Rak żołądka - epidemiologia

Rak żołądka jest piątym najczęstszym rakiem na świecie i stanowi bardzo duże wyzwanie dla służby zdrowia, gdyż wymaga wielodyscyplinarnego leczenia. Zapadalność na raka żołądka rośnie istotnie wraz z wiekiem. Ryzyko tej choroby jest znacznie większe u osób starszych, zwłaszcza po 50. roku życia i ponad 75% chorych ma co najmniej 50 lat. Wczesne postawienie trafnej diagnozy i szybka interwencja chirurgiczna są najważniejsze z punktu widzenia sukcesu terapeutycznego.

Umów wizytę u lekarza chorób wewnętrznych

Rak żołądka - przyczyny

Etiologia raka żołądka jest wieloczynnikowa, aczkolwiek za karcynogen pierwszego rzędu powszechnie uważa się Helicobacter pylori. Według WHO, przewlekłe zakażenie tą gram-ujemną proteobakterią dotyczy co najmniej 50% osób w krajach rozwijających się i około 30% w krajach rozwiniętych. Bakteria ta dzięki mechanizmom przystosowawczym do życia w niskim pH może przebywać w nieprzyjaznym środowisku żołądka. W tym czasie wpływa m. in. na funkcjonowanie błony śluzowej. Stopniowo zmienia się przyleganie do siebie komórek śluzówki żołądka. Ponadto dochodzi do wydzielania wielu cytokin prozapalnych i czynników stymulujących proliferację komórek żołądka. W efekcie tych zmian rozwija się stan zapalny, który prowadzi do uszkodzeń strukturalnych i funkcjonalnych błony śluzowej i innych warstw ściany żołądka oraz zmian mikrośrodowiska pod względem profilu hormonalnego i enzymatycznego. Zakażenie początkowo powoduje powierzchowne zapalenie błony śluzowej, które poprzez zapalenie zanikowe doprowadza do zniszczenia śluzówki. W dalszej kolejności obserwuje się zmiany o charakterze metaplazji, a następnie dysplazji. Końcowym efektem tych przemian jest rak żołądka.

Rak żołądka - objawy

Raka żołądka można podejrzewać w różnych sytuacjach. Niestety, powiązane z nim objawy są łagodne i występują dość powszechnie. Diagnostykę w kierunku raka żołądka należy rozpocząć, w razie występowania połączenia następujących dolegliwości, zwłaszcza jeśli się utrzymują:

• zgaga, niestrawność, kwaśny smak w ustach, odbijanie się;
• dyskomfort lub ból brzucha;
• uczucie pełności w żołądku, nawet po lekkim posiłku;
• mdłości lub wymioty;
• utrata apetytu;
• duża utrata masy ciała bez wyraźnej przyczyny;
• obrzęk lub gromadzenie się płynu w jamie brzusznej.

Niezauważona, długotrwałe krwawienie z żołądka może z czasem doprowadzić do niedokrwistości, objawiającej się zmęczeniem i dusznością. Nieodłącznym elementem stanu zapalnego jest pojawienie się tzw. białek ostrej fazy, w tym CRP - które jest traktowane jako nieswoisty marker nowotworowy.

Rak żołądka - czynniki ryzyka

Do ważnych czynników ryzyka rozwoju raka żołądka należy zaliczyć także:

• autoimmunologiczne zanikowe zapalenie żołądka;
• czynniki genetyczne;
• polipy gruczolakowate;
• rodzinną polipowatość żołądka;
• chorobę Menetriera;
• używki (alkohol, palenie tytoniu);
• nieodpowiednią dietę.

Warto pamiętać, że choć stosowanie wielu sztucznych konserwantów chroni żywność przed zepsuciem, to jednak ze spożytych azotanów w środowisku żołądka i na skutek działania występujących w nim bakterii powstają rakotwórcze N-nitozozwiązki. Smażenie, pieczenie, wędzenie czy grillowanie mięsa i innych produktów wiąże się z powstawaniem dużych ilości potencjalnie rakotwórczych związków. Należy więc stosować zrównoważoną, urozmaiconą i zdrowa dietę, bogatą w błonnik, naturalne witaminy i przeciwutleniacze.

Rak żołądka - leczenie

Należy pamiętać, że wczesna diagnoza raka żołądka jest jednym z najważniejszych czynników zwiększających szansę na przeżycie, tak więc nie należy bagatelizować nawet pozornie błahych objawów nieswoistych i w przypadku podejrzenia choroby żołądka udać się do specjalisty gastrologa. Planowanie leczenia angażuje zespół specjalistów medycznych z wielu dziedzin. Zabieg chirurgiczny to jedyna metoda leczenia stosowana w celu wyleczenia raka żołądka. Jeżeli nie jest to możliwe, inne metody leczenia stosuje się w celu złagodzenia objawów i wydłużenia okresu przeżycia pacjenta. Chemioterapia i radioterapia przed- i pooperacyjna polega na stosowaniu leków zabijających komórki nowotworowe lub ograniczające ich wzrost. Podobnie jak przy innych rodzajach nowotworów, szanse na wyleczenie raka żołądka są uzależnione od czynników takich, jak rodzaj nowotworu oraz stopień jego zaawansowania w momencie rozpoznania. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Polkowski W. (2014). Rak żołądka - rola gastroenterologa w zespołach wielodyscyplinarnych. Gastroenterologia Kliniczna, tom 6, nr 4, s. 158-160. 
2. Strzelec B., i inn. (2018). Profilaktyka i leczenie raka żołądka - aktualny problem interdyscyplinarny. Pielęgniarstwo Polskie, nr 2 (68), s. 188-189. 
3. Richer P., i in. (2022). Polski konsensus diagnostyki i leczenia raka żołądka – aktualizacja 2022. VIA MEDICA, Biuletyn Polskiego Towarzystwa Onkologicznego NOWOTWORY, tom 7, nr 5, s. 381–382.