Niestrawność – czym jest i jakie są jej przyczyny?

Pod pojęciem dyspepsji kryje się niejednorodna grupa schorzeń przebiegających z uczuciem przewlekłego bądź nawracającego bólu i dyskomfortu w środkowej części nadbrzusza. W krajach rozwiniętych może dotyczyć nawet 20-30% populacji.

Wyróżniamy dwa rodzaje niestrawności:

• dyspepsja organiczna (wtórna do innej choroby);
• dyspepsja czynnościowa.

Dyspepsja czynnościowa a organiczna

Najczęściej występującą postacią jest dyspepsja czynnościowa, której przyczyny nie są do końca wyjaśnione. Są to zaburzenia czynnościowe bez zmian strukturalnych i biochemicznych.

Inaczej jednak wygląda to w przypadku dyspepsji organicznej. Do jej pojawienia się przyczyniają się między innymi:

• choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
• choroba refluksowa przełyku,
• nowotwory przełyku i żołądka,
• choroby trzustki;
• niektóre leki (NLPZ, żelazo, teofilina, kortykosteroidy, bisfosfoniany).

Niestrawność w ciąży

Szacuje się, że dyspepsja w ciąży występuje częściej niż dyspepsja czynnościowa i może dotyczyć 50-80% ciężarnych. Za pojawiającą się niestrawność w początkowej fazie ciąży mogą odpowiadać zmiany hormonalne, a w kolejnych miesiącach zmiany anatomiczne. Pojawiające się dolegliwości często upośledzają jakość życia i radość z tego wyjątkowego dla kobiety czasu. Jeśli objawy, takie jak wzdęcia, zgaga, nudności czy wymioty, są bardzo uporczywe – warto zasięgnąć porady ginekologa prowadzącego ciążę bądź gastroenterologa. Ponadto, warto stosować dobrze zbilansowaną dietę, dbać o regularność posiłków czy zjadanie mniejszych porcji jedzenia, ale częściej.

Do wybranego specjalisty możesz umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Umów się do lekarza rodzinnego

Objawy niestrawności

Pojawiająca się dyspepsja u każdego może przebiegać zupełnie inaczej, dlatego tak ważna jest samoobserwacja pojawiających się dolegliwości. Objawy niestrawności mogą być różne, a najbardziej charakterystycznych zalicza się:

• uczucie pełności i zalegania pokarmu w żołądku po posiłku,
• ból w nadbrzuszu,
• uczucie pieczenia w górnej części brzucha,
• wczesne uczucie sytości.

Ponadto, objawy takie jak nawracające odbijania, wymioty, nudności, zmniejszenie masy ciała, odbijanie treścią pokarmową czy ponowne przeżuwanie cofniętego pokarmu również mogą wskazywać na niestrawność żołądkową. 

Dyspepsja – leczenie

Leczenie dyspepsji zależy od rodzaju i przyczyny, która prowadzi do pojawienia się dolegliwości. W niestrawności organicznej postępowanie polega na wyleczeniu choroby będącej przyczyną dyspepsji. 

W leczeniu dyspepsji czynnościowej stosuje się:

• odpowiednią dietę;
• leki przeciwwydzielnicze;
• prokinetyki;
• eradykację Helicobacter pylori;
• antydepresanty;
• psychoterapię;
• leczenie uzupełniające i leczenie alternatywne. 

Zioła na niestrawność

Do leczenia uzupełniającego zalicza się stosowanie preparatów ziołowych. Warto pamiętać, że nie należy ich stosować rutynowo, a najlepiej tylko pod okiem lekarza prowadzącego. Podczas niestrawności pomocne mogą okazać się preparaty z mięty pieprzowej, dziurawca czy siemienia lnianego. 

Dieta przy niestrawności

Duże znaczenie w leczeniu niestrawności przypisuje się odpowiednio dobranej diecie. Pacjenci z dyspepsją powinni zwrócić szczególną uwagę na styl życia i sposób odżywiania. U osób z dyspepsją warto zadbać o wykluczenie produktów ciężkostrawnych, tłustych i ostro przyprawionych dań. Ponadto, takie produkty jak cebula, pieprz, owoce cytrusowe, kawa, napoje gazowane, alkohol, produkty wędzone, tłuste gatunki mięs, pełnotłusty nabiał czy czekolada częściej wiążą się z nasileniem objawów dyspeptycznych. Należy więc starać się unikać ich w codziennej diecie. 

W zmaganiu się z niestrawnością, pomocne może być prowadzenie własnego dzienniczka samoobserwacji. Na jego podstawie będzie można określić, kiedy i po jakim posiłku pojawiają się dolegliwości. 

Niestrawność – czy można jej zapobiegać?

Na pytanie, czy można zapobiegać dyspepsji, odpowiedź brzmi: to zależy. Najważniejsze jest ustalenie dokładnej przyczyny dolegliwości i wyżej wspomniana samoobserwacja.

Poprawę w dolegliwościach dyspeptycznych można uzyskać zmieniając swój styl życia. Do zaleceń wspomagających zapobieganie niestrawności zalicza się:

• spożywanie małych objętościowo, ale częstszych posiłków,
• unikanie posiłków nocnych,
• dbanie o regularną aktywność fizyczną,
• wypijanie odpowiedniej ilości płynów,
• zaprzestanie palenia papierosów i spożywania alkoholu,
• dokładne przeżuwanie pokarmów i wolniejsze jedzenie,
• wprowadzenie technik relaksacyjnych.

Bibliografia:

1. Marlicz, K., Fyderek, K. Wiercińska, M. (2021). Dyspepsja (niestrawność) – objawy, leki i dieta. Medycyna Praktyczna. Dostępna na: https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/zoladek/50640,dyspepsja (Dostęp: 01.2023).
2. Zwolińska-Wcisło, M., Galicka-Latała, D. (2008). Epidemiologia, podział raz zasady postępowania w dyspepsji czynnościowej. Przegląd Lekarski, 65/12.
3. Bartnik, W. (2011). Dyspepsja – co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku? Gastroenterologia Kliniczna, tom 3, nr 3, s. 99-105.

Autor