Czym jest porost islandzki?

Porost islandzki (łac. Lichen islandicus) to nazwa surowca zielarskiego pozyskiwanego z konkretnego gatunku porostu - płucnicy islandzkiej (łac. Cetraria islandica). Płucnica rośnie głównie w rejonie tundry na dalekiej północy Europy, Azji i Ameryki, gdzie stanowi pokarm dla reniferów, oraz w górach Europy Środkowej. Także w Polsce możemy natknąć się na nią w lasach sosnowych na północy kraju oraz w górach (na południu). Ponieważ dawniej zbierano porost islandzki w celach leczniczych na dużą skalę, gatunek ten obecnie znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski i jest pod ścisłą ochroną.

Porost islandzki — właściwości

Porost islandzki ma kilka istotnych właściwości leczniczych wynikających z zawartości pewnych substancji chemicznych. Wykazuje działąnie:

• powlekające i osłaniające na drogi oddechowe i przewód pokarmowy — dzięki polisacharydom i śluzom;
• upłynniające zalegającą w drogach oddechowych wydzielinę, a także działanie łagodzące suchy kaszel;
• przeciwzapalne;
• pobudzające trawienie, wzmagające produkcję soku żołądkowego - dzięki zawartości gorzkich kwasów porostowych;
• przeciwbakteryjne.

Porost islandzki na kaszel oraz ból gardła

Pomimo potwierdzonego działania goryczowego porostu islandzkiego gotowe produkty nie mają na ogół nieprzyjemnego smaku. Dzieje się tak, ponieważ odpowiedzialne za te działania kwasy porostowe ulegają dezaktywacji podczas obróbki termicznej, a do produkcji preparatów z płucnicą używa się odwaru, czyli przetworu otrzymanego po dłuższym gotowaniu surowca. I chociaż podaje się, że takie zabiegi mogą też dezaktywować część polisacharydów, to taka forma leków opartych na poroście islandzkim wciąż świetnie sprawdza się przy schorzeniach gardła i krtani.

Śluzy i wielocukry wytwarzają kojącą powłokę na powierzchni jamy ustnej, gardła i dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Ta ochronna warstwa nawilża błonę śluzową i łagodzi podrażnienia. Z tego powodu porost islandzki stanowi dobry wybór w przypadku chrypki, suchości lub swędzenia w gardle, a także suchego, męczącego kaszlu. Jest jeż polecany jako profilaktyka dla osób pracujących głosem - wokalistów, spikerów radiowych, nauczycieli itp.

Syrop z porostu islandzkiego czy może tabletki do ssania?

Porost islandzki występuje na aptecznych półkach w dwóch głównych postaciach — tabletek do ssania oraz syropu. Oba rodzaje preparatów mają podobne wskazania: chrypka, odruch kaszlowy, drapanie w gardle. Wybierając więc między syropem a tabletką do ssania, możemy kierować się własnym upodobaniem i wygodą stosowania.W przypadku małych dzieci, u których podanie tabletki może być niebezpieczne, oczywiście należy podać syrop z porostu islandzkiego. Warto też zwrócić uwagę na dodatkowe składniki czynne wybieranych preparatów, np. zawartość wyciągu z lipy, owoców, laktoferyny, witaminy C czy cynku.

Porost islandzki dla dzieci — od jakiego wieku?

Preparaty zawierające porost islandzki są bezpieczne dla dzieci. Tabletki do ssania zwykle można podawać od 4. roku życia. Syropy natomiast mogą być podawane jeszcze mniejszym dzieciom już od 1. roku życia. Należy jednak dokładnie zapoznać się ulotką danego produktu i stosować go zgodnie z zaleceniami producenta.

Warto też zaznaczyć, że syropy z porostu islandzkiego często nie zawierają alkoholu. Są także takie preparaty, które zamiast cukru zawierają inne naturalne substancje słodzące.

Porost islandzki w ciąży — czy to bezpieczne?

Preparaty zawierające w swoim składzie wyciąg z porostu islandzkiego są uznawane za bezpieczne dla kobiet w okresie ciąży i w okresie karmienia piersią. Często możemy odczytać taką deklarację producenta na opakowaniu lub w ulotce. Mimo to należy pamiętać, że stosowanie wszystkich leków lub suplementów diety w tych wyjątkowych okresach warto skonsultować z lekarzem.

Bibliografia

1. Mirek, Z. (2006). Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków, W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences.
2. Matławska, I. (red.) (2008). Farmakognozja. Podręcznik dla studentów farmacji. Wydanie Trzecie poprawione i uzupełnione. Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, s. 20-21.
3. Ożarowski, A., Jaroniewski, W. (1987). Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, s. 370-372.
4. Fiorda Vocal - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/88893,Fiorda-Vocal-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
5. Fiorda Junior - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na:  https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/88892,Fiorda-Junior-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
6. Isla Junior - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na:  https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/91753,Isla-Junior-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
7. Isla Cassis - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/89235,Isla-Cassis-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
8. Isla Mint - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na:  https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/89234,Isla-Mint-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
9. Isla Medic Acute - pastylki do ssania. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/101504,Isla-medic-acute-pastylki-do-ssania (Dostęp: styczeń 2025).
10. Syrop islandzki - syrop. Medycyna praktyczna. Baza leków. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/leki/lek/92477,Syrop-Islandzki-syrop (Dostęp: styczeń 2025).

Autor