Pacjentka z mapą w rękach

Znajdź lekarza w okolicy

Pacjentka trzyma kartkę z kalendarza

Wybierz termin i godzinę

Pacjentka rezerwuje termin

Zarezerwuj wizytę

Pacjentka rezerwuje termin

Przyjdź na wizytę

Umów się do lekarza na NFZ lub prywatnie.

Znajdź wolny termin wizyty teraz!

Beta hCG – co to za badanie i kiedy się je wykonuje? Jak interpretować wynik beta HCG?

2022-08-17 14:56
Próbka krwi przeznaczona do oznaczenia stężenia hormonu beta hCG.

Beta hCG to hormon, który kojarzy się z okresem ciąży. Faktem jest, że do czasu wykształcenia się łożyska, to m.in. on odpowiada za utrzymanie ciąży. Jakie są sposoby na oznaczanie beta hCG? Czy pojedynczy wynik wystarczy, aby rozpoznać prawidłowo rozwijającą się ciążę?

Beta hCG – charakterystyka

Beta hCG to skrót od nazwy hormonu –  ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. W początkowym stadium ciąży, strukturą odpowiedzialną za odżywianie zarodka jest trofoblast, którego komórki są odpowiedzialne za produkcję tego hormonu. Jego zadanie polega na pobudzaniu ciałka żółtego do syntezy innego hormonu - progesteronu. Dzięki odpowiedniej syntezie progesteronu możliwe jest utrzymanie ciąży w początkowym okresie, dlatego rola hormonu beta hCG jest bardzo ważna. Dopiero jak łożysko zostanie odpowiednio wykształcone, przejmuje ono funkcję produkcji progesteronu.

Umów się do ginekologa

Beta hCG – badanie z moczu

Test służący do wykrywania w moczu hormonu beta hCG jest dostępny w aptekach, drogeriach czy supermarketach. Nie jest to nic innego jak test ciążowy, który wykorzystuje się w diagnostyce wczesnej ciąży. Test polega na umieszczeniu próbki moczu w odpowiednim miejscu. Występuje w różnych formach (np. paskowy, strumieniowy). Sposób wykonania oznaczenia może różnić się w zależności od producenta, dlatego przed użyciem warto zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania. Aby zwiększyć wiarygodność testu, warto trzymać się poniższych zaleceń:

  • testy ciążowe wykrywają hormon zazwyczaj około 2 tygodnie po implantacji zarodka, dlatego test należy wykonać najszybciej w dniu spodziewanej miesiączki (przy regularnych cyklach miesiączkowych) lub po upływie co najmniej 14 dni od stosunku (przy nieregularnych cyklach);
  • największe stężenie beta hCG znajduje się w moczu po nocy - czyli prawdopodobieństwo wykrycia wczesnej ciąży wzrasta, gdy test wykonywany jest z porannej próbki moczu.

Beta hCG – interpretacja wyników testu ciążowego

  • Wynik ujemny (brak ciąży) – jeżeli na teście pojawia się prążek kontrolny C, natomiast prążek testowy T jest niewidoczny, wówczas wynik testu jest negatywny i najprawdopodobniej nie świadczy o ciąży.
  • Wynik dodatni (ciąża) – jeżeli na płytce testowej pojawiają się dwa wyraźne paski – zarówno w strefie testowej T jak i w strefie kontrolnej C, wówczas wynik testu jest dodatni i prawdopodobnie świadczy o ciąży.
  • Wynik nieważny – jeżeli na płytce nie pojawia się żaden pasek lub jedynie widoczny jest prążek w strefie testowej T, wówczas wynik takiego testu należy interpretować jako nieważny i konieczne będzie powtórzenie badania z użyciem nowego.

Uwaga! 

