Czym jest glejak?

Glejak jest nowotworem ośrodkowego układu nerwowego, rozwijającym się w obrębie tkanki glejowej. Najczęściej wywodzi się z astrocytów, czyli komórek odpowiedzialnych m.in. za regulację przekaźnictwa nerwowego i tworzenie bariery krew-mózg oraz oligodendrocytów, czyli komórek budujących osłonki mielinowe neuronów. 

Stopień złośliwości glejaka określa czterostopniowa skala:

• stopień I – guz charakteryzuje się dobrymi rokowaniami i podatnością na leczenie;
• stopień II – guz wykazuje powolne tempo wzrostu, a rokowania określane są jako pośrednie;
• stopień III i IV – guzy o niskim stopniu zróżnicowania, zdolne do szybkiego powiększania swoich rozmiarów i naciekania na okoliczne tkanki. 

Najbardziej niebezpiecznym rodzajem choroby jest glejak wielopostaciowy, o agresywnym przebiegu i największej oporności na stosowaną terapię.

Przyczyny glejaka

Nie zawsze udaje się ustalić przyczyny pojawienia się glejaka. Do istotnych czynników ryzyka zaliczamy promieniowanie jonizujące, które jest zdolne do wywołania mutacji. Co więcej, prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta niemal dwukrotnie w przypadku występowania glejaka w wywiadzie rodzinnym. Istnieje także grupa wrodzonych chorób genetycznych, wśród których szanse na rozwój choroby są większe (np. zespół Turcota). 

Ważne, aby pamiętać, iż stwierdzenie u pacjenta powyższych czynników ryzyka nie musi oznaczać, że zachoruje na glejaka. Analogicznie, możliwe jest wykrycie guza u osoby nieobciążonej żadnym z nich.

Jakie objawy daje glejak?

Glejak może dawać wiele różnych objawów, w zależności od typu choroby, lokalizacji guza i ucisku, jaki wywiera na poszczególne struktury układu nerwowego. Wystąpienia objawów choroby jest wskazaniem do pilnej wizyty u lekarza neurologa. 

W większości przypadków rozwijający się guz mózgu prowadzi do pojawienia się napadów padaczkowych. Najczęściej przyjmują postać niekontrolowanych skurczów mięśni, prowadzących nawet do utraty świadomości. Ponieważ atak drgawkowy może nadejść w sposób nagły, bardzo ważne jest, aby najbliżsi chorego wiedzieli w jaki sposób udzielić mu pierwszej pomocy i zabezpieczyć przed urazami.

Kolejną grupą objawów glejaka są tzw. deficyty neurologiczne, zależne od płata mózgu zajętego przez nowotwór. Obserwuje się afazję, czyli zaburzenia mowy, utratę lub osłabienie czucia, problemy z pamięcią oraz koncentracją. Sygnałem alarmowym powinno być także znaczne pogorszenie wzroku. Narastający glejak może wpływać także na zachowania chorego pacjenta i zmianę cech jego osobowości. Z czasem dochodzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego, co skutkuje bólami głowy, nudnościami i upośledzonym widzeniem.

Diagnostyka glejaka

Rozpoznaniem glejaka zajmuje się lekarz onkolog lub neurolog. Wizytę u wybranego specjalisty zarezerwujesz za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza wywiad z pacjentem i ocenia funkcje układu nerwowego w badaniu przedmiotowym. Na tej podstawie podejmuje decyzję o dalszej diagnostyce. Ogromne znaczenie w wykryciu glejaka ma tomografia komputerowa oraz rezonans magnetyczny. Pozwalają na potwierdzenie obecności guza, a także określenie jego położenia i rozmiarów. Obydwa badania wymagają podania kontrastu drogą dożylną.

Określenie rodzaju glejaka wymaga wykonania biopsji i badania histopatologicznego pobranej tkanki. Pozwala to na zaplanowanie najskuteczniejszej strategii leczenia.

Metody leczenia glejaka

Bez względu na rodzaj glejaka, podstawową metodą leczenia jest chirurgiczne usunięcie guza z zachowaniem zdrowych tkanek. W wielu przypadkach konieczna jest dodatkowa chemioterapia lub radioterapia. Wspomagająco stosowane są leki łagodzące objawy towarzyszące glejakowi, np. preparaty przeciwwymiotne. Bardzo ważne jest także wsparcie psychologiczne pacjenta, dzieki któremy łatwiej jest mu zmierzyć się z chorobą.

Autor