Mammografia - kiedy robi się to badanie? Jak przygotować się do badania mammograficznego?

Rak piersi to najczęściej rozpoznawany nowotwór złośliwy wśród kobiet w Polsce. Choć działania profilaktyczne w przychodniach i szpitalach odbijają się głośnym echem, wciąż wiele kobiet boi się badań profilaktycznych. Prowadzi to nieraz do tragicznych sytuacji. Jednym z badań wykorzystywanym do rozpoznawania nowotworu złośliwego piersi jest mammografia. Kiedy się ją wykonuje? Czy mammografia jest bolesna? Jak się do niej przygotować?

Czym jest mammografia?

Mammografia jest to badanie obrazowe gruczołu piersiowego z wykorzystaniem rezonansu. Służy m.in. do profilaktyki raka piersi. Kobiety dzięki temu badaniu mogą zostać wcześnie zdiagnozowane pod kątem tej choroby, co daje lepsze rokowania w walce z rakiem.

Czy mammografia jest szkodliwa? Mammografia nie jest szkodliwa. Do tego badania wykorzystywana jest bardzo mała dawka promieniowania X.

Umów termin wizyty u lekarza rodzinnego

Bezpłatna mammografia od jakiego wieku? Czy potrzebne jest skierowanie?

Mammografia piersi jest wykonywana bezpłatnie (na NFZ), bez skierowania u kobiet w wieku 50. do 69. lat. W przypadku kobiet powyżej 70. roku życia lub młodszych obowiązują inne badania diagnostyczne, które zlecane są przez lekarza specjalistę, np. ginekologa czy onkologa. Zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi występuje u kobiet powyżej 50. roku życia. Regularne badanie piersi powinny wykonywać jednak wszystkie dojrzałe kobiety. Rezonans piersi należy powtarzać minimum co 2 lata.

Pamiętaj, że małe piersi nie są przeszkodą do wykonania badania mammograficznego. Przeciwwskazania nie stanowi również karmienie piersią czy posiadanie implantów.

Mammobus - czy mammografia w mammobusie jest wiarygodna?

Mammobusy to wygodne rozwiązanie dla kobiet, które nie chcą jeździć do specjalnych kliniki na badanie. W mammobusach obecni specjaliści - elektroradiolodzy, którzy wykonują badanie. Mammografia w mammobusie niczym nie różni się od badania stacjonarnego.

Czy przy złym wyniku mammografii placówki dzwonią do pacjentek?

Pacjentka, u której wykryto nieprawidłowości w badaniu mammograficznym, jest o tym informowana (najczęściej telefonicznie) i otrzymuje skierowanie na dalsze badania. Najczęściej konieczne jest wykonanie kolejnego badania mammograficznego oraz USG piersi, w celu konkretnej diagnozy.

Mammografia czy USG piersi?

Badanie USG piersi zalecane jest u kobiet młodszych, a także w momencie, kiedy chirurg podejrzewa zmiany patologiczne. Zarówno w badaniu ultrasonograficznym jak i mammograficznym występujące w obrębie piersi zmiany przypisywane są do kategorii według klasyfikacji BI-RADS.

Widoczne zmiany w badaniu piersi

Wyróżnia się nieprawidłowości, takie jak guzek, zwapnienia, zaburzenia architektury. Guzek jest zmianą o wypukłych brzegach. Zwapnienia w piersiach opisywane są poprzez wielkość, morfologię oraz dystrybucję wraz z ich stopniami złośliwości. Zwapnienia mogą mieć 3 różne stopnie złośliwości - łagodne, podejrzane i złośliwe. Występowanie większego zwapnienia nie powoduje wzrostu złośliwości. Zagęszczenia w mammografii powodują mikrozwapnienia, które wskazują na występowanie zmian łagodnych. Jeśli natomiast występują one w wielu skupiskach i mają specyficzny kształt, mogą świadczyć o raku piersi.

Zaburzenia architektury są to zaburzenia rozkładu tkanki gruczołowej.

