Ksylitol – charakterystyka

Ksylitol często nazywany jest cukrem brzozowym, ponieważ początkowym surowcem do jego produkcji było drewno brzozowe. Obecnie przy produkcji na dużą skalę wielu producentów pozyskuje ksylitol z kukurydzy. Substancja ta wyglądem zbliżona jest do cukru, ponieważ jest białym, krystalicznym proszkiem, bez zapachu. Charakteryzuje się on słodkością porównywalną z sacharozą lecz dostarcza 40% mniej kalorii (2,4 kcal/g). Ksylitol jest substancją stabilną w wysokich temperaturach i nie podlega procesowi karmelizacji. Jest on metabolizowany w organizmie człowieka bezpośrednio w wątrobie, bądź pośrednio na drodze fermentacji bakteryjnej mającej miejsce w jelicie grubym. Tolerowana dawka ksylitolu wynosi 100 g na dzień, a jego indeks glikemiczny wynosi 13. Jego dodatek stosuje się w produktach typu: ciastka, cukierki, desery, napoje, gumy do żucia, a także w produktach przeznaczonych do pielęgnacji i higieny jamy ustnej.

Umów termin konsultacji u dietetyka

Zalety użycia ksylitolu

W Europie ksylitol uznawany jest za substancję dodatkową do żywności i bezpieczną do stosowania zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. Ksylitol stanowi niskokaloryczny zamiennik cukru zwłaszcza dla osób z cukrzycą, jak również tych które borykają się ze zwiększoną masą ciała. Występuje w postaci białego i krystalicznego proszku. Jest zalecany dla diabetyków, gdyż jego metabolizm zachodzi bez udziału insuliny. Jednocześnie ksylitol może stanowić źródło energii w preparatach przeznaczonych do żywienia pozajelitowego. Ksylitol jest również prebiotykiem, który w przeciwieństwie do cukru, wspomaga rozwój korzystnej flory bakteryjnej jelit. Nie ulega on fermentacji w jamie ustnej, przywraca właściwą równowagę zasadowo-kwasową i nie powoduje próchnicy. Substancja ta stymuluje również wchłanianie wapnia w jelitach, a w połączeniu z zieloną herbatą i witaminą C zwiększa biodostępność katechin o działaniu antyoksydacyjnym. Ksylitol znajduje zastosowanie w kosmetyce i w produktach do higieny jamy ustnej, ponieważ wykazuje działanie bakteriobójcze oraz nie prowadzi do rozwoju drożdżycy. W aptekach są dostępne różne preparaty w skład w których wchodzi ksylitol w formie sprayu, np. produkty do oczyszczania nosa i zatok. Ksylitol można wprowadzać do diety dziecka dopiero po 3. roku życia. Wynika to z faktu, że u młodszych dzieci może podrażniać układ pokarmowy.

Wady użycia ksylitolu

Ksylitol, chociaż jest dość powszechnie stosowany i jest uważany za substancję bezpieczną, ma także swoje wady. Fermentacja ksylitolu następuje dopiero w jelicie grubym, co u niektórych osób może powodować objawy, takie jak gazy czy rozwolnienie. U osób cierpiących z powodu zespołu jelita drażliwego, może być przyczyną biegunek oraz bolesnych wzdęć. Aby przyzwyczajać organizm do ksylitolu, należy stopniowo wprowadzać ten produkt. Wadą ksylitolu jest także jego cena, ponieważ jest to produkt dość drogi i nie zawsze łatwo dostępny we wszystkich marketach.

Ksylitol, cukier stołowy czy erytrytol – który słodzik wybrać?

Ksylitol będzie zdecydowanie lepszym wyborem niż cukier stołowy (sacharoza), ponieważ posiada niską kaloryczność i niższy indeks glikemiczny. Z kolei erytrol nie posiada żadnych substancji odżywczych. Jego oddziaływanie na organizm jest nikłe i nie podnosi poziomu glukozy we krwi. Wybierając pomiędzy ksylitolem a erytrolem warto wybrać ten drugi, ponieważ związek ten nie dostarcza żadnych kalorii, a ksylitol z kolei może zawierać 240 kcal w 100 g produktu. Erytrol zatem uważany jest za najzdrowszy słodzik. Powinien on zastąpić cukier stołowy u każdego cukrzyka. Należy pamiętać, że każde wahanie poziomu cukru przekraczające normy powinny być skonsultowane z lekarzem diabetologiem. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Baranowski D., i in. (2020). Ksylitol-rola technologiczna i żywieniowa. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość, 27,2(123), s. 5-7.
2. Kalemba-Drożdż M. (2018). Ksylitol-fakty i mity. Czy to substancja prozdrowotna czy tylko chwyt marketingowy? Health forum, s. 95-97. 
3. Grembecka M. (2015). Ksylitol-rola w diecie oraz w profilaktyce i terapii chorób człowieka. BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. – XLVIII,, 3, s. 341-343.