Beta hCG – charakterystyka

Beta hCG to skrót od nazwy hormonu –  ludzkiej gonadotropiny kosmówkowej. W początkowym stadium ciąży, strukturą odpowiedzialną za odżywianie zarodka jest trofoblast, którego komórki są odpowiedzialne za produkcję tego hormonu. Jego zadanie polega na pobudzaniu ciałka żółtego do syntezy innego hormonu - progesteronu. Dzięki odpowiedniej syntezie progesteronu możliwe jest utrzymanie ciąży w początkowym okresie, dlatego rola hormonu beta hCG jest bardzo ważna. Dopiero jak łożysko zostanie odpowiednio wykształcone, przejmuje ono funkcję produkcji progesteronu.

Umów się do ginekologa

Beta hCG – badanie z moczu

Test służący do wykrywania w moczu hormonu beta hCG jest dostępny w aptekach, drogeriach czy supermarketach. Nie jest to nic innego jak test ciążowy, który wykorzystuje się w diagnostyce wczesnej ciąży. Test polega na umieszczeniu próbki moczu w odpowiednim miejscu. Występuje w różnych formach (np. paskowy, strumieniowy). Sposób wykonania oznaczenia może różnić się w zależności od producenta, dlatego przed użyciem warto zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania. Aby zwiększyć wiarygodność testu, warto trzymać się poniższych zaleceń:

• testy ciążowe wykrywają hormon zazwyczaj około 2 tygodnie po implantacji zarodka, dlatego test należy wykonać najszybciej w dniu spodziewanej miesiączki (przy regularnych cyklach miesiączkowych) lub po upływie co najmniej 14 dni od stosunku (przy nieregularnych cyklach);
• największe stężenie beta hCG znajduje się w moczu po nocy - czyli prawdopodobieństwo wykrycia wczesnej ciąży wzrasta, gdy test wykonywany jest z porannej próbki moczu.​

Beta hCG – interpretacja wyników testu ciążowego

• Wynik ujemny (brak ciąży) – jeżeli na teście pojawia się prążek kontrolny C, natomiast prążek testowy T jest niewidoczny, wówczas wynik testu jest negatywny i najprawdopodobniej nie świadczy o ciąży.
• Wynik dodatni (ciąża) – jeżeli na płytce testowej pojawiają się dwa wyraźne paski – zarówno w strefie testowej T jak i w strefie kontrolnej C, wówczas wynik testu jest dodatni i prawdopodobnie świadczy o ciąży.
• Wynik nieważny – jeżeli na płytce nie pojawia się żaden pasek lub jedynie widoczny jest prążek w strefie testowej T, wówczas wynik takiego testu należy interpretować jako nieważny i konieczne będzie powtórzenie badania z użyciem nowego.

Uwaga! 

Należy pamiętać, że domowe testy ciążowe mają skuteczność około 95 % – można otrzymać wynik fałszywie dodatni, co oznacza, że może pojawić się oznaczenie sugerujące ciążę u kobiety, która w ciąży nie jest. Może również wyjść wynik fałszywie ujemny, czyli taki, który sugeruje, że kobieta będąca w rzeczywistości w ciąży, według wyniku testu wcale w niej nie jest. W przypadku wątpliwości można odczekać kilka dni i wykonać test ponownie.

Beta hCG – badanie z krwi

Alternatywą dla testów z moczu jest oznaczenie stężenia beta hCG w surowicy krwi. Jest to  metoda dokładniejsza i obarczona dużo mniejszym ryzykiem błędu. W przypadku testów z krwi zaleca się, aby wykonywać je w 8-10 dniu po zapłodnieniu. Wynik testu ciążowego z krwi jest pozytywny, gdy stężenie hormonu beta hCG przekroczy 5 mIU/ml. Warto pamiętać, że pewnym potwierdzeniem ciąży jest dopiero uwidocznienie zarodka w jamie macicy wraz z prawidłową czynnością serca płodu. Po otrzymaniu pozytywnego testu ciążowego z moczu czy z krwi, należy koniecznie udać się do lekarza ginekologa w celu potwierdzenia ciąży i dalszych badań. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Przyrost beta hCG

Przyrost beta hCG jest stopniowy. W prawidłowej, pojedynczej ciąży wzrasta o 60 - 100% w ciągu 48 godzin, dlatego warto po tym czasie powtórzyć oznaczenie jego stężenia w surowicy krwi. Największe stężenie osiąga między 60 a 80 dniem ciąży, czyli między 9. a 12. tygodniem, po czym jego stężenie się zmniejsza. Od około 14.-16. tygodnia utrzymuje się na poziomie 10-20 % swojej wartości maksymalnej.

Wynik beta hCG – interpretacja

Normy dla stężenia beta hCG są zależne od tygodnia ciąży i odnoszą się do prawidłowo rozwijającej się ciąży pojedynczej. Dokładne wartości dla poszczególnych tygodni ciąży mogą się różnić pomiędzy laboratoriami, ale na otrzymanym wyniku badania zawsze dostaniemy stosowane w danym laboratorium widełki. Na co jeszcze warto zwrócić uwagę, interpretując wynik?

Jeżeli wartości poziomu beta hCG są niższe, niż wynika to z wieku ciążowego, nie zawsze oznacza to zagrażające poronienie czy ciąże pozamaciczną – może to być błąd w jego ustaleniu spowodowany np. pomyłką przy określeniu pierwszego dnia ostatniej miesiączki czy innym terminem wystąpienia owulacji u kobiet z nieregularnymi miesiączkami.

Zbyt wysokie stężenia beta hCG mogą być spowodowane ciążą mnogą (w przypadku takiej ciąży wynik może znacznie przekraczać wartość dla ciąży pojedynczej) lub nowotworami pochodzenia trofoblastycznego.

Beta hCG – dodatkowe wykorzystania

Określenie stężenia beta hCG oraz jego zmian w czasie wykorzystuje się również w diagnostyce m.in.:

• ciąży pozamacicznej;
• ciąży wielopłodowej;
• prenatalnych wad płodu – jako test złożony wykonywany wraz z białkiem PAPP-A.

Bibliografia:

1. Głodek A. i wsp. (2012). Ludzka gonadotropina kosmówkowa – znany hormon o nieznanych funkcjach. Ginekol Pol. 83, 766-771.
2. Konturek S. (2000). Fizjologia człowieka, układ trawienny i wydzielanie wewnętrzne. Wydawnictwo UJ, Kraków, s. 314-315, 323-324.

Autor