Jakie wyróżnia się rodzaje kaszlu?

Kaszel jest fizjologicznym odruchem obronnym organizmu przed rozmaitymi patogenami. Kaszel można podzielić na podstawie kilku różnych kryteriów. Ze względu na czas trwania, kaszel możemy podzielić na:

• kaszel ostry, trwający do 4 tygodni włącznie
• kaszel przewlekły, który trwa znacznie dłużej niż 4 tygodnie.

Wśród innych rodzajów kaszlu wyróżniamy również kaszel suchy, inaczej zwany nieproduktywnym oraz kaszel produktywny, czyli mokry.

Najczęstszą przyczyną wystąpienia kaszlu są infekcje dróg oddechowych. Pacjent pediatryczny, którego dotyka infekcja, jest pacjentem specyficznym i wymagającym wiele uwagi. Poza szczegółowo zebranym w gabinecie lekarskim wywiadem i badaniem przedmiotowym należy dobrać odpowiedni lek na kaszel dla dzieci.

Umów termin telewizyty u lekarza rodzinnego

Leki na kaszel dla dzieci

Kaszel suchy leczy się preparatami hamującymi jego występowanie. Leki przeciwkaszlowe podaje się wyłącznie w przypadku krótko trwającego, a więc ostrego kaszlu. Przeciwwskazaniem do stosowania leków przeciwkaszlowych jest kaszel mokry, z uwagi na jego produktywność. W przypadku kaszlu produktywnego leki przeciwkaszlowe są nieskuteczne. Substancje o działaniu przeciwkaszlowym są zawarte w wielu lekach – tych sprzedawanych na receptę, jak i bez recepty, dostępnych od ręki w pobliskiej aptece (tzw. leki OTC – over-the-counter drug). 

Lewodropropizyna — lek przeciwkaszlowy dla dzieci i dorosłych

Jedną z substancji leczniczych, należącą do grupy leków przeciwkaszlowych, jest lewodropropizyna. Jej skuteczność została potwierdzona w licznych badaniach klinicznych, ma ona potwierdzony, wysoki profil bezpieczeństwa. Jej kolejnym atutem jest mniejsza liczba działań niepożądanych niż przy lekach działających ośrodkowo. Najczęstszym działaniem niepożądanym lewodropropizyny jest senność. W Polsce lewodropropizyna jest dopuszczona do stosowania u dzieci, które ukończyły 2. rok życia. Lewodropropizyna jako lek przeciwkaszlowy dla dzieci występuje w postaci syropu. Dla dorosłych i dzieci ważących więcej niż 30 kg dostępna jest także w postaci tabletek.

Leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo

Ośrodkowo działające leki charakteryzują się już niższą skutecznością u dzieci i są obarczone wyższym ryzykiem wystąpienia skutków ubocznych. Do takich leków należą m.in. butamirat (w postaci kropli lub syropu) czy dekstrometorfan (syrop, tabletki), które ściślej należą do grupy nieopioidowych leków przeciwkaszlowych. 

Opioidowe leki przeciwkaszlowe

Do opioidowych leków przeciwkaszlowych działających ośrodkowo należy zaś kodeina, która jest zarejestrowana w Polsce do stosowania u dzieci powyżej 12. roku życia. Występuje ona w postaci tabletek bądź syropu. Co warte podkreślenia, w przypadku połączenia leków przeciwkaszlowych działających ośrodkowo z lekami przeciwhistaminowymi może dojść do niepożądanej interakcji lekowej – dlatego też zawsze należy przekazywać lekarzowi wszystkie informacje dotyczące przyjmowanych przez  pacjenta preparatów, tak aby mógł on wykluczyć zastosowanie leków obarczonych ryzykiem interakcji z przyjmowanymi już preparatami.

Leki na kaszel mokry

Leki mukoaktywne mają za zadanie ułatwić usunięcie zalegającej wydzieliny. Do tej grupy leków należą m.in. leki wykrztuśne, które ułatwiają usunięcie wydzieliny za pomocą zwiększenia nawodnienia i objętości. Podobnie jak leki mukolityczne, zmniejszają również lepkość śluzu. Mukoregulatory zaś są to substancje normalizujące ilość wydzielanego śluzu.

Gwajafenezyna i sulfogwajakol

Jedną z substancji roślinnych, działających wykrztuśnie jest gwajafenezyna, zarejestrowana do stosowania u dzieci powyżej 6, roku życia. W aptece występuje w postaci np. syropu. Kolejną substancją pochodzenia roślinnego, którą można zastosować w przypadku pojawienia się mokrego kaszlu u dziecka i która występuje w postaci syropu jest sulfogwajakol, stymulujący gruczoły oskrzelowe do większego wydzielania.

Mukoregulatory

Do grupy mukoregulatorów należy m.in. karbocysteina, która poprawia drożność dróg oddechowych poprzez ułatwienie usunięcia zalegającej w nich wydzieliny. Jest zarejestrowana dla pacjentów, którzy ukończyli 2. rok życia. Występuje w postaci roztworu, syropu oraz tabletek.

Leki mukolityczne

Do mukolityków należy m.in. N-acetylocysteina, zmniejszająca zarówno lepkość, jak i gęstość zalegającej wydzieliny. Co ciekawe, jest ona również stosowana jako swoista odtrutka po zatruciu paracetamolem. Ta również jest zarejestrowana od 2. roku życia dziecka i występuje w postaci tabletek musujących do rozpuszczania w gorącej wodzie oraz w postaci roztworu doustnego. Kolejnym lekiem o charakterze mukolitycznym jest erdosteina będąca prolekiem. Jej aktywacja do formy aktywnej zachodzi w środowisku zasadowym, co zasadniczo ogranicza niepożądane działanie na warstwę śluzu w żołądku podczas pasażu przez przewód pokarmowy. Wykazuje ona również działanie mukoregulujące. Rejestracja w Polsce u dzieci od 2. roku życia. Występuje w aptekach pod postacią tabletek oraz proszku do sporządzania zawiesiny doustnej.

Leczenie kaszlu u dzieci poniżej 2. roku życia

Dzieciom poniżej 2. roku życia bez konsultacji z lekarzem nie należy podawać leków stosowanych w zakażeniach układu oddechowego opisanych powyżej (leki przeciwkaszlowe, mukoaktywne itd.). Brak udowodnionego działania w takiej grupie wiekowej stwarza duże ryzyko wystąpienia poważnych skutków ubocznych. Należy zapewnić choremu dziecku odpowiednią podaż płynów, zadbać o drożność nosa np. za pomocą roztworu wody morskiej. Dodatkowo należy zatroszczyć się o nawilżenie błon śluzowych, np. stosując popularne nawilżacze powietrza, szczególnie w pomieszczeniu, w którym dziecko przebywa w ciągu dnia najwięcej czasu.

W przypadku pojawienia się kaszlu u dziecka należy zasięgnąć porady lekarza pediatry. 

Lekarzy w Twojej okolicy znajdziesz w serwisie LekarzeBezKolejki.pl

Bibliografia:

1. Krenke K. i inni, Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci – aktualizacja. Lekarz POZ 3/2022. str. 173-192.
2. Jung A. i inni, Przewlekły kaszel u dzieci – problem diagnostyczny i terapeutyczny, Pediatr Med. Rodz 2012, 8(2): str. 97-100.
3. Szczeklik, W., Jankowski, M., Jassem, E., Krajnik, M. „Kaszel”. Medycyna praktyczna. 2023. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.I.1.16. (Dostęp 10.2023)

Autor