Bóle stawów – czym właściwie są?

Bólem stawu nazywamy dolegliwość występującą w jego okolicy stawu, spowodowaną zarówno jego dysfunkcją (np. poprzez urazy mechaniczne), jak i z innymi przyczynami, np. chorobowymi. Często jest objawem różnych chorób, dlatego w wielu przypadkach zgłoszenie się do specjalisty oraz wykonanie dokładnej diagnostyki jest konieczne.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Bóle mięśni i stawów – najczęstsze przyczyny

Bóle mięśni i stawów są jedną z najczęstszych przyczyn zgłaszania się pacjentów do gabinetu lekarza rodzinnego oraz ortopedy. Przyczyn występowania tego typu dolegliwości jest wiele, a do najczęstszych zalicza się:

• urazy i przeciążenia ścięgien, więzadeł, torebek stawowych - najczęściej występują po przeciążeniach, np. treningowych, lub podczas długiej i wymagającej pracy fizycznej;
• stan zapalny okolicznych tkanek miękkich – powstaje również w wyniku licznych przeciążeń, szczególnie struktur takich jak więzadła, ścięgna czy kaletki;
• chorobę zwyrodnieniową stawów – najczęstsza przyczyna wystąpienia dolegliwości bólowych stawów u osób starszych. Jest to schorzenie związane z degradacją chrząstki stawowej. Najczęściej występuje u pacjentów około 40. - 60. roku życia i zajmuje jeden lub kilka stawów. Charakteryzuje się bólem stawu podczas rozpoczynania aktywności ruchowej po dłuższym spoczynku. Bólowi zazwyczaj nie towarzyszą objawy ogólne (gorączka, zmęczenie, osłabienie);
• reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – przewlekła, zapalna, immunologiczna choroba stawów. RZS najczęściej atakuje stawy symetrycznie. Występuje zazwyczaj u osób około 40. roku życia i częściej dotyka kobiety;
• dnę moczanową – choroba zapalna stawów spowodowana krystalizacją moczanu sodu w płynie stawowym. Najczęściej dotyka pierwszy staw śródstopno-paliczkowy. Charakterystyczne dla tego schorzenia jest również występowanie guzków dnawych;
• fibromialgię – jest to zespół bólowy rozwijający się bardzo często u pacjentów po przebyciu choroby zakaźnej (np. boreliozy, lub zakażeniu wirusami HIV czy HCV). Objawia się przewlekłym, uogólnionym bólem mięśni i stawów, a także występowaniem „punktów bolesnych” na ciele oraz uczuciem ogólnego rozbicia, zmęczenia;
• boreliozę – w przebiegu tej choroby również można spodziewać się bólu stawów. Pojawiają się one około 3-6 miesięcy po ukąszeniu, choć zdarza się, że stawy dają o sobie znać nawet po kilku latach. Bardzo często chorzy zgłaszają tzw. „wędrujący ból stawów”, który również jest charakterystyczny dla boreliozy. Wśród objawów towarzyszących wyróżnia się przewlekłe zmęczenie oraz bóle mięśni.

Zdarza się również, że objawy zgłaszane przez pacjenta wskazują na poważniejsze przyczyny np. nowotworowe. Dlatego diagnostyka we właściwym gabinecie lekarskim - ortopedy, reumatologa czy onkologa - powinna być dokładna i skuteczna.

Kiedy bóle stawów mogą świadczyć o poważnej chorobie?

Najczęściej sygnałami alarmowymi są sytuacje, w których pacjent zgłasza wędrujące bóle mięśni i stawów, występujące również w nocy. Niepokojące są stany, gdy opisanego wcześniej bólu nie potrafi wyciszyć żadna pozycja przeciwbólowa oraz farmakoterapia. Wśród objawów dodatkowych, które powinny skłonić nas do wizyty u lekarza, wyróżnia się również zmniejszenie łaknienia czy utratę masy ciała.

Jeśli odczuwasz dolegliwości bólowe stawów lub towarzyszą temu również bóle mięśni - warto wybrać się do lekarza w celu dokładnej diagnostyki. Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu, korzystając ze strony LekarzeBezKolejki.pl.

Domowe sposoby na bóle stawów

W warunkach domowych, gdy doskwierają nam bóle stawów, warto zastosować kilka technik, takich jak odciążenie stawu, chłodzenie, właściwa farmakoterapia, aktywność fizyczna czy rehabilitacja. Opis domowych sposobów na bóle stawów przeczytasz poniżej.

Odciążenie stawu/kończyny, czyli ograniczenie aktywności, która sprawia ból oraz powoduje nadmierne przeciążenie stawu. Jeśli ból spowodowany jest np. przeciążeniem potreningowym, warto dać tkankom czas na odpowiednią regenerację i zadbać o odpoczynek.

Inny sposobem na radzenie sobie z bólem jest chłodzenie stawu. Sposób ten sprawdzi się szczególnie w stanach pourazowych czy przeciążeniowych. Polega na zastosowaniu zimnego okładu. Ma on za zadanie zmniejszenie dolegliwości bólowych oraz zmniejszenie obrzęku (jeśli występuje).

Osoby cierpiące na bóle mięśni i stawów mogą sięgnąć również po leki o działaniu przeciwbólowym. W przypadku chorób zwyrodnieniowych i postępujących chorób reumatycznych jest ogromnie ważne, aby pacjenci zachowali chociaż minimalną aktywność fizyczną. Bezruch powoduje nasilenie dolegliwości bólowych, co prowadzi do efektu „błędnego koła”.

Nieocenioną pomocą w walce z bólami stawów bywa także rehabilitacja, stosowana w rożnych jednostkach chorobowych związanych z bólem stawów. Prowadzona pod okiem doświadczonego fizjoterapeuty sprawdza się zarówno po urazach, przeciążeniach, stanach zapalnych, jak i w przebiegu chorób zwyrodnieniowych i reumatycznych.

Bibliografia:

1. Guła, Z., Korkosz, M. (2022). Ból stawów: przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/64576,bol-stawow. (Dostęp: 01.2023).
2. Guła, Z., Korkosz, M. (2022). Fibromialgia: przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63742,fibromialgia. (Dostęp: 01.2023).
3. Jasik, A., Marcinowska-Suchowierska, E. (2011). Bóle stawów u osób w wieku podeszłym. Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 5.

Autor