Czym jest narkolepsja?

Narkolepsja jest chorobą dziedziczną, której etiologia nie jest do końca poznana. Ma ona podłoże neurologiczne. Cechą charakterystyczną zaburzenia jest nadmierna senność w ciągu dnia, zmuszająca chorego do udania się na krótkotrwałą drzemkę (około 5-15 minut). Napady spowodowane są wystąpieniem silnym emocji, np. strach, śmiech, złość. Nadmierna senność może pojawić się w każdym warunkach: podczas pracy, na spacerze, w trakcie wykonywania codziennych czynności. Podczas ataku mogą wystąpić również takie zjawiska jak:

• paraliż senny;
• katapleksja - spadek napięcia mięśniowego;
• omamy senne - doświadczenia senne o bardzo realistycznym przebiegu;
• ogólne zaburzenia snu - częste przebudzanie się, bezdech, mimowolne ruchy kończyn;
• depresja;
• zaburzenia pamięci.

Początek narkolepsji wystąpić może w okresie młodości lub wieku 35-40 lat. Osoby dotknięte narkolepsją często podczas napadu nadal mogą wykonywać czynności, które do tej pory robiły, np. rozmowa przez telefon, oglądanie telewizji. Po przebudzeniu natomiast nie pamiętają ani tego co robiły, ani że spały. Towarzysząca narkolepsji katapleksja charakteryzuje się ugięciem kolan, opadnięciem głowy i żuchwy, a w skrajnych sytuacjach upadkiem. Narkolepsję stosunkowo częściej diagnozuje się u mężczyzn niż u kobiet.

Umów termin wizyty u neurologa

Jak diagnozuje się narkolepsję?

Aby móc zdiagnozować narkolepsję, należy wykonać szereg specjalistycznych badań diagnostycznych, takich jak:

• badanie polisomnograficzne;
• poziom hipokretyny w płynie mózgowo-rdzeniowym;
• wielokrotny test latencji snu (MSLT);
• obecność antygenu HLA DQB1*0602.

Narkolepsja – stopień natężenia

Narkolepsja może mieć różne natężenie: 

• słabe - chory odczuwa niewielką senność, a epizody katapleksji występują rzadziej niż raz na tydzień;
• średnie - senność jest duża, lecz chory może normalnie funkcjonować, a katapleksja występuje rzadziej niż raz dziennie;
• silne - choroby odczuwa niepohamowaną chęć snu, a ataki katapleksji występują częściej niż raz dziennie.

Skutki narkolepsji

Chorzy na narkolepsję każdego dnia muszą zmagać się z niepohamowaną chęcią snu, przez co kontakty interpersonalne są ograniczone. Poprzez to ich jakość życia jest znacznie obniżona. Osoby cierpiące na nadmierną senność są mniej wydajne w pracy, a także stanowią bezpośrednie zagrożenie związane z wypadkami komunikacyjnymi. Osoby z narkolepsją nie powinny wykonywać pracy, która może zagrażać życiu ich lub innych osób z otoczenia - kierowcy, praca przy maszynach. Narkoleptycy często zmagają się również z zaburzeniami metabolicznymi, które doprowadzają do nadwagi i otyłości, a także mają problemy z układem hormonalnym - niedoczynność tarczycy.

Narkolepsja – leczenie

Narkolepsji nie da się wyleczyć - można jedynie złagodzić jej objawy. W tym celu stosuje się leki pobudzające pracę mózgu oraz przeciwdepresyjne. Aby skutecznie dobrać leczenie nadmiernej senności, należy skonsultować się z lekarzem neurologiem. Prawdopodobnym powodem napadów narkolepsji jest brak fazy REM podczas snu dobowego. Ważnym elementem zatem jest również zaplanowanie w ciągu dnia krótkiej drzemki, przez co nagłe napady senności mogą ulec zmniejszeniu. W leczeniu narkolepsji wykorzystuje się leki adrenergiczne, zaś w katapleksji leki trójcykliczne czy inhibitory zwrotnego wchłaniania serotoniny.

Osoby cierpiące na narkolepsję mają znaczne zaburzoną jakość życia. Skutecznie dobrane leczenie farmakologiczne znacznie poprawia funkcjonowanie osób z nadmierną sennością. Osoby czujące nadchodzący atak narkolepsji powinny świadomie udać się na miejsce odpoczynku, przerywając czynności wykonywane w danej chwili. Bardzo ważna jest również aktywność fizyczna - to dzięki niej mózg zostaje pobudzony do działania, ograniczając chęć drzemki.

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Wierzbicka A., Wichniak A., Jernajczyk W. (2014). Narkolepsja - czy poznaliśmy wszystkie tajemnice choroby? Kosmos Problemy Nauki Biologicznych, 63(2): 245-252.
2. Nowak W., Nowak P., Nowak E., Szmatoła S. (2006). Narkolepsja a migrena. Studia Medyczne Akademii Świętokrzyskiej. 3: 59-62.