Staw kolanowy – narażony na urazy

Pod względem budowy kolano jest najbardziej złożonym stawem, przez co często narażonym na uszkodzenia. Łączy się w nim kość udowa, piszczelowa oraz rzepka, których powierzchnie stawowe pokrywa chrząstka stawowa. Między kłykciami kości znajdują się łąkotki, a cały staw stabilizują więzadła oraz mięśnie. Taka budowa umożliwia zginanie i prostowanie nóg, a także wykonywanie ruchów rotacyjnych w zgięciu. 

Ból w kolanie może się pojawiać podczas zginania i prostowania nogi, w trakcie stania i siedzenia, ale również podczas leżenia. Czasem bywa nagły i rwący, innym razem ciągły i rozległy. Jednak niezależnie od jego charaktery, gdy zaczynają nas boleć kolana, powinniśmy natychmiast przerwać wszelką aktywność fizyczną i zastosować preparaty przeciwzapalne. Jeżeli ból nie ustępuje, konieczna będzie wizyta u lekarza rodzinnego, który pomoże określić jego przyczynę.

Przeciążenie kolana

To częsta przyczyna bólu kolan, zwykle wynika z ciężkiej pracy fizycznej lub wysiłku fizycznego, które mocno forsują staw kolanowy. Przeciążenie kolana może nastąpić także w wyniku częstego i długiego stania oraz otyłości. Problem ten dotyka również kobiet w zaawansowanej ciąży, gdyż kolana muszą utrzymać znacznie większy ciężar niż dotychczas. Przeforsowanie kolan wiąże się z powstaniem stanu zapalnego, czego skutkiem jest ból oraz problemy ze zginaniem kolana, co wynika z ograniczonej ruchomości w stawie. 

Umów wizytę u ortopedy

Ból kolana w wyniku urazu

Skręcenie kolana

O skręceniu kolana mówimy w sytuacji przekroczenia fizjologicznego zakresu ruchu w stawie. Może wówczas dojść do naciągnięcia torebki stawowej i więzadeł, ich rozerwania, a w skrajnych przypadkach nawet oderwania z fragmentem kostnym (awulsji). Skręcić kolano można w trakcie wysiłku fizycznego, ale także w codziennych sytuacjach, gdyż przyczyną jest niewłaściwe postawienie nogi na podłożu. Odczuwamy wówczas silny ból, a ruchomość stawu jest ograniczona. Pojawić się może obrzęk, a także "woda w kolanie".

Zwichnięcie kolana

Zwichnięcie kolana może nastąpić podczas upadku z większej wysokości czy wypadku komunikacyjnego, a także uprawiania sportów wyczynowych. Podczas zwichnięcia dochodzi do przesunięcia się powierzchni stawowych do tego stopnia, że nie ma między nimi kontaktu. Często w takiej sytuacji uszkodzeniu ulegają inne elementy stawu: kości, chrząstki, torebki stawowej czy więzadeł. Po skręceniu kolana odczuwamy silny ból, pojawić się może krwiak i widoczny obrzęk. W okolicach stawu zbiera się "woda", a sam staw wygląda nienaturalnie.

Naciągnięcie, naderwanie i zerwanie więzadła

Rolą więzadeł w stawie kolanowym jest ograniczanie ruchu kolan i jego zakresu. Gdy w trakcie uprawiania sportu lub innej aktywności dojdzie do silnego przeprostu kolana, lub gdy "ucieknie" ono do przodu, lub w bok, może dojść do naciągnięcia, naderwania, a nawet zerwania więzadła. Objawem uszkodzenia więzadła jest silny ból stawu podczas aktywności fizycznej, "uciekanie" stawu kolanowego i jego ograniczona ruchomość. Bezpośrednio po urazie pojawia się opuchlizna, krwiak i stan zapalny.

Choroby reumatyczne a ból kolan

Ból kolan może być objawem reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), a nawet pierwszym symptomem zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK). W takich przypadkach ból jest ciągły i odczuwalny przy każdej aktywności, kolano jest obrzęknięte, a skóra w tym miejscu jest zaczerwieniona. W sytuacji, gdy przyczyną bólu są choroby reumatyczne, charakterystycznym objawem jest poranna sztywność stawów, a także stan podgorączkowy. 

Zmiany zwyrodnieniowe w kolanie

Proces starzenia się obejmuje także stawy kolanowe. Zużywanie się tkanki chrzęstnej oraz regularne przeciążanie stawów prowadzi do rozwoju zwyrodnień w obrębie kolan. Choroba zwyrodnieniowa dotyka zwykle osoby po 50. roku życia i postępuje wraz z wiekiem. Objawy zwyrodnienia kolana to zwykle ból i uczucie sztywności kolan, charakterystyczne chrupanie i trzeszczenie, a także przykurcze zgięciowe i nasilające się uczucie ograniczenia ruchomości w stawie.

Koślawość i szpotawość kolan

Wady stawów kolanowych - kolana szpotawe i koślawe - również mogą przyczyniać się do odczuwania bólu w kolanach. Powodują, że ciężar ciała jest rozłożony nierównomiernie i nienaturalnie, co nadmiernie obciąża kolana. Wady te zwykle są diagnozowane jeszcze we wczesnym dzieciństwie. 

Warto również pamiętać, że także wady postawy (garbienie się, nieprawidłowe siedzenie), a także źle wykonywane ćwiczenia (przysiady, wykroki, zakroki) mogą skutkować bólem w kolanach.  

Ból kolan – inne przyczyny

Jeżeli w okolicy kolana pojawił się bolesny obrzęk, a dodatkowo mamy gorączkę, prawdopodobnie dopadła nas infekcja bakteryjna kolana. Może ją spowodować uraz, a także skaleczenie. Inną przyczyną bólu może być borelioza - choroba zakaźna, wywołana przez zakażenie krętkami z gatunku Borrelia. Atakuje ona m.in. stawy, wywołując krótkie epizody bólowe i obrzęki. Nieleczona może przerodzić się boreliozowe zapalenie stawów.

Ból w kolanie – który lekarz pomoże?

Jeżeli ból w kolanie jest trudny do wytrzymania i mimo stosowania środków przeciwzapalnych nie ustępuje, należy się zwrócić o pomoc do lekarza rodzinnego. Specjalista postara się zdiagnozować źródło bólu i skieruje nas na odpowiednie badania. Pamiętajmy, by dokładnie opisać wszystkie objawy, w tym sytuacje, w których ból słabnie oraz się nasila. To pomoże naprowadzić lekarza na właściwy trop. O ile będzie to konieczne, otrzymamy skierowanie do ortopedy, reumatologa lub innego specjalisty, który będzie w stanie nam pomóc. 

Ból zwykle skłania nas do tego, by jak najszybciej udać się do lekarza. Aby nie czekać w kolejce, do specjalisty można się zapisać za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl, w którym dostępne są terminy wizyt prywatnych, jak i w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. 

Autor