Czym są ataki padaczkowe?

Padaczka, nazywana inaczej epilepsją, jest chorobą układu nerwowego. Polega na powstawaniu w mózgu nieprawidłowych wyładowań bioelektrycznych, które prowadzą do ataku. Wyróżniamy napady częściowe, w których zaburzenia obejmują określoną część mózgowia oraz uogólnione, dotyczące całego mózgu. Naukowcy opisali wiele różnych odmian ataków padaczkowych, różniących się obszarami, w jakich dochodzi do wyładowań oraz towarzyszącymi im objawami. Poznanie konkretnego typu choroby jest bardzo ważne dla doboru właściwego leczenia.

Przyczyny występowania padaczki

Padaczka wystąpić może już u małych dzieci, w następstwie powikłań okołoporodowych, wad wrodzonych lub chorób zakaźnych, która matka przechodziła w trakcie trwania ciąży. Ataki mogą być również oznaką patologicznych zmian w obrębie układu nerwowego (np. nowotworów), a także następstwem urazów głowy lub udarów. Często pojawiają się w bardziej zaawansowanych stadiach schorzeń neurodegeneracyjnych lub stanowią powikłanie zapalenia opon mózgowych. Niestety, w wielu przypadkach wciąż nie udaje się ustalić konkretnych przyczyn pojawienia się padaczki - w takich przypadkach mówimy o odmianie idiopatycznej padaczki.

Umów wizytę u neurologa

Jak objawia się padaczka?

W praktyce ataki padaczkowe objawiają się u pacjentów na wiele różnych sposobów. Czasem poprzedzają je zaburzenia nazywane “aurą” (np. wrażenia słuchowe czy wzrokowe). Obecnie wyróżniamy trzy główne rodzaje napadów częściowych:

• napady częściowe proste z zachowaną przytomnością oraz objawami ruchowymi, zmysłowymi, autonomicznymi lub psychicznymi;
• napady częściowe złożone, o początku częściowo prostym, do którego dołączają się zaburzenia świadomości lub trwają one od samego początku;
• napady częściowe przechodzące w uogólnione.

Ataki uogólnione zawsze przebiegają z utratą świadomości. Podzielone zostały na sześć odrębnych kategorii: 

• napady toniczne, polegające na gwałtownym zesztywnieniu ciała i wzroście napięcia mięśniowego;
• napady kloniczne, podczas których pacjent doświadcza drgawek;
• napady toniczno-kloniczne, przebiegające w dwóch fazach: tonicznej, gdy dochodzi do skurczu mięśni, a następnie klonicznej, w której pojawiają się drgawki;
• napady miokloniczne, charakteryzujące się występowaniem krótkich, gwałtownych skurczów mięśni, określanych potocznie jako “zrywy” mięśniowe;
• napady atoniczne, polegające na utracie napięcia mięśniowego;
• napady nieświadomości, przebiegające z chwilowym unieruchomieniem.

Szczególne niebezpieczeństwo dla pacjentów stwarzają upadki, mogące towarzyszyć rozpoczynającym się atakom. 

Jak pomóc pacjentowi podczas ataku padaczki?

Aby pomóc choremu podczas napadu, konieczne jest zachowanie spokoju. W przypadku drgawek najważniejsze jest zabezpieczenie głowy, aby uniknąć jej urazu oraz w miarę możliwości ułożenie pacjenta na boku, by nie doszło do zakrztuszenia i zapadnięcia się języka. Absolutnie niewskazane jest wkładanie jakichkolwiek przedmiotów do ust pacjenta. Wręcz przeciwnie, konieczne jest usunięcie z nich wszelkich ciał obcych np. pokarmu czy sztucznej szczęki. W celu ułatwienia oddychania należy rozpiąć ubranie w okolicy szyi, poluzować krawat lub pasek od spodni. Pamiętajmy, aby nigdy nie pozostawiać pacjenta samego. Jeśli napad wystąpił po raz pierwszy, widoczne są urazy głowy lub dochodzi do kolejnych ataków, konieczne jest wezwanie pogotowia.

Diagnoza i leczenie padaczki

Ponieważ nie każde drgawki są objawem padaczki (mogą świadczyć m.in. o hipoglikemii lub towarzyszyć gorączce u dzieci), do jej stwierdzenia konieczne jest wystąpienie przynajmniej dwóch napadów. Lekarz neurolog przeprowadza odpowiedni wywiad, zleca dodatkowe badania krwi oraz EKG. Potwierdzenie diagnozy wymaga zarejestrowania i oceny czynności bioelektrycznych mózgu poprzez badanie elektroencefalograficzne (EEG). W uzasadnionych przypadkach, wykonuje się tomografię komputerową głowy lub rezonans magnetyczny. Leczenie epilepsji polega na stosowaniu leków przeciwpadaczkowych, zapobiegających występowaniu kolejnych ataków. W niektórych przypadkach przyczyna może zostać usunięta operacyjnie przez lekarza neurochirurga.