Skala BI-RADS

Skala BI-RADS klasyfikuje obecne w piersiach zmiany. Przedstawia się to następująco:

BI-RADS 0 – nieprawidłowości lub zmiany patologiczne, które należy ocenić wykonując kolejne badanie mammograficzne lub USG. Wygląd zmiany warto porównać z poprzednimi badaniami;
BI-RADS 1 – zmiany patologiczne nie występują, piersi są symetryczne, nie posiadają guzków, mikrozwapnień i zaburzeń architektury;
BI-RADS 2 – zmiana łagodna, nie występuje zmiana złośliwa. Mogą być obecne guzki, torbiele lub zwapnienia;
BI-RADS 3 – zmiana prawdopodobnie łagodna (mniej niż 2% ryzyka występowania zmiany złośliwej). Warto powtórzyć badanie po pół roku, następnie po roku i po dwóch latach w celu wykluczenia zmiany złośliwej. Warto wykonać również dodatkowe badanie USG piersi;
BI-RADS 4 – zmiana podejrzana. Nie występują typowe cechy zmiany złośliwej, ale prawdopodobieństwo jej występowania wynosi 2-95%. Ze względu na dużą rozpiętość podzielono tę kategorię na podgrupy: BI-RADS 4A, BI-RADS 4B oraz BI-RADS 4C;
BI-RADS 5 – zmiana o wysokim stopniu prawdopodobieństwa złośliwości. Występują tu typowe cechy złośliwości. Wskazana jest ocena onkologa, a także wykonanie biopsji, aby zaplanować dalsze postępowanie;
BI-RADS 6 – zmiana złośliwa, potwierdzona. Jest to zmiana potwierdzona poprzez wynik biopsji. Należy ponownie zbadać piersi przed zastosowaniem leczenia chirurgicznego lub terapeutycznego.

Jak przygotować się do mammografii?

Badanie mammograficzne jest bezbolesne. Niektóre kobiety skarżą się jedynie na krótko trwające nieprzyjemne uczucie związane z naciskiem piersi podczas wykonywania badania. Warto jest więc wybrać termin badania w pierwszej połowie cyklu menstruacyjnego (jeśli kobieta wciąż miesiączkuje), kiedy to piersi są najmniej wrażliwe.

Ile trwa mammografia?

Każda pierś badana jest osobno. Czas badania każdej z nich wynosi około 15 minut. Warto na mammografię zjawić się w wygodnym ubraniu, które łatwo jest zdjąć. W dniu badania nie korzystaj z dezodorantów lub kremów do ciała (szczególnie w okolicach klatki piersiowej oraz pach), ponieważ w badaniu mogą one wykazać plamy lub cienie. Jeżeli wcześniej wykonywałaś badanie mammograficzne lub ultrasonograficzne, zabierz wyniki ze sobą, aby lekarz mógł porównać wygląd zmian.

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

Bednarski, P., Dobruch-Sobczak, K., Chrapowicki, E., Jakubowski, W. (2015). Badanie ultrasonograficzne piersi–oczekiwania chirurga. Journal of Ultrasonography, 15(61), s. 164-171.
Solecka, M. (2022). Mammografia też dla kobiet 70+. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/aktualnosci/302739,mammografia-tez-dla-kobiet-70. (Dostęp: 07.2023).
Wardzyńska, K., Wesołowska, E. (2010). Zasady kwalifikacji zmian gruczołu piersiowego wykrytych w badaniu mammograficznym według systemu BI-RADS. Nowotwory. Journal of Oncology, 60(2), s. 136-136.
Wysocki, W. (2021). Rak piersi. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/162061,rak-piersi. (Dostęp: 07.2023).

Autor

Redakcja LekarzeBezKolejki.pl - W skład zespołu redakcyjnego portalu LekarzeBezKolejki.pl wchodzą wykwalifikowani farmaceuci. Ich bogate doświadczenie zawodowe i gruntowna wiedza nabyta na studiach farmaceutycznych umożliwiają tworzenie wiarygodnych i rzeczowych tekstów zgodnie z zasadami medycyny opartej na dowodach naukowych (EBM). Treści te są zawsze oparte na solidnych źródłach, takich jak aktualne badania naukowe czy specjalistyczne publikacje. Zespół łączy profesjonalizm z pasją do ciągłego rozwijania się i chęcią dzielenia się wiedzą, co przekłada się na atrakcyjne i wciągające materiały edukacyjne dla użytkowników.

Zobacz wszystkie artykuły Redakcja LekarzeBezKolejki.pl