Budowa kręgosłupa

Kręgosłup składa się z czterech głównych odcinków: szyjnego, piersiowego, lędźwiowego i krzyżowego. Każdy odcinek jest nieco inaczej zbudowany, aby spełniać odpowiednie funkcje. 

W budowie kręgosłupa wyróżnia się dwie prawidłowe, fizjologiczne krzywizny - lordozę oraz kifozę. Naturalne krzywizny kręgosłupa są odpowiedzialne m.in. za amortyzację wstrząsów, podtrzymanie ciężaru znajdującego się powyżej oraz utrzymanie równowagi. Ich obecność jest naturalna i nie jest źródłem problemów. Co się więc dzieje w przypadku ich zniesienia, spłycenia lub nadmiernego pogłębienia?

Umów wizytę u ortopedy

Czym jest lordoza kręgosłupa?

Lordoza występuje w dwóch segmentach kręgosłupa - odcinku szyjnym oraz lędźwiowym. Mówimy wówczas o lordozie szyjnej i lordozie lędźwiowej. Ich obecność jest naturalna. W sytuacji, gdy dochodzi do zniesienia, spłycenia lub pogłębienia lordozy, mogą pojawić się dolegliwości bólowe, zaburzenia napięcia mięśniowego i różnego rodzaju wady postawy, które warto skonsultować z ortopedą lub fizjoterapeutą.

Zniesienie lordozy szyjnej

Zniesienie lordozy szyjnej to sytuacja, w której dochodzi do całkowitego spłycenia fizjologicznego wygięcia kręgosłupa. Oznacza to, że kręgosłup w tym miejscu traci swoje właściwości amortyzacyjne, a ciężar głowy, który opiera się na odcinku szyjnym, nie jest równomiernie rozłożony na poszczególne kręgi. W takiej sytuacji tkanki miękkie otaczające odcinek szyjny zostają nadmiernie obciążone.

Jak rozpoznać zniesienie lordozy szyjnej?

W celu rozpoznania zniesienia lordozy szyjnej wykonuje się zwykle badanie obrazowe – RTG lub rezonans odcinka szyjnego kręgosłupa. Takie badanie powinno zostać zlecone przez lekarza internistę lub ortopedę. Po wykonaniu zdjęcia lub skanu konkretnego odcinka ciała, lekarz radiolog opisuje obraz kręgosłupa oraz jego nadmierne spłycenie (zniesienie lordozy szyjnej), jeśli takowe występuje. Pacjent poddawany jest także badaniu fizykalnym w którym lekarz palpacyjnie i wizualnie ocenia budowę kręgosłupa.

Co może wpływać na zniesienie lordozy szyjnej?

Najczęściej spłycenie lub całkowite zniesienie lordozy szyjnej spowodowane jest:

• długotrwałą pozycją siedzącą;
• zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa;
• brakiem aktywności fizycznej;
• przewlekłymi, postępującymi chorobami układu ruchu, np. ZZSK.

Zniesienie lordozy szyjnej może wpływać na obecność innych objawów, takich jak bóle okolicy karku, drętwienia czy mrowienia dłoni. Wówczas konieczne jest zastosowanie rehabilitacji w celu przywrócenia balansu mięśniowego. Terapia ma na celu zmniejszenie napięcia mięśni nadmiernie napiętych i wzmocnienie mięśni nadzwyczaj rozluźnionych.

Spłycenie lordozy lędźwiowej

Spłycenie lordozy lędźwiowej to sytuacja, w której zmniejszone zostaje naturalne przodopochylenie miednicy. Zaburza to balans mięśniowo-więzadłowy oraz prowadzi do szybszego rozwoju zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa.

Przyczyny spłycenia lordozy lędźwiowej

Przyczyny spłycenia lordozy lędźwiowej są podobne do tych wywołujących hipolordozę szyjną. Zalicza się do nich:

• niską aktywność fizyczną;
• niewłaściwą postawę ciala;
• urazy mechaniczne i wypadki komunikacyjne.

Spłycenie lordozy lędźwiowej zauważalne jest podczas badania fizykalnego pacjenta w momencie, gdy ortopeda patrzy na jeden z jego boków. Wówczas w odcinku lędźwiowym nie zauważa się naturalnego, fizjologicznego wygięcia.

Wizytę u ortopedy lub innego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu korzystając z witryny LekarzeBezKolejki.pl.

Ćwiczenia na lordozę

Zarówno spłycona, jak i zniesiona lordoza szyjna czy lędźwiowa powinna być poddana rehabilitacji, w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa szybszych zmian zwyrodnieniowych kręgosłupa. Prawidłowa rehabilitacja ma także zapobiec wystąpieniu objawów towarzyszących, takich jak drętwienie rąk, bóle i zawroty głowy, bóle odcinka lędźwiowego czy wzmożone napięcie mięśni w okolicy odcinka lędźwiowego.

Ćwiczenia powinny być dobrane indywidualnie do pacjenta przez ortopedę lub fizjoterapeutę. Ważne jest, aby w planie ćwiczeń uwzględnić występujący u chorego dysbalans mięśniowy. Bierze się pod uwagę także inne choroby współtowarzyszące. 

Czy konieczny jest gorset ortopedyczny?

Gorset ortopedyczny powinien być używany jedynie z zaleceń lekarskich i najczęściej stosuje się go po operacjach lub urazach kręgosłupa (np. po wypadkach komunikacyjnych). Samoczynne stosowanie gorsetów ortopedycznych doprowadza do osłabienia struktur mięśniowych i więzadłowych.

Zdrowy kręgosłup to odpowiednio zbalansowane napięcie mięśniowe struktur go otaczających. Gorset ortopedyczny prowadzi natomiast nieraz do ich nadmiernego rozluźnienia. Z tego powodu gorset ortopedyczny nie powinien być stosowany w przypadku rozpoznania zniesionej lub nadmiernie pogłębionej lordozy bez wyraźnych innych wskazań medycznych.

Bibliografia:

1. Ebelt-Paprotny, G., Preis, R. (2012). Fizjoterapia. MedPharm, Wrocław, s. 779-797. ISBN 978-437-45163-8.
2. Hochschild, J. (2021). Anatomia funkcjonalna dla fizjoterapeutów. Edra Urban & Partner, Wrocław, s. 2-3; 42-44; 221-224. ISBN 978-83-7846-081-7. 

Autor