Czym są estrogeny i za co odpowiadają?

Estrogeny to grupa hormonów steroidowych, które odgrywają kluczową rolę w organizmie, szczególnie u kobiet. Choć występują również u mężczyzn, to u kobiet odpowiadają przede wszystkim za regulację cyklu miesiączkowego, rozwój cech płciowych oraz wpływają na zdrowie kości, skóry i układu sercowo-naczyniowego. Do najważniejszych estrogenów należą estradiol, estron i estriol. Estrogeny pełnią w organizmie wiele ważnych funkcji, m.in.:

• regulują cykl menstruacyjny i płodność;
• wpływają na rozwój piersi oraz narządów rozrodczych;
• uczestniczą w utrzymaniu gęstości kości i zapobiegają osteoporozie;
• poprawiają elastyczność skóry oraz nawilżenie błon śluzowych;
• oddziałują na poziom cholesterolu i pracę serca;
• wpływają na samopoczucie, libido oraz funkcje poznawcze.

Dzięki tak szerokiemu zakresowi działania, estrogeny mają istotny wpływ na codzienne funkcjonowanie organizmu, samopoczucie oraz wygląd. Ich poziom zmienia się w zależności od fazy cyklu miesiączkowego, wieku, ciąży czy menopauzy. Zaburzenia w gospodarce estrogenowej mogą prowadzić do różnych dolegliwości — zarówno fizycznych, jak i psychicznych. Dlatego warto znać ich rolę i regularnie kontrolować poziom tych hormonów w organizmie. 

Sprawdź dostępne terminy telewizyt do lekarza medycyny ogólnej

Jak zbadać i jaki jest odpowiedni poziom estrogenów?

Poziom estrogenów można oznaczyć za pomocą badania krwi. Najczęściej oznacza się stężenie estradiolu (E2), który jest najaktywniejszym estrogenem w organizmie kobiety w wieku rozrodczym. Badanie wykonuje się zazwyczaj przy zaburzeniach miesiączkowania, w diagnostyce niepłodności, podczas terapii hormonalnej, przy podejrzeniu menopauzy oraz w diagnostyce guzów jajnika lub nadnerczy. 

Ważne jest, aby oznaczenie poziomu estrogenów wykonać w odpowiedniej fazie cyklu — najlepiej między 2. a 5. dniem lub w fazie owulacyjnej, w zależności od wskazań lekarza ginekologa. Normy estrogenów różnią się w zależności od wieku, fazy cyklu miesiączkowego oraz stanu fizjologicznego kobiety. Przykładowe wartości referencyjne dla estradiolu (E2) u kobiet:

• faza folikularna: 20-350 pg/ml;
• owulacja: 150-750 pg/ml;
• faza lutealna: 30-450 pg/ml;
• po menopauzie: poniżej 30 pg/ml.

U mężczyzn poziom estradiolu powinien wynosić około 10-50 pg/ml. Warto pamiętać, że przedstawione normy mogą się nieznacznie różnić w zależności od laboratorium wykonującego badanie. Dlatego zawsze należy interpretować wynik w odniesieniu do podanych wartości referencyjnych oraz w konsultacji z lekarzem ginekologiem lub endokrynologiem. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty z łatwością umówisz poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Skutki nadmiaru i niedoboru estrogenów

Zbyt wysoki poziom estrogenów może powodować różne objawy i dolegliwości m.in.:

• obfite i nieregularne miesiączki;
• tkliwość piersi;
• zatrzymanie wody w organizmie i obrzęki;
• spadek libido;
• bóle głowy i wahania nastroju;
• zwiększone ryzyko zakrzepicy i chorób nowotworowych (np. raka piersi, raka endometrium);
• przyrost masy ciała, szczególnie w okolicach bioder i ud.

Zbyt niski poziom estrogenów, zwłaszcza u kobiet w okresie menopauzy, może prowadzić do nieregularnych miesiączek lub ich zaniku, uderzeń gorąca i nadmiernego pocenia się, suchości pochwy i bolesności przy współżyciu, obniżonego nastroju, rozdrażnienia i problemów ze snem, spadku gęstości kości i zwiększonego ryzyka osteoporozy, pogorszenia kondycji skóry, włosów i paznokci, problemów z koncentracją i pamięcią. Należy pamiętać że estrogeny to kluczowe hormony wpływające na zdrowie kobiety w każdym wieku. Zarówno ich nadmiar, jak i niedobór mogą niekorzystnie wpływać na organizm, dlatego warto monitorować ich poziom w przypadku występowania niepokojących objawów. Wczesna diagnoza i ewentualne leczenie zaburzeń hormonalnych pomagają uniknąć poważniejszych powikłań zdrowotnych. 

Bibliografia

1. Zegarska, B., Woźniak, M. (2007). Wpływ estrogenu na zmiany zachodzące w skórze. Przegląd menopauzalny, s. 233-238. 
2. Maciuszek, M. (2016). Być kobietą, być kobietą - wpływ estrogenów na funkcjonowanie układu odpornościowego. Wszechświat, t. 117, nr 10-12/2016, s. 208-314. 
3. Moreau, K.L. (2011). Modulacyjny wpływ estrogenów na czynność śródbłonka naczyń krwionośnych u kobiet: czy najważniejsze jest wyczucie czasu? Menopausal Medicine;19(1): s. 47-49. 

Autor