Należy pamiętać, że domowe testy ciążowe mają skuteczność około 95 % – można otrzymać wynik fałszywie dodatni, co oznacza, że może pojawić się oznaczenie sugerujące ciążę u kobiety, która w ciąży nie jest. Może również wyjść wynik fałszywie ujemny, czyli taki, który sugeruje, że kobieta będąca w rzeczywistości w ciąży, według wyniku testu wcale w niej nie jest. W przypadku wątpliwości można odczekać kilka dni i wykonać test ponownie.

Beta hCG – badanie z krwi

Alternatywą dla testów z moczu jest oznaczenie stężenia beta hCG w surowicy krwi. Jest to  metoda dokładniejsza i obarczona dużo mniejszym ryzykiem błędu. W przypadku testów z krwi zaleca się, aby wykonywać je w 8-10 dniu po zapłodnieniu. Wynik testu ciążowego z krwi jest pozytywny, gdy stężenie hormonu beta hCG przekroczy 5 mIU/ml. Warto pamiętać, że pewnym potwierdzeniem ciąży jest dopiero uwidocznienie zarodka w jamie macicy wraz z prawidłową czynnością serca płodu. Po otrzymaniu pozytywnego testu ciążowego z moczu czy z krwi, należy koniecznie udać się do lekarza ginekologa w celu potwierdzenia ciąży i dalszych badań. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Przyrost beta hCG

Przyrost beta hCG jest stopniowy. W prawidłowej, pojedynczej ciąży wzrasta o 60 - 100% w ciągu 48 godzin, dlatego warto po tym czasie powtórzyć oznaczenie jego stężenia w surowicy krwi. Największe stężenie osiąga między 60 a 80 dniem ciąży, czyli między 9. a 12. tygodniem, po czym jego stężenie się zmniejsza. Od około 14.-16. tygodnia utrzymuje się na poziomie 10-20 % swojej wartości maksymalnej.

Wynik beta hCG – interpretacja

Normy dla stężenia beta hCG są zależne od tygodnia ciąży i odnoszą się do prawidłowo rozwijającej się ciąży pojedynczej. Dokładne wartości dla poszczególnych tygodni ciąży mogą się różnić pomiędzy laboratoriami, ale na otrzymanym wyniku badania zawsze dostaniemy stosowane w danym laboratorium widełki. Na co jeszcze warto zwrócić uwagę, interpretując wynik?

Jeżeli wartości poziomu beta hCG są niższe, niż wynika to z wieku ciążowego, nie zawsze oznacza to zagrażające poronienie czy ciąże pozamaciczną – może to być błąd w jego ustaleniu spowodowany np. pomyłką przy określeniu pierwszego dnia ostatniej miesiączki czy innym terminem wystąpienia owulacji u kobiet z nieregularnymi miesiączkami.

Zbyt wysokie stężenia beta hCG mogą być spowodowane ciążą mnogą (w przypadku takiej ciąży wynik może znacznie przekraczać wartość dla ciąży pojedynczej) lub nowotworami pochodzenia trofoblastycznego.

Beta hCG – dodatkowe wykorzystania

Określenie stężenia beta hCG oraz jego zmian w czasie wykorzystuje się również w diagnostyce m.in.:

  • ciąży pozamacicznej;
  • ciąży wielopłodowej;
  • prenatalnych wad płodu – jako test złożony wykonywany wraz z białkiem PAPP-A.

Bibliografia:

  1. Głodek A. i wsp. (2012). Ludzka gonadotropina kosmówkowa – znany hormon o nieznanych funkcjach. Ginekol Pol. 83, 766-771.
  2. Konturek S. (2000). Fizjologia człowieka, układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne. Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 314-315, 323-324.

Wszystkie treści zamieszczone w Serwisie, w tym artykuły dotyczące tematyki medycznej, mają wyłącznie charakter informacyjny. Dokładamy starań, aby zawarte informacje były rzetelne, prawdziwe i kompletne, jednakże nie ponosimy odpowiedzialności za rezultaty działań podjętych w oparciu o nie, w szczególności informacje te w żadnym wypadku nie mogą zastąpić wizyty u lekarza.

Więcej artykułów