Kaszel alergiczny — jak się objawia? Kiedy najczęściej występuje?

Kaszel alergiczny najczęściej objawia się w postaci napadowego suchego kaszlu, w którym pacjent nie odkrztusza wydzieliny. Kaszel alergiczny jest męczący i utrzymuje się dłużej niż typowy kaszel infekcyjny. Zdarza się, że kaszel alergiczny bywa szczególnie dokuczliwy w nocy. U wielu osób dorosłych, a także dzieci, kaszel alergiczny nasila się w porze nocnej, po położeniu do łóżka, co ma wpływ na jakość snu. 

Do charakterystycznych objawów kaszlu alergicznego zaliczamy także objawy współtowarzyszące, takie jak swędzenie gardła, swędzenie podbródka, kichanie, czy też przezroczysty katar i ból głowy. Objawy te często mogą być podstawą mylnej diagnozy.

Sprawdź dostępne terminy wizyt online u lekarza medycyny ogólnej

Kaszel a alergia 

W przypadku kaszlu alergicznego organizm reaguje nadmiernie na kontakt z alergenami, czyli składnikami uczulającymi, będącymi pierwotną przyczyną kaszlu o podłożu alergicznym. Najczęściej kaszel alergiczny pojawia się w okresach zwiększonego stężenia alergenów w powietrzu – wiosną i latem (pyłki roślin), ale może też występować całorocznie, np. w przypadku uczulenia na roztocza.

Za wystąpienie kaszlu alergicznego mogą odpowiadać różne alergeny, które dzieli się na kilka grup. Pierwszą z nich są alergeny wziewne, które trafiają do organizmu poprzez drogi oddechowe oraz spojówki oczu. Zaliczamy do nich głównie pyłki roślin wiatropylnych, roztocza kurzu domowego, alergeny zwierząt domowych. Kolejną grupą alergenów, która odpowiada za wystąpienie kaszlu alergicznego, mogą być alergeny pokarmowe, które zawarte są w produktach spożywczych. Najczęściej są to mleko, orzechy i nasiona, jaja kurze, owoce morza czy cytrusy. W kontekście kaszlu alergicznego należy także wspomnieć o alergenach kontaktowych, które wywołują objawy alergiczne na skutek bezpośredniego kontaktu z alergenem. Za alergię kontaktową odpowiadać mogą składniki proszku do prania, biżuteria, składniki kosmetyków i detergentów, a także sierść zwierząt czy niektóre leki.

Kaszel alergiczny u dziecka

Kaszel alergiczny u dziecka może mieć jeszcze bardziej uciążliwy przebieg niż u osoby dorosłej. Dzieci, w szczególności te najmłodsze, nie potrafią precyzyjnie opisać swoich dolegliwości, przez co uporczywy kaszel bez gorączki czy innych objawów infekcji, może być bardzo mylący pod kątem postawienia trafnej diagnozy. Warto więc obserwować, czy kaszel alergiczny u dziecka nie jest bardziej intensywny w nocy, czy nie nasila się w kontakcie z konkretnym alergenem — np. kurzem obecnym w pościeli czy sierścią pupila.

Kaszel alergiczny — jak odróżnić go od przeziębienia?

Rozróżnienie kaszlu alergicznego od kaszlu na tle infekcyjnym bywa trudne, ale istnieją pewne cechy, które mogą pomóc w identyfikacji. Warto zapamiętać, że w przypadku występujących objawów alergicznych nie będzie gorączki, a pojawiająca się wydzielina z nosa będzie przeźroczysta, a nie o żółto-zielonym zabarwieniu. W przypadku infekcji kaszlowi mogą towarzyszyć bóle mięśniowe i kostno-stawowe, a także nadmierne zmęczenie. Kolejną różnicującą cechą kaszlu alergicznego od infekcyjnego jest to, że zwykle kaszel alergiczny jest suchy. 

Kaszel alergiczny może też być mokry, gdy towarzyszy alergicznemu nieżytowi nosa. W takim przypadku kaszel spowodowany jest przez drażniące spływanie wydzieliny z nosa po tylnej ścianie gardła i ma charakter przewlekły, z odkrztuszaniem niewielkich ilości wydzieliny. Występuje w szczególności w godzinach nocnych i porannych. 

Kaszel alergiczny może również pojawić się określonych okolicznościach, właśnie po kontakcie z alergenem. Kaszlowi alergicznemu często towarzyszą także inne objawy związane z alergią takie jak: świąd nosa, oczu, gardła lub podbródka.

