Na czym polega badanie krzywej cukrowej?

Krzywa cukrowa, inaczej doustny test obciążenia glukozą (test OGTT - ang. Oral Glucose Tolerance Test) lub krzywa glikemiczna, jest badaniem laboratoryjnym polegającym na pomiarze poziomu glukozy we krwi. W trakcie badania kilkukrotnie pobiera się pacjentowi krew, aby sprawdzić stężenie glukozy na czczo oraz po spożyciu roztworu glukozy. Dzięki tym pomiarom możliwe jest zaobserwowanie dynamiki wchłaniania glukozy przez organizm i szybkości wydzielania insuliny. Typowy schemat krzywej cukrowej zakłada dwa pobierania krwi - na czczo i po 120. minutach od spożycia roztworu glukozy. W przypadku ciężarnych dokonuje się dodatkowego pomiaru po 60. minutach.

Kiedy wykonuje się krzywą cukrową?

Test obciążenia glukozą to obowiązkowe badanie dla kobiet ciężarnych. Każda przyszła mama musi wykonać krzywą cukrową między 24. a 28. tygodniem ciąży, co ma pomóc wykryć ewentualną cukrzycę ciążową. Skierowanie na to badanie otrzymuje się od ginekologa. Na krzywą cukrowa kierowani są również pacjenci, u których glikemia na czczo dała wynik powyżej normy oraz osoby, u których mimo prawidłowej glikemii na czczo występują pewne cechy zespołu metabolicznego. Wskazaniem do wykonania testu OGTT jest także podejrzenie hipoglikemii reaktywnej, czyli niedocukrzenia (poziom glukozy poniżej 70 mg/dl) po posiłku. Takie skierowanie można otrzymać od lekarza rodzinnego.

Umów wizytę u diabetologa

Przygotowanie do badania

Aby badanie dało miarodajny wynik i było pomocne przy dalszej diagnostyce, należy się do niego odpowiednio przygotować. 

• Krzywą cukrową wykonuje się na czczo. Oznacza to, że pacjent nie powinien spożywać żadnych posiłków na przynajmniej 8-12 godzin przed badaniem. Dopuszczalne jest picie niegazowanej wody.
• W dniach poprzedzających badanie należy zmodyfikować nieco dietę pod kątem spożycia tłuszczów i węglowodanów, jednak tych ostatnich nie powinno się ograniczać. Lepiej zrezygnować z bardzo tłustych potraw oraz słodyczy.
• Na 24 godziny przed badaniem zaleca się nie podejmować intensywnego wysiłku fizycznego. Niewskazane są papierosy oraz alkohol.
• Infekcje oraz przyjmowane leki mogą wpływać na uzyskany wynik. Na 3 dni przed badaniem, po konsultacji lekarskiej, należy odstawić środku moczopędne, antykoncepcyjne i sterydy.
• Stres oraz brak snu mogą zaburzyć wynik badania, dlatego należy się porządnie wyspać i w miarę możliwości unikać silnego stresu. Niemniej na badanie należy się stawić wcześnie rano
• Przed zgłoszeniem się do laboratorium należy kupić w aptece 75 g glukozy. Laboratoria mogą wymagać przyniesienia własnego kubka oraz wody, warto to sprawdzić jeszcze przed badaniem.

Jak wygląda badanie krzywej cukrowej?

Chcąc wykonać doustny test tolerancji glukozy pacjent musi dobrze zaplanować swój dzień. Badanie trwa ponad dwie godziny, a czas ten trzeba spędzić w przychodni. Zaleca się też, by badanie wykonać wcześnie rano, ponieważ właśnie w tym momencie dnia wyniki będą najbardziej wiarygodne. W laboratorium należy zjawić się z glukozą, roztwór zostanie przygotowany przez personel, który przeprowadzi badanie.

Najpierw pobierana jest próbka krwi żylnej, dzięki której ustalany jest wyjściowy poziom cukru we krwi. Następie pacjent w ciągu pięciu minut musi wypić roztwór glukozy (75 g glukozy wymieszane z 300 ml wody). Dla części osób roztwór ten może być zbyt słodki i mdlący, dlatego dopuszcza się dodanie do płynu soku z cytryny.

U ciężarnych pierwszy pomiar od wypicia roztworu glukozy wykonuje się po 60. minutach, a po 120. minutach kolejny. U pozostałych pacjentów wystarcza tylko ten drugi. Przez cały ten czas (ponad dwie godziny) pacjent powinien odpoczywać, ponieważ nadmierna aktywność może zaburzyć metabolizm cukru. Zabronione jest jedzenie oraz palenie papierosów.

Normy i interpretacja wyniku badania

Glikemia w 120. minucie doustnego testu tolerancji glukozy (OGTT):

• wynik poniżej 140 mg/dl oznacza prawidłową tolerancję glukozy,
• wynik między 140 mg/dl a 199 mg/dl oznacza nieprawidłową tolerancję glukozy,
• wynik równy lub powyżej 200 mg/dl oznacza cukrzycę.

Kryteria rozpoznania cukrzycy ciążowej na podstawie wyników 75 g OGTT:

• Na czczo: między 92 mg/dl a 125 mg/dl,
• 60. minuta: powyżej 180 mg/dl,
• 120. minuta: między 153 mg/dl a 199 mg/dl.

Cukrzycę ciążową rozpoznaje się, gdy chociaż jedna z podanych wartości jest nieprawidłowa. Podane normy są zgodne z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego¹.

Wyniki badania wskazują na cukrzycę. Co dalej?

Same wyniki krzywej cukrowej to za mało, by postawić ostateczną diagnozę. Ich interpretacją powinien zająć się diabetolog, który zleci dodatkowe badania sprawdzające funkcjonowanie nerek, układu sercowo-naczyniowego i ogólny stan zdrowia pacjenta. Wizytę u tego specjalisty można zarezerwować za pośrednictwem serwisu LekarzeBezKolejki.pl. W bazie dostępnych jest wielu specjalistów z całego kraju.

_{1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2018, https://cukrzyca.info.pl/content/download/17029/257366/file/Zalecenia%20PTD%202018.pdf}

Autor