Co to jest żółta gorączka?

Żółta gorączka (inaczej żółta febra) jest chorobą zakaźną typową dla regionu Afryki Subsaharyjskiej, Ameryki Środkowej i Południowej. Nazwa pochodzi od jednego z objawów - żółtaczki, czyli zażółcenia skóry, błon śluzowych lub oczu pod wpływem zaburzeń funkcji wątroby. Należy do grupy tzw. gorączek krwotocznych.

Czynnikiem chorobotwórczym jest wirus żółtej gorączki Flavivirus. Wirus atakuje ludzi i małpy, a przenosi się przez komary tropikalne (rodzaj Haemagogus, Sabethes i Aedes). Wyróżnia się postać miejską żółtej febry, w której konkretny gatunek komara Aedes aegypti zakaża ludzi między sobą oraz postać leśną, kiedy poprzez ukąszenie komora można zarazić się od chorych małp.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jakie są objawy żółtej gorączki?

Żółta febra ma stosunkowo krótki okres wylęgania trwający 3-6 dni. Pierwsze objawy,nazywane fazą ostrą choroby, są nasilone, ale niecharakterystyczne, takie jak ból głowy i mięśni oraz gorączka sięgająca 40°C. 

Po fazie ostrej występuje zazwyczaj całkowite wyzdrowienie. Chory wraca do zdrowia po około 4-5 dniach. Raz przebyta żółta gorączka pozostawia odporność na całe życie.

Niestety, u około 15% osób zakażonych żółtą febrą faza ostra to jedynie początek choroby, która po kilku dniach pozornej poprawy ponownie atakuje organizm, tym razem uszkadzając wątrobę i komórki krwi. Oprócz żółtaczki pojawiają się nowe, groźne objawy, np.:

• zwolniona akcja serca,
• wybroczyny na skórze i błonach śluzowych,
• krwawe wymioty, 
• krwawienia do przewodu pokarmowego i narządów wewnętrznych,
• niewydolność nerek (może rozwinąć się nawet śpiączka mocznicowa).
• Śmiertelność ciężkiej postaci żółtej gorączki sięga 50% chorych. Zgon następuje w wyniku krwotoków wewnętrznych lub niewydolności wielonarządowej.

Jakie są czynniki ryzyka wystąpienia ciężkiej postaci żółtej gorączki?

Ciężka postać żółtej febry dotyka jedynie 15% osób. Można wyróżnić kilka czynników zwiększających to ryzyko. Na ciężką postać choroby narażone są zwłaszcza osoby:

• starsze i dzieci;
• zakażone wirusem HIV, chorujący na AIDS lub inne zaburzenia odporności;
• po przeszczepach lub terapii immunosupresyjnej.

Diagnostyka i leczenie żółtej gorączki

Ze względu na nieswoistość objawów pierwszej fazy, trudno jest odróżnić żółtą febrę od innych chorób zakaźnych. Lekarz POZ może podejrzewać żółtą gorączkę, kiedy wie, że pacjent wrócił niedawno z kraju jej występowania. Wykonuje się wówczas testy z krwi na obecność wirusa żółtej gorączki lub ocenia miano przeciwciał przeciw temu wirusowi. W przypadku nasilenia objawów lub wykrycia choroby pacjent najczęściej poddawany jest leczeniu szpitalnemu, które polega na wyrównaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, zbijaniu gorączki i ogólnym leczeniu objawowym. Niestety, na wirusa żółtej gorączki nie ma na razie skutecznego leku przeciwwirusowego.

Profilaktyka żółtej gorączki. Czy warto się na nią zaszczepić?

Najważniejszym i najbardziej skutecznym sposobem ochrony przed żółtą febrą jest szczepienie. Szczepionka zawiera żywe wirusy w formie atenuowanej, czyli osłabionej - nie wywołują one choroby, ale nasz organizm poznaje je i zaczyna produkować przeciwciała, które pozwalają na szybką reakcję przy kolejnym kontakcie z wirusem. Odporność na żółtą gorączkę po szczepieniu utrzymuje się do końca życia.

Szczepienie powinno być wykonane u każdej osoby powyżej 9. miesiąca życia podróżującej w rejony endemicznego występowania żółtej febry, co najmniej 10 dni przed podróżą. Specjalista medycyny podróży wskazuje pacjentowi szczepienia, które należy wykonać wybierając się do danego kraju, a fakt szczepienia zostaje odnotowany w Międzynarodowej Książeczce Szczepień. Do niektórych krajów można wjechać tylko posiadając takie dokumenty.

Wizytę u specjalisty możesz umówisz poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Inne działania profilaktyczne

Oprócz szczepień zaleca się także podjęcie innych działań profilaktycznych, głównie zapobiegających ukąszeniu przez komary. Zaliczamy tu:

• przebywanie wyłącznie w zamkniętych pomieszczeniach w okresie największej aktywności komarów tj. rankiem i o zmierzchu;
• stosowanie moskitier;
• noszenie na zewnątrz odpowiedniej odzieży - wysokie skarpety zakładane na spodnie, długie rękawy i nakrycie głowy;
• używanie repelentów zawierających np. DEET.

Autor