Czynniki ryzyka nowotworów piersi

Rak piersi to nowotwór, który u około 75% pacjentek rozwija się bez obecności znanych czynników predysponujących, poza płcią żeńską i wiekiem. U pozostałych 25% kobiet występują czynniki zwiększające ryzyko zachorowania, do których należą:

• płeć — rak piersi zdecydowanie częściej występuje u kobiet, choć w rzadkich przypadkach może dotyczyć również mężczyzn;
• wiek — największa zachorowalność jest wśród kobiet między 50. a 70. rokiem życia;
• czynniki genetyczne — około 10% przypadków raka piersi uwarunkowane jest genetycznie — do głównych mutacji genetycznych odpowiedzialnych za ich powstawanie, należą mutacje genów: BRCA1, BRCA2, p53, ATM;
• stosowanie antykoncepcji hormonalnej — długotrwałe stosowanie antykoncepcji zawierającej estrogeny (szczególnie powyżej 8 lat) wiąże się ze wzrostem ryzyka zachorowania;
• hormonalna terapia zastępcza (HTZ) — ryzyko rozwoju raka piersi zwiększa się nawet o 30%, jeśli HTZ jest stosowana ponad 10 lat;
• choroby piersi z proliferacją.

Objawy raka piersi

Rak piersi często daje objawy w postaci m.in.: wyczuwalnego palpacyjnie guza w obrębie piersi, wciągnięcia brodawki piersiowej, zmiany wielkości i kształtu piersi, wycieku z brodawki, zaczerwienienia lub owrzodzenia skóry na piersi czy powiększenia węzłów chłonnych w dole pachowym. Ze względu na częstość występowania powyższych objawów u pacjentek z rakiem piersi, zaleca się regularne samobadanie piersi, najlepiej raz w miesiącu, około tygodnia po zakończeniu miesiączki — u kobiet miesiączkujących lub w stałym dniu miesiąca — u kobiet po menopauzie.

Rak piersi u mężczyzn

Nowotwór piersi u mężczyzn stanowi około 0,5% wszystkich przypadków raka piersi. Choć jest to choroba rzadka, jej przebieg bywa często bardziej agresywny niż u kobiet. Mimo że w wybranych przypadkach możliwe jest leczenie oszczędzające, standardową metodą postępowania pozostaje radykalna mastektomia. Ze względu na wysoką hormonozależność raka piersi u mężczyzn – obserwowaną w około 90% przypadków – jednym z podstawowych elementów leczenia jest hormonoterapia. Chemioterapia i radioterapia są stosowane zgodnie ze schematami leczenia przyjętymi dla kobiet i zależą od stopnia zaawansowania choroby oraz cech biologicznych nowotworu.

Diagnostyka raka piersi

Najważniejszym elementem diagnostyki wstępnej jest samobadanie piersi. W przypadku wyczucia zmiany w piersi należy udać się niezwłocznie do lekarza radiologa bądź ginekologa. Dodatkowo każda kobieta poniżej 35. roku życia powinna mieć wykonywane USG piersi, a po 35. roku życia, ze względu na bardziej tłuszczową budowę piersi, mammografię. Wykryte zmiany w USG, takie jak torbiele, asymetryczne zagęszczenia czy mikrozwapnienia, wpływają na zakwalifikowanie zmiany w skali BI-RADS, która określa dalsze zalecane postępowanie. Przy wykryciu zmian w badaniach, diagnostykę poszerza się o biopsję gruboigłową, a czasami także o badanie tomografii pozytronowej (PET), które pomaga znaleźć ewentualne przerzuty, oraz o badanie rezonansu magnetycznego.

Wizytę u wybranego specjalisty, m.in. z dziedziny kardiologii lub medycyny rodzinnej możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Rodzaje raków piersi

Rodzaje raków piersi zostały sklasyfikowane ze względu na budowę histologiczną na raki nienaciekające – rak wewnątrzprzewodowy (DCIS) i wewnątrzzrazikowy (LCIS) oraz raki naciekające. Do raków naciekających należą m.in.:

• rak przewodowy naciekający;
• rak zrazikowy naciekający;
• rak rdzeniasty;
• rak brodawkowy;
• rak cewkowaty;
• rak apokrylny.

Stadia raka piersi

Nowotwory piersi ocenia się w klasyfikacji TNM:

• T — określa inwazyjność i wielkość guza pierwotnego nowotworu;
• N — stan regionalnych węzłów chłonnych;
• M — obecność przerzutów odległych.

Stopień zaawansowania w klasyfikacji TNM jest głównym kryterium prognostycznym określającym czas przeżycia oraz wyleczalność danego nowotworu. Wcześnie wykryty rak piersi, znajdujący się w stadium przedinwazyjnym, jest zazwyczaj całkowicie wyleczalny. Nawet złośliwy rak piersi wykryty w stadium bez przerzutów jest wyleczalny w około 90% przypadków.

Leczenie raka piersi

Metoda leczenia raka piersi zależy od stopnia jego zaawansowania. Do chirurgicznego leczenia oszczędzającego kwalifikują się pacjentki z rakiem przedinwazyjnym (in situ) lub z guzem nie większym niż 2 cm. W pozostałych przypadkach rozważa się leczenie radykalne, czyli amputację piersi. Wraz z lekarzem, w zależności od stanu pacjentki, należy wziąć pod uwagę przed- lub pooperacyjną radioterapię, chemioterapię oraz hormonoterapię.

Bibliografia

1. Jastrzębski, T..Rak piersi. Onkonet.pl. Dostępne na: https://www.onkonet.pl/dp_np_rakpiersi.php (Dostęp: 05.2025).
2. Rak piersi. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B01.X.G.1. (Dostęp: 05.2025).

Autor