Wstrząs a wstrząśnienie mózgu

Wstrząs mózgu i wstrząśnienie mózgu to dwa określenia, które często używane są zamiennie w odniesieniu do urazu głowy. Medycznie poprawnym terminem jest wstrząśnienie mózgu, a określenie „wstrząs mózgu” używane jest potocznie jako synonim. Według Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 wstrząśnienie mózgu ma kod S06.0.

Umów dogodny termin wizyty online u lekarza rodzinnego

Co to jest wstrząśnienie mózgu?

Wstrząśnienie mózgu (zwane też wstrząsem mózgu) to łagodny uraz mózgu, który pojawia się zwykle wskutek uderzenia w głowę lub gwałtownego przyspieszenia i zwolnienia ruchu głowy. Wstrząśnienie mózgu może przebiegać z lub bez utraty przytomności. Objawy wstrząśnienia mózgu są zwykle łagodne i ustępują samoistnie, mimo to chory wymaga odpoczynku i obserwacji, aby uniknąć powikłań i w razie konieczności skonsultować się z lekarzem.

Wstrząśnienie mózgu (wstrząs mózgu) — objawy

Objawy wstrząśnienia mózgu pojawiają się zwykle tuż po lub kilka godzin po urazie i są to:

• senność,
• zmęczenie,
• spowolnienie,
• dezorientacja i problemy z pamięcią,
• niewyraźna mowa,
• zmiana nastroju,
• drażliwość,
• nadpobudliwość,
• ból głowy,
• zawroty głowy,
• zaburzenia snu,
• trudności z utrzymaniem równowagi,
• krótkotrwała utrata przytomności,
• zaburzenia widzenia (niewyraźne widzenie, podwójne widzenie),
• nadwrażliwość na światło,
• nadwrażliwość na dźwięk,
• zaburzenia koncentracji,
• nudności,
• wymioty.

Niektóre z tych objawów mogą utrzymywać się nawet do kilku miesięcy po urazie. W przypadku pojawienia się nawracających wymiotów, nasilającego się bólu głowy, drgawek w okresie pourazowym, utraty przytomności lub pogarszania się stanu świadomości od czasu urazu — należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.

Jak rozpoznać wstrząs mózgu?

Wiele osób bagatelizuje urazy głowy, jednak w niektórych przypadkach mogą one doprowadzić do poważnych powikłań, dlatego warto skonsultować je z lekarzem. Diagnoza wstrząsu mózgu opiera się na wywiadzie (podczas którego lekarz neurolog ocenia stan pacjenta, dowiaduje się, w jaki sposób doszło do urazu i jakie były objawy) oraz badaniu neurologicznym. Lekarz może zlecić tomografię komputerową lub rzadziej rezonans magnetyczny, aby sprawdzić, czy nie doszło do poważnego uszkodzenia mózgu.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Czy wstrząśnienie mózgu jest groźne?

Zazwyczaj wstrząśnienia mózgu to łagodny uraz, którego objawy ustępują zwykle w ciągu kilku dni (do kilku tygodni). W poważniejszych przypadkach mogą one jednak utrzymywać się długotrwale i doprowadzić do poważnych konsekwencji jak np.

• przewlekły ból głowy;
• depresja;
• lęk;
• zaburzenia pamięci.

Czy od wstrząsu mózgu można umrzeć?

Wstrząśnienie mózgu niezwykle rzadko prowadzi do śmierci, ale nie można tego wykluczyć, szczególnie jeśli doszło do pęknięcia naczyń krwionośnych w mózgu i krwawienia wewnątrzczaszkowego.

Jak leczyć wstrząs mózgu?

Leczenie wstrząśnienia mózgu obejmuje przede wszystkim:

• odpoczynek — unikanie uprawiania sportu, pracy fizycznej czy aktywności umysłowej;
• unikanie przebywania na słońcu;
• ograniczenie wpływu bodźców zewnętrznych dostarczanych przez telewizor czy komputer — unikanie oglądania telewizji oraz pracy przy komputerze;
• monitorowaniu stanu zdrowia — w trakcie pierwszej doby po urazie należy dokładnie obserwować pacjenta i zwrócić szczególną uwagę na to, czy objawy się nie pogarszają;
• leczenie objawowe — w przypadku silnego bólu głowy zaleca się zwykle stosowanie paracetamolu, ponieważ inne leki przeciwbólowe mogą zwiększyć ryzyko krwawienia.

Wstrząśnienie mózgu u dziecka

U dzieci ryzyko wstrząśnienia mózgu jest szczególnie duże, ponieważ często upadają np. podczas nauki chodzenia czy aktywności fizycznej. Często zdarzają się im także upadki z wysokości — z łóżka, krzesła czy ze schodów. Ze względu na objawy, jakie im towarzyszą, można podzielić je na urazy o małym i dużym ryzyku.

Uraz głowy uważa się za mało ryzykowny, gdy:

• dziecko nie utraciło świadomości;
• dziecko nie straciło przytomności;
• po urazie dziecko wymiotowało poniżej 3 razy;
• brak śladów urazu miejscowego.

W przypadku takiego urazu hospitalizacja nie jest konieczna, należy dokładnie obserwować dziecko, w czasie snu dłuższego niż 4 godziny należy je obudzić w celu oceny stanu świadomości, posiłki i napoje podawać w małych ilościach (ale częściej) i pozwolić dziecku wypoczywać (leżeć z głową uniesioną).

Uraz można uznać za ryzykowny, gdy:

• pojawią się drgawki;
• dojdzie do utraty przytomności;
• wystąpią wymioty częściej niż 3 razy;
• pojawi się pogorszenie świadomości, osłabienie ruchowe, zaburzenie mowy, zaburzenie widzenia;
• uraz będzie poważny, wielomiejscowy.

Jeśli u dziecka wystąpi którykolwiek z tych objawów, powinno ono być poddane obserwacji szpitalnej.

Po każdym urazie głowy i z każdym podejrzeniem wstrząśnienia mózgu u niemowlaka i noworodka należy skonsultować się z lekarzem.

Bibliografia 

1. Radek, A., Radek, M. (2016). Urazy czaszkowo-mózgowe. Pobrane z : https://podyplomie.pl/neurologia/20561,urazy-czaszkowo-mozgowe (data dostępu: 15.02.2025)
2. Dyszkiewicz, S. (2016). Wstrząśnienie mózgu. Pobrane z: https://www.mp.pl/pacjent/neurologia/choroby/146323,wstrzasnienie-mozgu  (data dostępu: 15.02.2025)
3. Ferry, B., DeCastro, A. (2023). Concussion. In StatPearls. StatPearls Publishing.

Autor