Guzy mózgu – dlaczego powstają?

Niestety, do dzisiaj nie są w pełni znane przyczyny powstawania guzów mózgu. Wciąż brakuje przekonujących dowodów na zależność między ekspozycją na karcynogeny, a rozwojem nowotworów mózgu. Jednak promieniowanie jonizujące stanowi czynnik, który ma udowodniony wpływ na powstanie zmian nowotworowych. Prawdopodobnie są nimi również:

• pestycydy, 
• nitrozaminy, 
• pole elektromagnetyczne,
• przebyte urazy głowy w przeszłości,
• zakażenie wirusem Epstein-Barr,
• zakażenie wirusem HIV.

Istnieją również grupy zawodowe, u których zauważa się częstsze występowanie guzów mózgu, tj. pracownicy przemysłu gumowego, elektrycznego, a także rolnicy.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jak klasyfikuje się guzy mózgu?

Istnieje kilka kryteriów, według których klasyfikuje się guzy mózgu. Wynika to z faktu, że nowotwory ośrodkowego układu nerwowego charakteryzują się bardzo dużą różnorodnością. Jednym z podstawowych podziałów jest podział na guzy pierwotne i wtórne. 

• Guzy pierwotne (inaczej wewnątrzpochodne) powstają z elementów mózgowia, na przykład z komórek gleju, opon, szyszynki, przysadki mózgowej lub naczyń krwionośnych.
• Guzy wtórne (inaczej zewnątrzpochodne, przerzutowe) powstają z komórek, które zostały przeniesione z innych narządów zajętych nowotworami, najczęściej płuc i piersi.

Biorąc pod uwagę lokalizację guza, wyróżniamy guzy nadnamiotowe i podnamiotowe.

• Guzy nadnamiotowe obejmują te, które rozwijają się powyżej móżdżku, w okolicach półkul mózgowych oraz środkowej linii mózgu, a także powstające z przysadki, podwzgórza, okolic szyszynki i w obrębie linii wzrokowej. Glejaki są zazwyczaj guzami nadnamiotowymi półkul mózgowych.
• Guzy podnamiotowe definiują guzy, które powstają w tylnej jamie czaszki, czyli w pniu mózgu oraz móżdżku. Na te nowotwory cierpią przede wszystkim dzieci, a najczęstszym nowotworem jest rdzeniak zlokalizowany w móżdżku. 

Nowotwory ośrodkowego układu nerwowego możemy również podzielić ze względu na stopień złośliwości, np. wśród gwiaździaków (powstających z komórek gleju), glejak wielopostaciowy — charakteryzuje się najwyższym stopniem złośliwości (4. stopień wg WHO), następnie anaplastyczny (3. stopień) i rzadszy włosowatokomórkowy (1. stopień).

Guzy mózgu – jakie rodzaje wyróżniamy?

Do najważniejszych rodzajów guzów mózgu należą:

• oponiaki – to guzy pochodzące z pajęczynówki (jeden z trzech opon mózgowych), mające zazwyczaj łagodny charakter, dzięki czemu do pełnego wyzdrowienia często wystarczy całkowite usunięcie chirurgiczne guza.  Znajdują się na zewnątrz mózgu, wywołując ucisk; 
• glejak wielopostaciowy – to guz mózgu charakteryzujący się najwyższym stopniem złośliwości, szybkim wzrostem i skłonnością do naciekań na sąsiednie tkanki. W przypadku pacjentów pediatrycznych najczęściej zlokalizowany jest w pniu mózgu, a dorosłych w okolicy nadnamiotowej; 
• skąpodrzewiak – to guz najczęściej zlokalizowany w okolicach nadnamiotowych (półkule, zwłaszcza okolice czołowo-skroniowe) wywodzący się z gleju (stanowi jedyny tego typu nowotwór, dla którego istnieje skuteczna chemioterapia);
• gruczolaki przysadki – to zazwyczaj łagodne guzy mózgu, wywodzące się z gruczołowej części przysadki. Najczęściej dotykają kobiety dojrzałe (35-45 lat), natomiast mężczyźni zazwyczaj chorują w 50-60. roku życia. W zależności od rozmiaru dzielą się na mikrogruczolaki (guz o rozmiarze <10 mm) oraz makrogruczolaki (>10mm). 

Jak leczy się guzy mózgu?

W leczeniu guzów mózgu kluczowe jest połączenie metod zachowawczych i zabiegowych. Zależą one od rodzaju zmiany nowotworowej, stopnia zaawansowania oraz lokalizacji. W niektórych przypadkach możliwe jest jedynie przedłużenie życia chorego, a w łagodniejszych przypadkach całkowite wyleczenie. 

Bardzo często korzysta się z metody chirurgicznej, w której lekarz chirurg onkolog lub neurochirurg usuwa guz w całości bądź częściowo, zmniejszając zagrożenie życia chorego. O zastosowaniu radioterapii, czyli niszczeniu guza wiązką promieniowania, może zadecydować lekarz radiolog. Chemioterapia ma ograniczone znaczenie w leczeniu tego typu nowotworów ze względu na niską wrażliwość guzów na działanie leków cytostatycznych. Tego typu terapię zaleca lekarz onkolog.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor