Budowa stożka rotatorów

Stożek (inaczej kaptur lub pierścień) rotatorów to element barku i ramienia. Tworzy go grupa mięśni i  ścięgien, połączonych ze sobą, okalających głowę kości ramiennej, mających miejsca przyczepu na łopatce. Dzięki temu, stożek rotatorów pokrywa górny, przedni oraz tylny obszar stawu ramienno – łopatkowego.

W skład stożka rotatorów wchodzą:

• mięsień nadgrzebieniowy;
• mięsień podgrzebieniowy;
• mięsień obły mniejszy;
• mięsień podłopatkowy.

Funkcje stożka rotatorów

Stożek rotatorów pełni dwie zasadnicze funkcje - bierze udział w ruchu stawu ramiennego oraz stabilizuje  głowę kości ramiennej w panewce w płaszczyźnie poprzecznej i czołowej.

Mięśnie stożka rotatorów ściśle współpracują z mięśniem naramiennym, który odpowiada za unoszenie ramienia. W przypadku ruchu odwodzenia i zgięcia ramienia stożek rotatorów inicjuje ruch całego stawu ramiennego, a dopiero następnie ruch jest przejmowany od góry przez mięsień naramienny. Co więcej, pierścień rotatorów bierze też udział w ruchach rotacyjnych (rotacja zewnętrzna i wewnętrzna) ramienia.

Umów wizytę u ortopedy

Przyczyny i objawy uszkodzenia stożka rotatorów

Dysfunkcje kaptura rotatorów mają dwa główne podłoża:

• zwyrodnieniowe 
• urazowe

Zmiany zwyrodnieniowe - inaczej przeciążeniowe, związane jest z długotrwałym nadwyrężeniem jego mięśni. Problem ten dotyczy zwłaszcza osób wykonujących w pracy często ruchy z rękami uniesionymi nad głową (koszykarze, siatkarze, bejsboliści, osoby malujące pomieszczenia itp.) lub nie wzmacniające należycie stożka rotatorów podczas intensywnych ćwiczeń ramion na siłowni. Może dojść do tzw. konfliktu podbarkowego, gdy przyczep stożka rotatorów zderza się z wyrostkiem podbarkowym. Często mamy też do czynienia ze stanem zapalnym kaletki podbarkowej. Przewlekłe mikrourazy ścięgien mogą prowadzić do uszkodzeń, a nawet zerwania ścięgna i dalszych zmian zwyrodnieniowych całego stawu ramiennego - artrozy.

Objawy bólowe przeciążeniowego uszkodzenia stożka rotatorów charakteryzują się cyklicznością występowania - po przeciążeniu ramienia lub w nocy. Ból zlokalizowany jest w ⅓ bliższej ramienia (bliżej łopatki). Dodatkowo, ból może pojawić się w trakcie odwodzenia ramienia (między 30 a 120 stopni), natomiast nie być obserwowany na początku ani końcu wykonywania tego ruchu (jest to tzw. objaw bolesnego łuku). Tym uszkodzeniom towarzyszy także osłabienie siły mięśniowej ramienia, a w cięższych przypadkach - pseudoparaliżu.

Uszkodzenia stożka rotatorów na tle urazowym są charakterystyczne dla osób w wieku poniżej 60 lat i polega na zerwaniu jednego lub kilku z przyczepów ścięgien pierścienia rotatorów. Dzieje się tak w wyniku nagłego, szarpiącego ruchu ramienia, najczęściej w ruchu rotacyjnym, ale też poprzez przekręcenie ramienia, powieszenie się na rękach i in. 

W przypadku urazu początkowo pacjent odczuwa ostry ból w całym barku, następnie objawy zaczynają przypominać postać zwyrodnieniową.

Diagnostyka i leczenie dysfunkcji stożka rotatorów

Badanie stożka rotatorów przeprowadza ortopeda. Podejmuje on także decyzję na temat podejmowanego leczenia. Wizytę u ortopedy i innych specjalistów można w łatwy sposób zarezerwować używając portalu LekarzeBezKolejki.pl.

W diagnostyce stożka rotatorów zastosowanie mają następujące badania:

• wywiad lekarski;
• badanie fizykalne;
• badania obrazowe:
  • rezonans magnetyczny z kontrastem (artrografia) - najbardziej polecane ze względu na największą dokładność;
  • rezonans magnetyczny bez kontrastu;
  • badanie RTG;
  • badanie USG - możliwe tylko, gdy wykonuje je doświadczony specjalista.

W lżejszych przypadkach terapię rozpoczyna się od leczenia zachowawczego, obejmującego wygaszenie stanu zapalnego kaletki stawu ramiennego oraz bólu na wiele możliwych sposobów:

• unieruchomienie ręki, odpowiednie ćwiczenia (kinezjoterapia);
• fizykoterapia i chłodzenie;
• leki przeciwbólowe stosowane miejscowo i doustnie, w razie konieczności zastrzyki sterydowe.

W przypadku  niepowodzenia tego rodzaju terapii lub w przypadku osób młodych z uszkodzeniami urazowymi, czy też pacjentów z objawami pseudoparaliżu, należy zastosować leczenie operacyjne. Obejmuje ono:

• rekonstrukcję ścięgien stożka rotatorów - wszycie zerwanych ścięgien z powrotem w miejsce przyczepu; metodą artroskopową lub na otwarto (rzadziej);
• przeszczep mięśnia najszerszego grzbietu - naszycie przyczepu ścięgna pobranego obwodowo;
• wszczepienie endoprotezy barku - w trudniejszych przypadkach, rzadko wykonywana.

Ważne jest prawidłowe postępowanie pooperacyjne -właściwa rehabilitacja i przestrzeganie zaleceń ortopedy i fizjoterapeuty.

Autor