Przyczyny pojawienia się duru brzusznego

Źródłem zakażenia bakterią Salmonella typhi jest woda oraz żywność zanieczyszczona wydalinami osób chorych i nosicieli. Ryzyko zakażenia pojawia się głównie w rejonach o niskim poziomie higieny w przygotowywaniu posiłków. Rezerwuarem patogenu i źródłem zakażenia jest wyłącznie człowiek chory lub bezobjawowy nosiciel, a materiał zakaźny stanowią przede wszystkim wydaliny pacjenta, głównie kał i rzadziej mocz. Zgodnie z nomenklaturą WHO dur brzuszny, podobnie jak np. malaria czy trąd, spełnia wszystkie kryteria “choroby zapomnianej”, która dotyczy przede wszystkim rejonów o skromnych warunkach ekonomicznych i sanitarno-higienicznych. 

Brak skutecznych procedur filtrowania i dezynfekcji wody używanej do celów spożywczych, katastrofy naturalne i klęski żywiołowe (powodzie, trzęsienia wody, huragany) oraz lokalne konflikty zbrojne w znaczący sposób zwiększają ryzyko wystąpienia duru brzusznego w formie epidemii. Istotną rolę w mechanicznej transmisji zakażenia odgrywają owady tropikalne – głównie muchy. Wprowadzenie chlorowania wody wodociągowej na szeroką skalę w znaczny sposób obniża ryzyko pojawienia się choroby.

Tyfus (dur brzuszny) – objawy

Dur brzuszny przebiega w kilku fazach, z których każda trwa około 7 dni. 

• faza I: pojawia się gorączka która narasta powoli do 40 °C. Charakterystyczne jest także ogólne osłabienie, bradykardia, bóle głowy, kaszel, krwotoki z nosa oraz bóle brzucha. 
• faza II: często dochodzi do splątania, które jest efektem zatrucia endotoksyną. Występującej bradykardii towarzyszy charakterystyczne, dwubitne tętno. Może pojawić się wysypka plamisto-grudkowa tułowia, powiększenie wątroby, śledziony, oraz węzłów chłonnych. Przemiennie może dochodzić do biegunek i zaparć. 
• faza III: mogą pojawić się powikłania takie jak krwawienia z przewodu pokarmowego, perforacja jelita cienkiego, zapalenie mózgu, posocznica, zapalenie otrzewnej, objawy neuropsychiatryczne, odwodnienie, zapalenie kości, rozsiane ropnie czy zapalenie wsierdzia. Często w tej fazie dochodzi do zgonu. 
• faza IV:  następuje powolny powrót do zdrowia. 

Tyfus (dur brzuszny) – leczenie

Podstawą rozpoznania choroby jest wykonanie posiewu krwi oraz kału w kierunku Salmonella typhi. Główną metodą leczenia jest antybiotykoterapia oraz wyrównanie gospodarki wodno-elektrolitowej. Obecnie lekiem z wyboru są antybiotyki z grupy fluorochinolonów, np. cyprofloksacyna, podawana doustnie przez okres 10 dni. Aby zapobiec zakażeniu stosuje się szczepionkę, której główną zaletą jest ochrona nie tylko przed wystąpieniem zmian chorobowych ale również przed samą kolonizacją bakterii przenoszonych drogą fekalno-oralną w przewodzie pokarmowym.

Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny żywności i żywienia. Szczególnie powinny uważać osoby podróżujące do Azji Południowej i Południowo-Wschodniej. Po powrocie z krajów odmiennej strefy klimatyczno-sanitarnej wskazane jest przeprowadzenie badań kontrolnych w kierunku chorób egzotycznych w referencyjnych ośrodkach medycyny tropikalnej, posiadających praktyczne doświadczenie diagnostyczne i kliniczne w tym zakresie. W przypadku podejrzenia zakażenia durem brzusznym należy bezwzględnie zgłosić się do lekarza POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) jednak zdecydowana większość chorych na dur brzuszny wymaga leczenia szpitalnego na oddziale chorób zakaźnych.

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Zakażenie pałeczką Salmonella typhi jest niebezpiecznym zagrożeniem zdrowotnym dla człowieka, a w przypadku ograniczonego dostępu do profesjonalnej opieki medycznej i skutecznych antybiotyków w krajach rozwijających się o klimacie gorącym i wilgotnym może ono stanowić bezpośrednie zagrożenie życia zarówno dla mieszkańców tropiku, jak i dla osób podróżujących.

Autor