paciorkowcem beta-hemolizującym z grupy A.

Choroba ta występuje głównie u dzieci i nastolatków do 15. roku życia. Swój pierwszy rzut ma najczęściej między 4. a 30. rokiem życia, a następnie może nawracać w dalszym życiu.

Umów się do lekarza rodzinnego

Objawy gorączki reumatycznej

Diagnostyką gorączki reumatycznej zajmuje się lekarz reumatolog. Diagnoza stawiana jest na podstawie zgłaszanych przez pacjenta objawów oraz tzw. kryteriów Jonesa.  Wśród kryteriów Jonesa wyróżnić można:

• kryteria większe:
  • zapalenie mięśnia sercowego lub wsierdzia,
  • zapalenie stawów,
  • pląsawica,
  • rumień brzeżny,
  • guzki podskórne,
• kryteria mniejsze:
  • gorączka,
  • bóle stawów,
  • cechy obecności stanu zapalnego w badaniach laboratoryjnych, a więc podwyższone OB oraz stężenie białka C-reaktywnego,
  • nieprawidłowości w zapisie EKG (wydłużony odstęp PR).

Rozpoznanie pierwszego rzutu gorączki reumatycznej następuje w momencie spełnienia dwóch dużych kryteriów lub jednego większego i dwóch mniejszych oraz w obu przypadkach udokumentowania zakażenia paciorkowcem. Zakażenie paciorkowcem można wyznaczyć poprzez:

• dodatni wynik posiewu z wymazu gardła,
• podwyższony lub narastający wskaźnik przeciwciał przeciwpaciorkowcowych w surowicy.

Charakterystyka najczęstszych objawów

• Zapalenie mięśnia sercowego − ujawnia się zazwyczaj w pierwszych 3 tygodniach choroby. Obejmuje nawet 50% wszystkich chorych. Najbardziej charakterystyczne dla gorączki reumatycznej są słyszalne szmery skurczowe, powiększenie sylwetki serca, zaburzenia rytmu serca oraz bóle w klatce piersiowej.
• Zapalenie stawów jest objawem występującym u około 80% chorych. Zajmuje zazwyczaj duże stawy i ma charakter wędrujący, niesymetryczny. Często poprzedzone jest silnym bólem i gorączką. Nieleczone może trwać około 2-3 tygodni, ale nie pozostawia trwałych, widocznych np. na obrazie RTG uszkodzeń stawów.
• Pląsawica − występuje u około 10-20% pacjentów cierpiących na gorączkę reumatyczną. Najczęściej obejmuje zaburzenia motoryczne takie jak np. nagłe, mimowolne ruchy (szczególnie tułowia) oraz obniżenie napięcia mięśniowego
• Zmiany skórne obejmują rumień, który występuje u około 5% pacjentów. Są to jasnoróżowe zmiany o różnych rozmiarach, którym nie towarzyszy świąd. Najczęściej są zlokalizowane w okolicy tułowia oraz bliższych częściach kończyn. Nigdy nie występują na twarzy. Innym przykładem zmian skórnych towarzyszących gorączce reumatycznej są guzki podskórne. Są to typowe, charakterystyczne guzki reumatoidalne, występujące na częściach wyprostnych kończyn.

Leczenie gorączki reumatycznej

Sposób leczenia gorączki reumatycznej uzależniony jest głównie od występujących objawów oraz stopnia ich nasilenia. Pacjenci z ostrym przebiegiem choroby niejednokrotnie muszą być hospitalizowani. Lekarze w doborze farmakoterapii najczęściej korzystają z możliwości zastosowania:

• salicylanów,
• glikokortykosteroidów,
• penicyliny prokainowej.

W przypadku wystąpienia objawów pląsawicy, stosuje się leki uspokajające i przeciwpadaczkowe.

Zapobieganie wystąpieniu gorączki reumatycznej

Metody zapobiegania pojawienia się gorączki reumatycznej obejmują zarówno profilaktykę pierwotną, jak i wtórną.

Profilaktyka pierwotna

Wyróżnia się tutaj skuteczne leczenie górnych dróg oddechowych w przypadku zakażeń z powodu paciorkowców, np. anginy. Stosowanie się do zaleceń lekarskich w trakcie choroby jest niezwykle istotne. Ważne jest także, aby nie bagatelizować objawów i w przypadku pojawienia się jakichkolwiek niepokojących symptomów zgłosić się do lekarza POZ lub reumatologa.

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty możesz z łatwością umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Profilaktyka wtórna

Obejmuje profilaktykę nawrotów choroby u pacjentów z rozpoznana gorączką reumatyczną. Profilaktyka ta stosowana jest do 30. roku życia i do 5 lat od wystąpienia ostatniego rzutu choroby.

Autor