Rak jajnika – przyczyny

Największym problemem dotyczącym nowotworu jajnika jest jego późne rozpoznanie, które spowodowane jest często brakiem charakterystycznych objawów choroby. Wykrycie raka jajnika oraz jego terapia w różnych stadiach choroby wymaga więc udziału lekarza – ginekologa lub onkologa. Najczęściej nowotwór ten dotyka kobiet między 40. a 70. rokiem życia. Są jednak przypadki, w których choroba występuje w wieku młodzieńczym.

Do najczęstszych przyczyn raka jajnika zalicza się:

• nosicielstwo mutacji genów BRCA1 i BRCA2,
• zespoły dziedzicznego raka piersi i jajnika,
• rodzinne występowanie dziedzicznego niepolipowatego raka jelita grubego,
• bezdzietność, długotrwała stymulacja owulacji, nieskuteczne próby zapłodnienia In vitro,
• hormonalna terapia zastępcza (HTZ).

Według naukowców, ryzyko wystąpienia nowotworu jajnika zmniejsza:

• stosowanie antykoncepcji hormonalnej,
• okluzja jajowodów,
• wycięcie jajników, jajowodów, macicy,
• karmienie piersią.

Objawy raka jajnika

Rak jajnika rozwija się w sposób utajony – nie daje specyficznych objawów w pierwszych etapach choroby. Pacjentki mają często uczucie wzdęcia oraz cierpią na zaparcia. Symptomy te z łatwością można jednak omyłkowo uznać za objaw niewłaściwego funkcjonowania układu pokarmowego. Dopiero w III lub IV stadium, choroba daje bardziej poważne i dokuczliwe objawy, m.in. krwawienia z pochwy, ból w podbrzuszu, zmęczenie, ból podczas oddawania moczu, które skłaniają chorą do wizyty lekarskiej i dokładnej diagnostyki. 
U około 30 % pacjentek, po wczesnym zdiagnozowaniu stwierdza się guzy w przydatkach. U chorych w zaawansowanym stadium oprócz guzków w przydatkach, obserwuje się także płyn w jamie otrzewnej brzucha lub w opłucnej.

Umów się do ginekologa

Diagnostyka raka jajnika

Aby zwiększyć szansę na wykrycie raka jajnika we wczesnym stadium niezwykle ważne są regularne badania w gabinecie lekarza ginekologa. Obecność niepokojących objawów można również skonsultować z lekarzem rodzinnym lub internistą, który wskaże nam dalszą ścieżkę diagnozy i skieruje do odpowiedniego specjalisty.

Jeśli lekarz podejrzewa obecność raka jajnika, zleci badanie ultrasonograficzne jajników i narządów podbrzusza. Umożliwia to wykrycie guzów, określenie ich wielkości oraz stwierdzenie ewentualnego rozsiania. Specjalista może zlecić także szereg innych badań, które dodatkowo potwierdzą lub wykluczą obecność nowotworu. Często wykonuje się u pacjentek badanie poziomu markera CA 125. Jest to marker, którego obecność we krwi wzrasta w przypadku zmiany nowotworowej w narządzie rodnym. Im wyższe jest jego stężenie, tym poważniejsze stadium choroby. Nie może być to jednak jedyne badanie potwierdzający diagnozę nowotworu, gdyż istnieją również inne przyczyny powodujące wzrost poziomu markera CA 125 (np. mięśniaki macicy, endometrioza).

Ostatecznie diagnozę świadczącą o obecności raka jajnika potwierdza się poprzez badanie histopatologiczne. Biopsja pozwala określić charakter nowotworu oraz stwierdzić lub wykluczyć jego wystąpienie.

Leczenie raka jajnika

Metody leczenia raka jajnika są indywidualnie dobrane do pacjentki na podstawie stopnia zaawansowania choroby oraz jej rokowań. Opiera się obecnie głównie na terapii skojarzonej, czyli połączeniu leczenia chirurgicznego oraz chemioterapii.

Leczenie operacyjne

Chirurgia jest nieodłącznym elementem leczenia nowotworowego. Wyróżnia się 3 jej rodzaje:

• radykalną – polega na wycięciu całego ogniska chorobowego, czyli jajników,
• cytoredukcyjną – wycina się guz wraz z marginesem zdrowych tkanek,
• paliatywną – jest to operacja w zaawansowanym stadium, która nie prowadzi do wyleczenia, lecz poprawy jakości życia.

Zakres pola operacyjnego jest zależny od stopnia zaawansowania choroby, możliwości leczenia oraz rokowań schorzenia.

Chemioterapia

Jest to metoda walki z rakiem jajnika, która polega na podawaniu leków cytostatycznych. Ich zadaniem jest zniszczenie komórek intensywnie dzielących się. Niestety takie cechy, oprócz komórek nowotworowych, ma także szpik kostny czy komórki jelita. Cytostatyk atakuje więc zarówno chore, jak i zdrowe tkanki prowadząc do wystąpienia licznych działań niepożądanych.

Radioterapia

Komórki zdrowe i rakowe charakteryzują się różną czułością na promieniowanie jonizujące (nowotworowe są bardziej promienioczułe). Działanie tego promieniowania powoduje uszkodzenie DNA komórek nowotworowych i w niewielkim stopniu penetruje do komórek prawidłowych.

Hormonoterapia

Stosowana jest w przypadku hormonalnej przyczyny raka jajnika. Leczenie polega wówczas na podawaniu środków hormonalnych mających na celu zahamowanie wzrostu komórek nowotworowych.

Rokowania raka jajnika

Rokowania po raku jajnika są różne i zależą od wielu czynników, m.in. od szybkości postawienia diagnozy oraz wdrożonego leczenia. Dane medyczne wykazują, że im łagodniejszy stopień zaawansowania choroby, tym łatwiej o wyzdrowienie. Dane donoszą, że jeśli choroba była w I stadium, to pacjentki, które przeżyły ponad 5 lat od pokonania nowotworu stanowią blisko 75%. Niestety, im późniejsze stadium, tym mniejszy procent przeżywalności chorych. Najcięższe stadium jest wyleczalne w około 5% przypadków. Liczby te pokazują, jak trudnym i podstępnym nowotworem w leczeniu i diagnostyce jest rak jajnika.

Jeśli jesteś w grupie ryzyka lub zauważasz u siebie niepokojące objawy mogące świadczyć o raku jajnika, koniecznie umów się na wizytę lekarską. Możesz zrobić to bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor