Czym jest atopowe zapalenie skóry?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to zapalny stan alergiczny skóry, który wywołany jest poprzez alergeny (zarówno chemiczne, jak i pokarmowe), które powodują reakcję uczuleniową uwidocznioną na skórze dziecka. Choroba ta może zaatakować nasz organizm w każdym wieku, w około 50% przypadków pierwsze zmiany pojawiają się w okresie niemowlęcym. AZS cechuje się przede wszystkim przewlekłym i nawracającym przebiegiem.

Umów wizytę u lekarza rodzinnego

Jak objawia się atopowe zapalenie skóry u dzieci oraz niemowląt?

Głównym objawem AZS u dzieci jest występowanie widocznego rumienia, grudek lub pęcherzyków i intensywnego świądu na skórze. Objawom skórnym może towarzyszyć u dziecka także zdenerwowanie i niepokój. Świąd w przebiegu AZS bywa na tyle silny, że wybudza dziecko w nocy. Oprócz tego, atopowe zapalenie skóry u dziecka charakteryzuje się występowaniem suchej skóry, która wykazuje znaczną wrażliwość na różnego rodzaju alergeny (czynniki zewnętrzne), które powodują podrażnienia. Skórę podrażnić mogą zarówno produkty spożywcze, nieodpowiednie kosmetyki pielęgnacyjne, jak i pot. 

Lokalizacja zmian w AZS jest różna, zależy m.in. od wieku pacjenta. W przypadku dzieci do 2. roku życia zauważyć można występowanie rumienia na twarzy. Zdarza się również, że pojawiają się one w zgięciach stawów, np. łokciach, kolanach lub nadgarstkach. U dzieci do 2.roku życia ogniska chorobowe występują właśnie w zgięciach stawowych, natomiast u młodzieży i osób dorosłych mogą one również występować na dłoniach.

Jakie są przyczyny występowania atopowego zapalenia skóry u dzieci?

Atopowe zapalenie skóry u niemowląt i dzieci jest spowodowane występowaniem podwyższonego stężenia immunoglobulin klasy E (IgE), które odpowiadają za procesy alergiczne toczące się w organizmie. W wielu przypadkach AZS jest uwarunkowane genetycznie. Występowanie alergii u rodziców zwiększa ryzyko wystąpienia AZS u potomstwa.

Atopowe zapalenie skóry u dziecka - jak leczyć?

W przypadku zaobserwowania zmian skórnych u dziecka należy się udać do dermatologa, który przeprowadzi wywiad i badanie, w celu postawienia trafnej diagnozy. Nie warto leczyć zmian skórnych samodzielnie, gdyż można doprowadzić do zaostrzenia objawów.

Korzystając z witryny LekarzeBezKolejki.pl możesz umówić się do specjalisty na dogodny dla siebie termin bez wychodzenia z domu.

Eliminacja alergenu drażniącego

Ważnym elementem wizyty lekarskiej będzie zebranie informacji na temat alergenów, które mogą powodować powstawanie zmian skórnych. Ustalenie czynników drażniących ułatwiają testy skórne na konkretne alergeny.

W zależności od wielkości zmian skórnych oraz stopnia ich nasilenia, dermatolog zleca odpowiednie leczenie. Najczęstszym postępowaniem jest eliminacja czynnika drażniącego – np. w przypadku pokarmów, wyeliminowanie go z diety.

Odpowiednia pielęgnacja

Niezwykle ważna jest również odpowiednia pielęgnacja skóry dziecka i niemowlęcia z AZS. Nadmierna suchość skóry będzie wskazaniem do stosowania preparatów emolientowych, które nawilżą oraz natłuszczą skórę dziecka. Prawidłowo dobrane kremy, maści czy różnego rodzaju emulsje lub żele do kąpieli spowodują załagodzenie świądu. Preparaty te należy dobrać w konsultacji z dermatologiem lub farmaceutą.

Leczenie farmakologiczne

Jeżeli u dziecka zaobserwowano występowanie grudek lub pęcherzy, należy do pielęgnacji włączyć preparaty, które będą działać przeciwzapalnie. Najczęściej są to leki steroidowe, które również zostaną zlecone przez dermatologa.

Konsultacja z innymi specjalistami

W przypadku dzieci, u których świąd w AZS jest wyjątkowo nasilony, warto rozważyć stosowanie leku przeciwhistaminowego. Jeśli pacjent posiada udokumentowaną alergię, korzystne może być udanie się do alergologa. W razie potrzeby specjalista może zalecić zastosowanie immunoterapii swoistej.

AZS to choroba na całe życie?

Nawet, jeśli wydaje się, że objawy choroby ustały, należy pamiętać, iż jest to choroba, która charakteryzuje się nawrotami i okresami bezobjawowymi. W okresie wyciszenia również należy odpowiednio zadbać o pielęgnację skóry oraz unikać alergenów powodujących podrażnienia i zwiększających stan zapalny skóry.

Bibliografia:

1. Jenerowicz, D., Polańska, A. (2022). Atopowe zapalenie skóry (AZS) u dzieci i niemowląt: przyczyny, objawy i leczenie. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/62304,atopowe-zapalenie-skory-azs-u-dzieci. (Dostęp: 12.2022).
2. Nowicki, R., Trzeciak, M., Kaczmarski, M., i inni (2019). Atopowe zapalenie skóry. Interdyscyplinarne rekomendacje diagnostyczno-terapeutyczne Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego, Polskiego Towarzystwa Alergologicznego, Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego oraz Polskiego Towarzystwa Medycyny Rodzinnej. Część I. Profilaktyka, leczenie miejscowe i fototerapia, 3, 6.
3. Silny, W., Czarnecka-Operacz, M., Giliński W i inni (2010). Atopowe zapalenie skóry – współczesne poglądy na patomechanizm oraz metody postępowania diagnostyczno-leczniczego. Stanowisko grupy specjalistów Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego. Post Dermatol Alergol, 27(5), s. 365-383.
4. Bieber, T. (2010). Atopowe zapalenie skóry. Dermatologia po Dyplomie, 1(4), s. 17-30.