O owsiku ludzkim słów kilka

Pasożytem odpowiedzialnym za rozwój choroby jest owsik ludzki (Enterobius vermicularis). Zarażamy się nim poprzez spożycie jaj pasożyta - nie bez powodu owsica nazywana jest chorobą brudnych rąk. Jaja trafiają do końcowego odcinka jelita cienkiego oraz do jelita grubego, gdzie wylęgają się z nich larwy. Po osiągnięciu dojrzałości i nabraniu zdolności do rozmnażania, nocą samice przemieszczają się w kierunku odbytu, gdzie składają kolejne jaja. Niestety, jedną z cech choroby jest uporczywy świąd prowokujący drapanie, od którego szczególnie dzieciom trudno jest się powstrzymać, a przez to łatwo przenieść jaja na dłoniach z powrotem do ust. W przeciwnym razie wylęgają się z nich kolejne larwy i cofają z powrotem do jelita. Rzadziej spotykane jest zakażenie drogą inhalacyjną.

Jak rozpoznać zarażenie owsikiem ludzkim?

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów zarażenia owsikiem ludzkim jest uporczywy świąd skóry odbytu, powodujący bezsenność i nadpobudliwość, zwłaszcza u dzieci. Mogą mu towarzyszyć zmiany zapalne lub wysypka. Kolonizacja jelita przez pasożyty skutkuje często bólami brzucha, biegunką i pogorszeniem apetytu. W efekcie organizm ulega osłabieniu i pacjenci skarżą się na złe samopoczucie. Diagnozę owsicy umożliwia wymaz z okolic odbytu, przeprowadzany za pomocą przylepca celofanowego lub bagietki owiniętej celofanem. Zaleca się trzykrotne powtórzenie badania, aby jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć chorobę. Obecnie pobranie i analiza próbki kału uznawane jest za mniej wiarygodne. Na podstawie uzyskanych wyników lekarz pediatra lub gastroenterolog decyduje o doborze leczenia.

Jak leczyć owsicę?

Leczenie owsicy opiera się zarówno na podaniu leków przeciwpasożytniczych skierowanych przeciwko owsikowi ludzkiemu, jak i zastosowaniu odpowiednich metod w warunkach domowych. Tylko ścisłe przestrzeganie zaleceń pozwoli szybko uporać się z chorobą i ograniczy jej przenoszenie na kolejnych pacjentów.

Leczenie farmakologiczne

W leczeniu owsicy stosuje się trzy podstawowe substancje czynne:

• mebendazol - zaburza przyswajanie glukozy przez owsiki ludzkie i pozbawia je źródła energii - działa na jaja, larwy i postacie dojrzałe; dostępny w postaci tabletek;
• albendazol - mechanizm działania jest taki sam, jak w przypadku mebendazolu; działa na jaja, larwy i postacie dojrzałe; dostępny w postaci tabletek lub zawiesiny doustnej;
• pyrantel - poraża mięśnie pasożytów, powodując ich paraliż, dzięki czemu mogą zostać wydalone z organizmu; działa tylko na formy dojrzałe lub te we wczesnej fazie rozwoju; dostępny w postaci tabletek lub zawiesiny doustnej.

We wszystkich przypadkach leki stosuje się w jednorazowej dawce, którą powtarza się po upływie 2 tygodni. Ze względu na łatwe i szybkie rozprzestrzenianie się owsika ludzkiego, leczenie często obejmuje wszystkich domowników. Mebendazol i albendazol dopuszczone są do stosowania od drugiego, zaś Pyrantel od szóstego roku życia. W przypadku kobiet ciężarnych i karmiących, decyzja dotycząca leczenia podejmowana jest indywidualnie przez lekarza prowadzącego.

Dodatkowe zalecenia podczas leczenia owsicy

Wyleczenie owsicy możliwe jest tylko przy zachowaniu odpowiedniej higieny. Konieczne jest podmywanie wodą z mydłem okolic odbytu po każdej nocy oraz codzienne pranie i prasowanie bielizny, pościeli, ręczników. Ze względu na łatwość przenoszenia jaj owsika na dłoniach, ważne jest regularne i dokładne mycie rąk, a także krótkie przycięcie paznokci. Jaja pasożyta mogą przeżyć poza organizmem człowieka nawet 2-3 tygodnie - wskazane jest zatem codzienne sprzątanie celem usunięcia kurzu z mieszkania. Dodatkowo należy stosować dietę bogatą w błonnik, a ubogą węglowodany.

Profilaktyka przede wszystkim

Uniknięcie zakażenia, zwłaszcza u najmłodszych, nie jest łatwym zadaniem. Podstawą jest wyrobienie u dziecka dobrych nawyków, takich jak mycie rąk po skorzystaniu z toalety i przed jedzeniem, płukanie pod bieżącą wodą surowych warzyw i owoców oraz przestrzeganie odpowiedniej higieny ciała. Owsica w trakcie leczenia nie jest przeciwwskazaniem do uczęszczania do szkoły lub przedszkola, warto jednak poinformować o chorobie wychowawcę, który dopilnuje, aby maluch przestrzegając powyższych zasad, miał szansę na jak najszybszy powrót do zdrowia, przy równoczesnym zmniejszeniu ryzyka przeniesienia jaj owsika na inne dzieci.