Co powoduje grzybicę skóry głowy?

Grzybica skóry głowy spowodowana jest zakażeniem grzybami, zaliczanymi do dermatofitów. Wśród nich wyróżnia się gatunki antropofilne, występujące tylko u człowieka oraz zoofilne, przenoszone z zainfekowanych zwierząt na ludzi.

Najczęściej występującymi gatunkami antropofilnymi, odpowiedzialnymi za grzybicę skóry głowy, są: 

• Trichophyton violaceum, 
• Trichophyton tonsurans,
• Trichophyton schoenleini 
• Microsporum audouinii. 

Wśród gatunków zoofilnych, na szczególną uwagę zasługują Microsporum canis oraz Trichophyton mentagrophytes varietas granulosum, które atakują również skórę owłosioną brody u mężczyzn.

Warto pamiętać, że grzybica skóry głowy może towarzyszyć łojotokowemu zapaleniu skóry. W tym przypadku zakażenie wywołują grzyby drożdżopodobne z rodzaju Malassezia.

Umów termin wizyty u lekarza rodzinnego

U kogo najczęściej występuje grzybica skóry głowy?

Grzybica skóry głowy występuje u pacjentów we wszystkich grupach wiekowych. Najwięcej przypadków odnotowuje się u dzieci przed okresem dojrzewania, między 2. a 10. rokiem życia.

Grzybica skóry głowy - czynniki ryzyka

Grzyby chorobotwórcze mogą przenosić się na kolejne osoby zarówno poprzez bezpośredni kontakt, jak i używanie tych samych przyborów toaletowych, np. grzebienia lub szczotki do włosów. Ponadto rozwojowi zakażenia sprzyja uszkodzenie bariery ochronnej skóry głowy oraz obniżenie odporności. 

Wśród czynników ryzyka grzybicy skóry głowy wymienia się:

• choroby metaboliczne, m.in. cukrzycę;
• niedożywienie;
• przyjmowanie leków immunosupresyjnych;
• przelekłą antybiotykoterapię i sterydoterapię;
• zakażenie wirusem HIV;
• urazy skóry głowy;
• nadmierną higienę skóry głowy.

Jak objawia się grzybica skóry głowy?

Wyróżniamy trzy najważniejsze rodzaje grzybicy skóry głowy - strzygącą, drobnozarodnikową oraz woszczynową. 

Grzybica strzygąca

Grzybica strzygąca wywoływana jest przez gatunki Trichophyton violaceum oraz Trichophyton tonsurans. Charakteryzuje się licznymi, niewielkimi ogniskami, w obrębie których widoczne jest złuszczanie się skóry oraz nierówno ułamane włosy. Grzybica strzygąca może przybierać postać:

• kropkowatą - włosy ułamane są na poziomie skóry;
• złuszczającą - włosy ułamane są na wysokości 2-4 mm i towarzyszą im żółte łuski;
• łupieżowatą - następuje całkowita utrata włosów.

W przypadku choroby wywołanej przez gatunki zoofilne, na skórze głowy pojawiają się zmiany ropne i guzki o charakterze zapalnym.

Grzybica drobnozarodnikowa

Grzybica drobnozarodnikowa spowodowana jest zakażeniem grzybami Microsporum audouinii. Charakteryzuje się większymi niż w przypadku grzybicy strzygącej zmianami, pokrytymi szarą łuską. Co istotne, włosy ułamane są na równej wysokości, 1-3 mm nad poziomem skóry. Infekcja spowodowana grzybami zoofilnymi przebiega dodatkowo z nasilonym stanem zapalnym.

Zarówno w przypadku grzybicy strzygącej, jak i drobnozarodnikowej, uszkodzone włosy odrastają po zakończeniu leczenia.

Grzybica woszczynowa

Grzybica woszczynowa rozwija się wskutek zakażenia grzybem Trichophyton schoenleini. Rozpoznaje się ją na podstawie obecności tzw. tarczek, pokrytych żółtymi strupami o nieprzyjemnym zapachu. Niestety, usunięcie tarczek skutkuje powstawaniem blizn i trwałą utratą włosów.

Leczenie grzybicy skóry głowy

W przypadku podejrzenia grzybicy skóry głowy należy udać się do dermatologa. Po obejrzeniu zmian i przeprowadzeniu wywiadu, lekarz może skierować pacjenta na badanie mykologiczne. Polega ono na pobraniu łuski i przekazaniu jej do laboratorium w celu identyfikacji grzyba odpowiedzialnego za zakażenie. 

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Podstawą leczenia grzybicy skóry głowy jest zastosowanie 6-8 tygodniowej kuracji doustnymi lekami przeciwgrzybiczymi. Należą do nich itrakonazol, flukonazol oraz terbinafina. Dobór odpowiedniej substancji zależy od rodzaju grzybicy oraz wyniku badania mykologicznego. 

W przypadku potwierdzenia grzybicy skóry głowy, bardzo ważne jest odkażenie czapek, poduszek, ręczników oraz akcesoriów do włosów. Odpowiednia profilaktyka może zapobiec nawrotom zakażenia w przyszłości oraz przeniesieniu grzyba na kolejną osobę.

Jaki szampon na grzybicę skóry głowy?

Uzupełnieniem kuracji doustnej jest stosowanie odpowiednich szamponów na grzybicę skóry głowy. Zawierają one związki o miejscowym działaniu przeciwgrzybiczym, takie jak ketokonazol lub cyklopiroks z olaminą. W skład niektórych szamponów wchodzą także substancje łagodzące podrażnienia, np. alantoina czy betaina.

Bardzo ważne jest, aby po umyciu skóry głowy szamponem przeciwgrzybiczym odczekać kilka minut przed spłukaniem preparatu. Wydłuży to czas działania substancji leczniczej i zwiększy skuteczność kuracji.

Bibliografia:

1. Galęba, A., Bajurna, B. (2014). Grzybica skóry owłosionej. Pielęgniarstwo Polskie, 1(51), s. 49-53.
2. Trzmiel, D., Lis-Święty, A., Bergler-Czop, B. (2011). Klinika zakażeń grzybiczych skóry i jej przydatków w praktyce lekarza rodzinnego – problem ciągle aktualny. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 17(4), s. 212-217.

Autor