Czym jest dysmorfofobia?

Pojęcie “dysmorfofobia” zostało wprowadzone ponad 100 lat temu przez psychiatrę Enrico Morsseliego, który określił nim różnego rodzaju subiektywne uczucia brzydoty lub poczucie fizycznego defektu. Według najnowszej klasyfikacji chorób, jest to zaburzenie hipochondryczne (nieuzasadnione przekonanie o istnieniu choroby), łączone z grupą zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych (odczuwanie potrzeby wielokrotnego wykonywania danej czynności lub występowanie powtarzających się myśli, tzw. obsesji).

Umów się do psychiatry

Objawy dysmorfofobii

Osoba cierpiąca na dysmorfofobię jest przekonana o swoim nieestetycznym wyglądzie, nie radzi sobie z obcowaniem ze swoimi defektami, wyolbrzymia je i jest przekonana, że inne osoby również ich nie akceptują. Obsesja najczęściej skupia się na elementach twarzy lub kondycji skóry, a także na kształtach i rozmiarach takich partii ciała jak zęby, głowa, klatka piersiowa, kończyny dolne czy genitalia. 

Chory może skarżyć się na konieczność noszenia okularów, obecność trądziku, blizn i innych zmian skórnych. Czasem skargi mogą być niezrozumiałe dla otoczenia.

Problemy psychiczne

Chorym na dysmorfofobię towarzyszą objawy depresji, myśli samobójcze, napady lęku, poczucie wstydu i problemy z koncentracją. Przekonanie o tym, że inni wyśmiewają się z ich wyglądu, powoduje wycofanie się z życia społecznego i relacji z przyjaciółmi oraz rodziną, co pogłębia poczucie samotności i izolacji, a także utrudnia nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów z ludźmi. Zdarza się, że problemy psychiczne osoby cierpiącej na dysmorfofobię prowadzą do nadużywania alkoholu lub narkotyków.

Zachowania kompulsywne

Chory natrętnie pyta bliskich o swój wygląd, szukając tym samym potwierdzenia obecności swojego “defektu”. Odpowiedź przecząca daje mu poczucie spokoju, ale tylko na chwilę. Pacjenci często stosują mocny makijaż, zmieniają ubiór, a także decydują się na operacje plastyczne. Niestety pozorne pozbycie się jednej “wady” szybko powoduje pojawienie się kolejnej. 

Charakterystyczne dla osób z dysmorfofobią jest również obsesyjne przeglądanie się w lustrze, na zmianę z unikaniem swojego odbicia i zdjęć, kompulsywne dotykanie się, stosowanie rygorystycznych diet i ćwiczeń fizycznych.

Jak diagnozuje się dysmorfofobię?

Zaburzenie najczęściej diagnozuje lekarz psychiatra za pomocą wywiadu z pacjentem, bazując na kryteriach zamieszczonych w aktualnej literaturze. O dysmorfofobii mówimy, gdy osoba jest nadmiernie i krytycznie skupiona na konkretnym aspekcie swojego ciała. Brak samoakceptacji wykształca u chorego powtarzalne rytuały (np. przeglądanie się w lustrze) i powoduje silny emocjonalny dyskomfort.

Dodatkowymi czynnikami, które mogą wskazywać na dysmorfofobię, są m.in. zaburzenia osobowości, okaleczanie się, depresja, zaburzenia afektywne dwubiegunowe, fobie społeczne, zaburzenia odżywiania i apotemnofilia (czyli obsesyjna chęć amputacji własnej kończyny).

Metody leczenia dysmorfofobii

Leczenie dysmorfofobii jest wyzwaniem, gdyż u większości chorych występuje depresja, której towarzyszy niski poziom motywacji i wiary w to, że istnieje szansa na wyzdrowienie. Niektórzy pacjenci nie dopuszczają do siebie myśli, że są chorzy i poszukują rozwiązania problemu w korekcjach plastycznych. Problemem stojącym na drodze do wyleczenia jest również izolacja, a także poczucie lęku i wstydu. Dla tych, którzy zdecydowali się na podjęcie leczenia, istnieją dwie opcje leczenia: psychoterapia i farmakoterapia. 

Psychoterapia

U części pacjentów uzyskuje się poprawę stosując różne modele terapii, najczęściej behawioralno-poznawczą (CBT), prowadzoną przez terapeutę – psychologa. W trakcie spotkań ze specjalistą wzmacnia się opieranie kompulsywnym zachowaniom, a także pracuje nad ekspozycją na unikane sytuacje (np. pozostawianie na widoku “mankamentów” w miejscu publicznym). Terapeuta pomaga również w identyfikacji szkodliwych myśli oraz poddaniu ich rzetelnej ocenie.

Farmakoterapia

Lekarz psychiatra dysponuje szerokim wachlarzem leków wspomagających terapię i poprawiających komfort życia chorych. Za najskuteczniejsze z nich uważa się leki należące do grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny). W przypadku opornej postaci choroby, lekarz może dodatkowo zalecić leki przeciwpsychotyczne lub stabilizujące nastrój. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor