Helicobacter pylori - co to za bakteria?

Helicobacter pylori jest bakterią Gram-ujemną o helikalnym kształcie. Dzięki obecności tzw. witek, charakteryzuje się dużą ruchliwością i zdolnością do szybkiego przemieszczania. Co istotne, Helicobacter pylori bytuje w warunkach o niskim pH oraz ubogich w tlen, w związku z tym z łatwością namnaża się w środowisku panującym w żołądku. Dodatkowo, wytwarza specjalne białka określane jako adhezyny, które ułatwiają przyleganie do komórek. Ważną cechą bakterii jest produkcja enzymu ureazy, odpowiedzialnego za rozkład mocznika do amoniaku i dwutlenku węgla. Powstały amoniak jest czynnikiem neutralizującym kwas solny w bezpośrednim otoczeniu, co ułatwia przeżycie H. pylori.

Zakażenie bakterią jest jedną z najważniejszych przyczyn zapalenia błony śluzowej żołądka. Pamiętajmy, że prawidłowa śluzówka chroni komórki budujące żołądek przed szkodliwym działaniem kwasu solnego. Jej degradacja w wyniku toczącego się zakażenia pozbawia je tej ochrony, co prowadzi do martwicy i rozwoju choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Zaniedbanie tego stanu w dłuższej perspektywie może prowadzić do poważnych powikłań w tym m.in. raka żołądka.

Objawy zakażenia Helicobacter pylori

Najważniejszym objawem w przebiegu zakażenia Helicobacter pylori jest piekący ból w nadbrzuszu, który pojawiać może się także w nocy. Dodatkowo, częste są nudności, wzdęcia, zgaga, bóle brzucha lub biegunka. Z czasem zaobserwować można spadek masy ciała oraz zaburzenia apetytu. Wyjątkowo niebezpieczne są krwawienia z przewodu pokarmowego, przejawiające się m.in. w postaci fusowatych wymiotów oraz smolistych stolców. Dochodzi do nich w wyniku niezdiagnozowanej lub zaniedbanej choroby wrzodowej. W takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się na pogotowie ratunkowe.

Sygnały alarmujące o zakażeniu bakterią Helicobacter pylori pojawiają się także w wynikach badań laboratoryjnych. Pamiętajmy, że choroba z czasem skutkuje niedokrwistością z niedoboru żelaza oraz obniżonym poziomem witaminy B12. Jeśli równocześnie doświadczamy objawów ze strony przewodu pokarmowego, warto skonsultować się z gastrologiem. Wizytę możesz zarezerwować już teraz, bez wychodzenia z domu, za pośrednictwem portalu LekarzeBezKolejki.pl.
Szacuje się, że nawet 50% populacji światowej jest nosicielem H. pylori, z czego część zakażeń przebiegać może bezobjawowo.

Helicobacter pylori - testy diagnostyczne

Obecnie do potwierdzenia zakażenia H. pylori, wykorzystuje się metody nieinwazyjne i inwazyjne metody diagnostyczne. 

Test serologiczny z przeciwciałami IgG

Ten rodzaj testu bada obecność przeciwciał przeciwko H. pylori. W tym celu należy pobrać pipetą kroplę krwi z palca, a następnie wprowadzić ją na płytkę testową. Należy jednak pamiętać, że podwyższone miano przeciwciał utrzymuje się do 12 miesięcy po wyleczeniu, nie będzie więc skuteczny w celu wykrycia aktualnego zakażenia. Jest to test przydatny jedynie w badaniach przesiewowych lub u chorych, u których nie można przerwać stosowania leków z grupy IPP, antagonistów receptora H2, antybiotyków i preparatów z bizmutem, gdyż nie wpływają one na wynik badania.

Test oddechowy z mocznikiem

Test ten polega na połknięciu odpowiedniej dawki mocznika znakowanego izotopem węgla. Jest on rozkładany przez bakterię do amoniaku i dwutlenku węgla. Po upływie określonego czasu mierzy się ilość dwutlenku węgla, zawierającego izotop w wydychanym powietrzu. 

Badanie antygenów H. pylori w stolcu

W celu wykonania badania, należy pobrać próbkę kału do jałowego pojemnika, a następnie umieścić w niej specjalny aplikator. Kolejnym krokiem jest wprowadzenie go do pojemnika ze specjalnym roztworem, który po upływie czasu zaleconego przez producenta, umieszcza się na płytce testowej. Po 10 minutach można odczytać wynik. 

Oba testy - wydechowy i na obecność antygenów w stolcu, pozwalają na potwierdzenie aktualnego zakażenia oraz weryfikację skuteczności zastosowanego leczenia. Należy pamiętać, że wymagają one odstawienia leczenia preparatami z grupy IPP i antagonistów receptora H2 przynajmniej na 14 dni wcześniej. Jeśli stosujemy antybiotyki lub terapię bizmutem, odstęp powinien wynieść 6 tygodni. 

Badania inwazyjne

Badania inwazyjne wymagają pobrania wycinka błony śluzowej żołądka podczas wykonywania gastroskopii. Umożliwia to następnie przeprowadzenie testów histopatologicznych, w celu uzyskania informacji o zakażeniu i jego nasileniu.

Leczenie zakażenia Helicobacter pylori

Leczenie zakażenia H. pylori polega na zastosowaniu terapii wielolekowej, w skład której wchodzą antybiotyki, metronidazol, preparaty bizmutu oraz leki z grupy IPP. Ich kombinację, dawkowanie oraz czas stosowania ustala się indywidualnie z gastrologiem. Warto pamiętać, że wskazane jest równoczesne stosowanie odpowiedniego probiotyku, zawierającego szczepy L. rhamnosus GG oraz S. boulardii. Chcąc zmniejszyć przykre objawy, należy zadbać o lekkostrawną dietę, ubogą w ostre przyprawy, kawę i alkohol, zwrócić uwagę na równomierne rozłożenie posiłków w ciągu dnia, a także zerwać z nałogiem palenia tytoniu.