Czym jest mikrobiom?

Drobnoustroje budujące mikrobiom należą do trzech domen: bakterii, archea oraz eukariota. Mikrobiom znajduje się na skórze, w jamie ustnej, układzie pokarmowym, oddechowym i moczowo-płciowym. Termin mikrobiom oznacza zbiorowy genom wszystkich drobnoustrojów bytujących w ludzkim organizmie – stanowią one mikroflorę endogenną. Przyjmuje się, że w jelicie grubym człowieka znajduje się aż 2 kg mikroorganizmów, które są integralną częścią organizmu – bez nich człowiek nie byłby w stanie prawidłowo funkcjonować.

Mikrobiom skóry

Skóra stanowi największy narząd człowieka. Jest to pierwsza bariera ochronna organizmu – chroni przed zakażeniem, urazami oraz działaniem substancji toksycznych. Na jej powierzchni występują zarówno bakterie jak również archea (organizmy jednokomórkowe), wirusy i grzyby. Obszary skóry, w których występuje duża ilość gruczołów łojowych, charakteryzują się bytowaniem dużej ilości bakterii lipofilnych. Mikrobiom zależny jest od płci oraz wieku. Skóra płodu jest niemalże jałowa, dopiero podczas porodu następuje kolonizacja bakterii na jej powierzchni. Na mikrobiom wpływa również styl życia, kosmetyki używane do jej pielęgnacji oraz stosowane leki.

Mikrobiom jamy ustnej i górnych dróg oddechowych

We wnętrzu jamy ustnej oraz w drogach oddechowych, mikrobiom zmienia się bardzo dynamicznie. Spowodowane jest to oddychaniem, spożywaniem posiłków czy higieną. Mikroorganizmy bytujące wewnątrz jamy ustnej oprócz funkcji ochronnej mają również za zadanie metabolizowanie składników odżywczych. Mikrobiom jamy ustnej stanowi ponad 750 gatunków bakterii. Na zróżnicowanie mikroorganizmów zasiedlających jamę ustną i drogi oddechowe mają wpływ takie czynniki jak temperatura, pH oraz ilość śliny.

Mikrobiom układu pokarmowego

Mimo trudnych warunków jakie panują w układzie pokarmowym, możemy spotkać tu wiele mikroorganizmów, bez których nie da się żyć. Układ pokarmowy zasiedlają zarówno mikroorganizmy bytujące stale oraz te, dostarczane wraz z pożywieniem. Żołądek jako jeden z odcinków układu stanowi niezwykle trudne środowisko do życia. Poprzez wysokie stężenie kwasu solnego jest on miejscem praktycznie sterylnym. Najbardziej zasiedlone przez mikroorganizmy są jelita. Już w czasie narodzin rozwija się ich mikrobiota. Przyjmuje się, że mikroflora jelit kształtuje się do około 2. roku życia. Po tym czasie zachodzą zmiany w ilości jak i rodzaju bytujących mikroorganizmów. Wpływa na to styl życia, przyjmowane leki, choroby oraz dieta. Jelita są także miejscem bytowania wirusów, które wpływają na homeostazę organizmu. Dzięki mikroflorze przewodu pokarmowe możliwe jest wchłanianie substancji odżywczych, neutralizacja toksyn oraz prawidłowa odporność organizmu.

Co wpływa na skład mikroflory jelitowej?

Czynnikami pozytywnie wpływającymi na skład mikroflory jelitowej są:

• probiotyki i prebiotyki,
• dieta bogata w błonnik pokarmowy,
• prawidłowo zbilansowana dieta.

Negatywnie wpływają natomiast:

• częste antybiotykoterapie,
• stres,
• choroby przewlekłe,
• dieta uboga w błonnik pokarmowy.

Mikrobiom układu moczowo – płciowego

Układ ten składa się z narządów płciowych oraz dróg moczowych. Mikroflora tego obszaru jest bardzo zróżnicowana – zależy ona od: płci, zmian hormonalnych oraz nawyków higienicznych. Drobnoustroje kolonizujące ten obszar odpowiedzialne są głównie za aktywację układu immunologicznego w razie kontaktu z patogenem.

Jakie funkcje pełni mikrobiom?

• Stanowi barierę przed patogenami,
• uczestniczy w procesie trawienia,
• uszczelnia ściany jelit,
• neutralizuje działanie toksyn,
• wycisza procesy zapalne.

Mikrobiom człowieka odpowiedzialny jest za utrzymanie homeostazy organizmu. Można ją zaburzyć wieloma czynnikami: np. poprzez długotrwały stres, stosowanie niektórych leków czy przez niewłaściwą dietę. Na powierzchni ciała jak i w jego wnętrzu znajdują się miliony mikroorganizmów. Prawidłowy skład mikroflory stymuluje pracę układu immunologicznego, odpowiada za poprawne działanie organizmu i wpływa na metabolizm. W momencie, gdy zauważymy niepokojące sygnały otrzymywane przez organizm, warto skorzystać z opieki lekarza rodzinnego. Szybka reakcja oraz podjęte działania pomogą przywrócić nam pełnię zdrowia i cieszyć się nim na długo.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz zarezerwować online za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor