Co to GBS?

Mianem GBS określamy bakterie należące do paciorkowców z grupy B (group B Streptococcus), której głównym przedstawicielem jest Streptococcus agalactiae. Bakterie te występują naturalnie w organizmie człowieka i często wchodzą w skład naszej mikroflory jamy ustnej, skóry, jelit czy górnych dróg oddechowych. Mimo iż zazwyczaj nie wywołują chorób, Streptococcus agalactiae może być bardzo groźny dla noworodków. Obecnie jest to bakteria odpowiedzialna za większość przypadków wczesnych zakażeń okołoporodowych, niekiedy nawet zagrażających życiu dziecka.

Umów się do ginekologa

Czym jest badanie GBS?

Badanie GBS jest niegroźnym i nieinwazyjnym badaniem mikrobiologicznym w kierunku nosicielstwa paciorkowców. Polega ono na pobraniu wymazu z okolicy pochwy (wymaz z przedsionka pochwy) lub odbytu, najczęściej przez lekarza ginekologa lub położną w gabinecie ginekologicznym. Pacjentka może także samodzielnie pobrać wymaz w domu, po uprzednim zapoznaniu się z dokładną instrukcją zestawu do wymazów. Następnie z pobranych próbek wykonuje się posiew w laboratorium mikrobiologicznym, w celu sprawdzenia obecności GBS. Wyniki otrzymuje się w ciągu 7 dni.

Dlaczego badanie GBS jest niezbędne w ciąży?

Paciorkowce z grupy B wchodzą w skład naszej naturalnej flory bakteryjnej, powszechnie kolonizują układ moczowy i przewód pokarmowy człowieka. Szacuje się, że około 10-30% kobiet może być bezobjawowym nosicielem Streptococcus agalactiae. O ile dla osób dorosłych nie stanowią one większego zagrożenia, dla noworodków zakażenie tą bakterią może być śmiertelne. Co więcej, kobiety ciężarne są bardziej narażone na rozwój paciorkowców z grupy B. Sprzyja temu zmiana pH pochwy w czasie ciąży oraz szereg zmian hormonalnych zachodzących w organizmie. Może być to bardzo groźnie zarówno dla kobiety ciężarnej, jak i dziecka.  

U kobiet ciężarnych bakterie GBS są przyczyną wielu infekcji, głównie układu moczowo-płciowego. Mogą powodować też zapalenie błon płodowych, błony śluzowej macicy, a nawet prowadzić do wystąpienia sepsy.

Paciorkowce zostają przeniesione na dziecko podczas porodu na skutek kontaktu noworodka z drobnoustrojami w drogach rodnych kobiety lub poprzez połknięcie płynu owodniowego. Ryzyko transmisji drobnoustrojów GBS z matki na dziecko podczas porodu wynosi około 70%. Do zakażenia może dojść również podczas cesarskiego cięcia. 

GBS stanowią szczególne zagrożenie dla noworodków, ze względu na ich niedostatecznie wykształcony układ odpornościowy. Drobnoustroje te mogą wywołać wiele poważnych chorób i prowadzić do wystąpienia ciężkich powikłań, między innymi:

• zakażenia układu moczowego i oddechowego,
• zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenia płuc,
• zapalenia szpiku,
• zapalenia stawów i tkanki łącznej, 
• sepsy. 

Jakie jest postępowanie w przypadku dodatniego wyniku badania GBS?

Jeśli wynik badania GBS potwierdzi obecność paciorkowców z grupy B u kobiety ciężarnej, należy wdrożyć tak zwaną okołoporodową profilaktykę antybiotykową. Polega ona na podawaniu odpowiednich antybiotyków, bezpiecznych dla matki i dziecka, w określonym czasie tuż przed porodem oraz podczas porodu. Zmniejsza to ryzyko zakażenia noworodka podczas przyjścia na świat, chroniąc go przed powikłaniami. 

Nie zaleca się podawania antybiotyków przed porodem, ponieważ istnieje ryzyko nawrotów kolonizacji paciorkowców niedługo po zakończonym leczeniu. Wyjątek stanowi aktywna infekcja u kobiety ciężarnej, w takich przypadkach należy niezwłocznie wdrożyć odpowiednią antybiotykoterapię. 

Kiedy należy wykonać badanie GBS i jak się do niego przygotować?

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, badanie GBS wykonuje się u każdej ciężarnej kobiety między 35. a 37. tygodniem ciąży.

Dwa dni przed wykonaniem badania należy powstrzymać się od stosunków seksualnych, a także nie stosować środków dopochwowych – kremów, irygacji, maści oraz innych preparatów w obrębie narządów intymnych. Jeśli pacjentka przyjmowała antybiotyki, zalecane jest odczekanie co najmniej 7 dni przed pobraniem wymazu. Bezpośrednio przed pobraniem próbki należy dokładnie umyć ręce oraz narządy intymne za pomocą ciepłej wody, nie korzystając z mydła ani środków do higieny intymnej.

Kiedy powtórzyć badanie GBS?

Niekiedy zaleca się powtórne wykonanie badania GBS. Ma to miejsce najczęściej w przypadku kobiet, u których w poprzednich ciążach doszło do zakażenia noworodka podczas porodu lub w sytuacji wykrycia paciorkowców w moczu. Pamiętaj zatem, aby podczas ciąży być pod stałą opieką ginekologa oraz informować go o każdej niepokojącej dolegliwości. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor