Czym jest zwyrodnienie plamki żółtej?

Zwyrodnienie plamki żółtej (ang. age-related macular degeneration) jest przewlekłą chorobą oczu, dotykającą coraz większy procent społeczeństwa. Prowadzi ona do postępujących zaburzeń widzenia, pogorszenia wzroku, a niejednokrotnie do ślepoty. 

W przebiegu zwyrodnienia plamki żółtej (AMD) dochodzi do tworzenia się nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych oraz do odkładania się złogów białkowo-tłuszczowych (druz) w obrębie siatkówki. Powoduje to uszkodzenie siatkówki, a zwłaszcza jej nabłonka barwnikowego oraz centralnej części - plamki żółtej. Jest to skupisko wyspecjalizowanych białek - czopków, które są odpowiedzialne za widzenie barw.

W zależności od obrazu klinicznego wyróżnia się dwie postaci choroby:

• postać suchą - zanikową;
• postać mokrą - wysiękową.

Postać sucha występuje znacznie częściej i ma łagodniejszy charakter. W jej przebiegu dominuje tworzenie się lipidowo-białkowych druz, które przyczyniają się do występowania przewlekłego stanu zapalnego i w konsekwencji zaniku komórek nabłonka siatkówki. 

Postać mokrą charakteryzuje znacznie poważniejszy i szybciej postępujący przebieg. W obrazie klinicznym stwierdza się głównie neowaskularyzację, czyli tworzenie się nowych, patologicznych naczyń krwionośnych, które przerastają siatkówkę. Struktury te różnią się od prawidłowo występujących naczyń - są dużo cieńsze i słabsze, co prowadzi do wysięków i krwotoków. Niekiedy w przebiegu postaci mokrej obserwuje się również obecność druz, charakterystycznych dla postaci suchej.

Umów się do lekarza rodzinnego

Czynniki ryzyka i częstość występowania zwyrodnienia plamki żółtej

Zwyrodnienie plamki żółtej dotyka 5-10% osób w wieku 65-75 lat oraz co trzecią osobę po 75. roku życia. Choroba ta częściej występuje wśród kobiet. Wśród czynników predysponujących do wystąpienia AMD wymienia się także palenie tytoniu, a ryzyko z nim związane spada dopiero po 20 latach od zaprzestania palenia. Częstsze występowanie AMD stwierdza się w populacji rasy białej, głównie u osób z niebieską tęczówką, a także u pacjentów ze współistniejącym nadciśnieniem tętniczym, otyłością i obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku zwyrodnienia plamki żółtej.

Działania zapobiegające zwyrodnieniu plamki żółtej

Minimalizowanie ryzyka wystąpienia AMD wiąże się przede wszystkim z zaprzestaniem palenia tytoniu oraz zmniejszeniem masy ciała. Warto wzbogacić dietę w nienasycone kwasy tłuszczowe, przeciwutleniacze i minerały, takie jak witamina C, witamina E, cynk i glutation, a także w związki karotenoidowe: luteinę i zeaksantynę, które są dostępne w wielu suplementach diety. Istotną kwestią jest wzajemny stosunek wspomnianych karotenoidów, który powinien wynosić 5:1, co sprzyja zwiększonemu wchłanianiu luteiny.

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej

Po zdiagnozowaniu przez lekarza okulistę zwyrodnienia plamki żółtej, podejmowana jest decyzja o rozpoczęciu leczenia. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz z łatwością umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Leczenie może obejmować terapię fotodynamiczną, która polega na podaniu pacjentowi werteporfiryny, wiążącej się z nowopowstającymi naczyniami krwionośnymi. a następnie użyciu lasera w miejscach gromadzenia się werteporfiryny, co skutkuje ich zamknięciem. Jest to jedna ze starszych metod leczenia, jednak pomimo dobrych rezultatów, może skutkować zwiększeniem produkcji czynnika VEGF, który powoduje wzmożony wzrost nowych, nieprawidłowych naczyń krwionośnych. Jest to zatem objawowa metoda leczenia. 

Drugą metodą jest podawanie pacjentowi iniekcji doszklistkowych z białkowymi lekami: afliberceptem lub ranibizumabem. Mechanizm działania tych preparatów polega na ich łączeniu się z czynnikiem VEGF i jego dezaktywacji, dzięki czemu nie stymuluje on produkcji nowych naczyń kwionośnych.  

Bibliografia:

1. Hyjek-Ryś, A., Kozak, M., Pawlicka, I., Miklaszewska, G. (2017). Poprawa efektu leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem po zmianie terapii afliberceptem na leczenie ranibizumabem. Ophthatherapy, 2 (14), s. 85-91.
2. Kostrzewa,  B., Rojek, A., Gabryś, J., Karuga-Kuźniewska, E., Staszuk, A., Rybak, Z. (2015). Starcze zwyrodnienie plamki żółtej - choroba cywilizacyjna XXI wieku. Acta Bio-Optica et Informatica Medica. Inżynieria Biomedyczna, 21 (2), s. 77-85.

Autor