Kaszel alergiczny — leczenie

Leczenie kaszlu alergicznego opiera się na dwóch filarach: eliminacji kontaktu z alergenem i farmakoterapii. Jeśli nie można całkowicie uniknąć kontaktu z alergenem, stosuje się leki przeciwhistaminowe, które zmniejszają reakcję alergiczną.

Pomocne są także leki przeciwzapalne, takie jak glikokortykosteroidy wziewne (szczególnie w przypadku astmy alergicznej) lub stosowane donosowo oraz leki stabilizujące komórki tuczne. Uporczywy kaszel alergiczny w nocy można łagodzić, stosując syrop na kaszel alergiczny dostępny w postaci preparatów bez recepty oraz na receptę. Syropy te zawierają w swoim składzie substancje czynne takie jak loratadyna, desloratadyna czy cetyryzyna. Dostępne są również tabletki na kaszel alergiczny, zawierające także substancje o działaniu przeciwhistaminowym i przeciwkaszlowym.

Lek na kaszel alergiczny powinien być dobrany indywidualnie — w zależności od wieku pacjenta, a także rodzaju alergenu i intensywności objawów. Należy pamiętać, że okres stosowania leczenia przeciwalergicznego zależy również od czasu trwania i nasilenia objawów. Na kaszel alergiczny u dziecka najlepiej podać preparaty stworzone dla najmłodszych (np. w formie syropu), ale zawsze po konsultacji z lekarzem pierwszego kontaktu, internistą, pediatrą, alergologiem lub farmaceutą. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Domowe sposoby na suchy kaszel alergiczny

Oprócz unikania kontaktu z alergenami odpowiedzialnymi za wystąpienie kaszlu alergicznego oraz stosowania leków przeciwalergicznych istnieją także pomocne domowe sposoby na kaszel alergiczny. Działają one wspomagająco w łagodzeniu uporczywych objawów alergii.

Przy alergii należy zadbać o właściwe nawilżenie powietrza, ponieważ suche powietrze, w szczególności w pomieszczeniu, w którym się śpi, nasila podrażnienie błon śluzowych, co pogłębia kaszel. Dobrym sposobem łagodzącym kaszel alergiczny może także okazać się płukanie nosa przy pomocy soli fizjologicznej. W ten sposób usuwa się alergeny z nosa. Przydatne okazać się mogą także inhalacje z soli fizjologicznej, które będą nawilżać drogi oddechowe oraz częste sprzątanie i wietrzenie pomieszczeń, zwłaszcza sypialni. Nie zapominajmy także o prawidłowym nawodnieniu.

Kaszel alergiczny – podsumowanie

Kaszel alergiczny bywa jednym z głównych symptomów uczulenia, zwłaszcza kiedy występuje w formie przewlekłej. Choć najczęściej ma charakter suchy i męczący, może być także mokry, w szczególności, jeśli dochodzi do nadmiernej produkcji wydzieliny lub wtórnego zakażenia. Kaszel alergiczny może występować o każdej porze roku i dotyczyć osób w każdym wieku, w tym dzieci. Nasila się często w nocy, jest przewlekły, uporczywy i nie towarzyszą mu typowe objawy infekcji, takie jak gorączka.

W łagodzeniu kaszlu alergicznego istotne są zarówno leki (w postaci tabletek na kaszel czy syropu), jak i eliminacja kontaktu z alergenem. Warto zadbać również o domowe sposoby, które łagodzą dokuczliwe objawy.

W przypadku dzieci — kaszel przewlekły u dziecka zawsze wymaga szczególnej uwagi i konsultacji lekarskiej. Warto też pamiętać, że kaszel może być objawem alergii i może prowadzić do astmy, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie rozpoznany i leczony.

Bibliografia

1. Wiercińska, M. (2024). Kaszel alergiczny – czym się charakteryzuje? Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/wartowiedziec/346694,kaszel-alergiczny-czym-sie-charakteryzuje. (Dostęp: 06.2025)
2. Allergic asthma. Cleveland Clinic.  Dostępne na: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21461-allergic-asthma (Dostęp: 06.2025).
3. Common cold: expert answers. Mayo Clinic; Dostępne na: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/common-cold/expert-answers/common-cold/faq-20057857. (Dostęp: 06.2025).
4. Gajewski, P., Szczeklik, A. (2021). Interna Szczeklika. Mały podręcznik 2021/2022. Medycyna Praktyczna, Kraków, s. 87–90.
5. Alergeny – przyczyny uczuleń. Medycyna Praktyczna.. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny.  (Dostęp: 06.2025). 

Autor