Trzustka − co to za organ?

Trzustka to podłużny narząd o długości ok. 16 cm, który znajduje się w jamie brzusznej tuż za żołądkiem. Anatomicznie możemy wyróżnić w niej głowę, trzon i ogon. Narząd ten w 95% składa się z gruczołów egzokrynnych, które pełnią funkcję zewnątrzwydzielniczą, czyli taką, która odpowiada za produkcję soku trzustkowego, który trafia do światła jelita i bierze udział w trawieniu białek, tłuszczy czy węglowodanów. Pozostałą część miąższu trzustki stanowią gruczoły endokrynne o funkcji wewnątrzwydzielniczej. Występują one w małych skupiskach i tworzą wyspy Langerhansa, które uwalniają hormony do krwi − m.in. insulinę i glukagon.

Co to jest rak trzustki?

Rak trzustki jest jednym z nowotworów złośliwych, który jest trudny do wyleczenia.  Ze względu na późne rozpoznanie, szanse na wyzdrowienie są niestety niewielkie.  Na leczenie jest zwykle zbyt późno, gdyż guz w momencie zdiagnozowania występuje już w stadium zaawansowanym oraz zwykle obecne są przerzuty. Zapadalność na nowotwór trzustki rośnie wraz z wiekiem, a także nieco częściej występuje on u mężczyzn niż u kobiet. 

Rak trzustki ma bardzo złe rokowania, a objawy w dużej mierze zależą od lokalizacji nowotworu, jak i od wielkości powstałych zmian. Nowotwory trzustki zazwyczaj wywodzą się z części zewnątrzwydzielniczej, a te powstałe z części wewnątrzwydzielniczej są określane jako guzy neuroendokrynne trzustki (NET). Guzy NET możemy podzielić na guzy czynne, czyli produkujące hormony, które dają określone objawy oraz na guzy nieczynne, które nie produkują hormonów. 

W Polsce nowotwór trzustki stanowi ok. 3% wszystkich nowotworów złośliwych. Najczęściej mamy do czynienia z gruczolakorakiem przewodowym, rakiem zrazikowo-komórkowym czy torbielakogruczolakorakiem.

Czynniki ryzyka zachorowania na raka trzustki

Do czynników, które zwiększają ryzyko zachorowania na raka trzustki, możemy zaliczyć:

• palenie papierosów,
• cukrzycę,
• otyłość,
• nawracające, przewlekłe zapalenie trzustki,
• predyspozycje genetyczne,
• nieprawidłową dietę (spożywanie posiłków ubogich w warzywa i kwas foliowy, a bogatych w tłuszcz zwierzęcy czy czerwone mięso).

Objawy raka trzustki

Rak trzustki jest jednym z tych nowotworów, który nie daje specyficznych objawów. Symptomy na początku choroby mogą być łatwo zbagatelizowane, dlatego też nowotwór trzustki jest tak bardzo niebezpieczny. Objawy, które powinny nas skłonić do wizyty u lekarza rodzinnego oraz do dalszej diagnostyki, to m.in.:

• żółtaczka, czyli żółte zabarwienie skóry czy błon śluzowych,
• ból brzucha − zlokalizowany głównie w nadbrzuszu oraz promieniujący do kręgosłupa,
• brak apetytu, chudnięcie,
• cukrzyca,
• depresja,
• zakrzepica żył głębokich.

Diagnostyka raka trzustki

Badanie w kierunku nowotworu trzustki należy przeprowadzić w momencie, gdy pacjent zgłasza się do lekarza oraz skarży się na wyżej wymienione objawy, a szczególnie gdy występuje kilka z nich jednocześnie. Specjalista przeprowadza badanie lekarskie oraz szczegółowy wywiad dotyczący nałogów i historii występowania nowotworów w rodzinie. Lekarz kieruje pacjenta na badania krwi, moczu, kału oraz na badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. Inną metodą diagnostyczną jest tomografia komputerowa jamy brzusznej, która pozwala określić ewentualną wielkość guza, jak i określić miejsce przerzutów. 

W niektórych przypadkach pomocne okazuje się badanie histopatologiczne, wykonane podczas badania endoskopowego.

Leczenie raka trzustki

Leczenie nowotworu trzustki zależy w dużym stopniu od typu guza, od obecności przerzutów, wieku pacjenta, jak i od ogólnego stanu zdrowia pacjenta, a dobiera je zazwyczaj lekarz onkolog w konsultacji z radiologiem.

Terapia jest skuteczna jedynie w momencie wczesnego rozpoznania raka trzustki.  Do najpopularniejszych metod leczenia raka trzustki zalicza się chemioterapię, radioterapię oraz operację chirurgiczną. Terapia ma za zadanie zlikwidować guz oraz złagodzić występujące objawy.

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor