Cukrzyca i znaczenie dobrze zbilansowanej diety

Cukrzyca zaliczana jest do niechlubnej grupy tzw. chorób cywilizacyjnych. Jest powszechna zwłaszcza w krajach rozwiniętych, a liczba zachorowań rośnie w niepokojącym tempie. WHO szacuje, że do 2025 roku liczba cukrzyków na świecie może wynieść nawet 300 milionów. Zachorowaniu sprzyjają czynniki genetyczne, czyli niezależne od pacjenta zaburzenia w wydzielaniu i działaniu insuliny, a także czynniki środowiskowe, takie jak: źle skomponowana dieta, nadciśnienie tętnicze, otyłość, wysoki poziom cholesterolu.

W leczeniu cukrzycy, prócz terapii farmakologicznej, niebagatelną rolę odgrywa odpowiednio skomponowana dieta. Z jednej strony pozwala ona utrzymać w ryzach masę ciała, z drugiej ułatwia kontrolowanie poziomu glikemii. Powinna być różnorodna, pełna warzyw i zdrowych źródeł białka (chudego mięsa i ryb, przetworów mlecznych, nasion roślin strączkowych), węglowodanów złożonych (produktów pełnoziarnistych i kasz), a także nasion, orzechów i zdrowych tłuszczów roślinnych. Słowem – wszystkiego, czego organizm potrzebuje do prawidłowej pracy. Ważne jest jednak to, by nie przekraczała dziennego zapotrzebowania kalorycznego.

Indeks glikemiczny – im niższy, tym lepiej

W komponowaniu posiłków dla diabetyków wiele mówi się na temat indeksu glikemicznego (IG). Jest to wskaźnik, który procentowo określa tempo wzrostu poziomu glukozy we krwi po spożyciu danego produktu spożywczego, w porównaniu ze wzrostem glikemii, jaki następuje po spożyciu równoważnej dawki węglowodanów w postaci czystej glukozy. Im ten wskaźnik jest mniejszy, tym mniejszy jest skok glikemii poposiłkowej.
Punktem odniesienia jest IG glukozy, który jest równy 100 i jest jednym z najwyższych, choć nie najwyższym wśród produktów żywnościowych. W przypadku pozostałych produktów przyjmuje się następującą skalę:

• IG poniżej 55 – żywność o niskim indeksie glikemicznym;
• IG 55-70 – żywność o średnim indeksie glikemicznym;
• IG powyżej 70 – produkty o wysokim indeksie glikemicznym.

Diabetolodzy zalecają, by podstawą diety były produkty o niskim indeksie glikemicznym, a produkty o średnim IG pojawiały się na talerzu od czasu do czasu. Żywności o wysokim indeksie glikemicznym lepiej unikać. Dlaczego? Produkty o wysokim IG powodują wyrzuty dużych dawek insuliny i gwałtowne wzrosty poziomu glukozy we krwi. Powtarzające się epizody hiperinsulinemii z czasem prowadzą do wyczerpania rezerw trzustkowych insuliny i nasilenia insulinooporności. Ponadto, dieta bogata w produkty o wysokim IG sprzyja nadwadze i otyłości, gdyż zazwyczaj są to produkty wysokowęglowodanowe i wysoko przetworzone.

Cukrzyca a jedzenie owoców

Po owoce sięgamy chętnie, gdyż są soczyste i przyjemnie słodkie. Czy oznacza to, że osoba chorująca na cukrzyce musi z nich zrezygnować? Wcale nie! Są one smacznym urozmaiceniem diety, a przy okazji dostarczają licznych mikro- i makroskładników, których nasz organizm potrzebuje. Niemniej warto wybierać te, które charakteryzują się niską zawartością węglowodanów.

Wśród owoców bezpiecznych dla cukrzyków wymienia się:

• owoce jagodowe (czarne jagody, jeżyny, maliny, truskawki, poziomki, borówki, porzeczki białe i czerwone, agrest, aronia);
• cytrusy (cytryny, pomarańcze, grejpfruty, mandarynki);
• wiśnie i czereśnie;
• brzoskwinie, morele, nektarynki, śliwki;
• jabłka, gruszki.

Należy pamiętać, że to zazwyczaj dawka czyni truciznę i podobnie może być z owocami. Choć wymieniowe owoce mają niski indeks glikemiczny, należy je spożywać z umiarem. Diabetolodzy zalecają spożywać maksymalnie dwie porcje owoców w ciągu dnia np. 1 jabłko i szklankę jagód. Szczególnie polecane są owoce jagodowe i cytrusy, ponieważ zawierają niewiele cukru i są cennym źródłem antyoksydantów.

Umów wizytę u diabetologa

Owoce nie dla cukrzyka

Choć owoce są zdrowszą alternatywą dla słodyczy i ciast, potrafią mieć wysoki indeks glikemiczny. Wśród owoców, których nie zaleca się cukrzykom, wymienia się: winogrona, banany, arbuzy, melony, ananasy. Zawsze lepiej wybierać owoce świeże lub mrożone, ponieważ przygotowane z nich przetwory, jak dżemy i konfitury, zawierają znacznie więcej cukry. Niewskazane jest także sięganie po owoce w syropach, do których dodaje się cukier, jak również pijanie soków owocowych i zajadanie się bakaliami. Niepozorne daktyle mają bardzo wysoki indeks glikemiczny – aż 102, czyli wyższy niż glukoza!