Ketmia szczawiowa (hibiskus) - co to za roślina?

Hibiskus (łac. Hibiscus sabdariffa) lub inaczej ketmia szczawiowa, jest rośliną z rodziny ślazowatych (łac. Malvaceae), która naturalnie występuje w środkowej i zachodniej Afryce oraz południowej i wschodniej Azji. Roślina lubi klimat tropikalny lub subtropikalny, więc często można ją spotkać w tych rejonach. Może osiągnąć nawet 3 metry wysokości. Hibiskus posiada piękne, ciemnoczerwone kwiaty, dlatego często jest hodowany w celach ozdobnych.

Hibiskus w farmacji

Ketmia szczawiowa jest rośliną o intensywnie czerwonych i kwaskowych w smaku kwiatach, dlatego znajduje wiele zastosowań w przemyśle spożywczym. Surowcem farmaceutycznym wykorzystywanym leczniczo są kielichy i kieliszki hibiskusa, zbierane w czasie dojrzewania owoców. Mają intensywną, ciemnoczerwoną barwę, są grube i mięsiste. Głównymi związkami chemicznymi, znajdującymi się z kwiecie hibiskusa są kwasy organiczne (cytrynowy, jabłkowy, winowy, szczawiowy, hibiskusowy), flawonoidy (pochodne gospetyny) i antocyjany. Oprócz nich surowiec zawiera także znaczne ilości polisacharydów, czyli śluzów, którym roślina zawdzięcza działanie powlekające. 

Właściwości i działanie hibiskusa

Już od stuleci znane są dobroczynne właściwości hibiskusa. Tradycyjna medycyna indyjska czy arabska hojnie czerpała z dobrodziejstw rośliny i wykorzystywała ją w różnych zastosowaniach, m.in. jako środek rozkurczający, żółciopędny, moczopędny, przeciwmiażdżycowy, przeciwbakteryjny czy przeciwgrzybiczy. Ketmia szczawiowa wykazuje działanie łagodnie przeczyszczające i pobudzające łaknienie. Obecnie prowadzone są badania kliniczne, oceniające skuteczność kwiatów hibiskusa w wielu wskazaniach. Pacjenci borykający się z nadciśnieniem z powodzeniem mogą sięgnąć po kwiat hibiskusa. Według doniesień, związki zawarte w kwiatach hibiskusa okazują się pomocne w walce z nadciśnieniem tętniczym. Oprócz tego działają także przeciwbakteryjnie i mogą być skuteczne w leczeniu zakażeń przewodu pokarmowego oraz schorzeń dermatologicznych. Obiecujące wydaje się także działanie obniżające poziom lipidów we krwi, konieczne jest jednak potwierdzenie tego efektu i przeprowadzenie większej ilości badań klinicznych z udziałem ludzi. Również nasz układ odpornościowy może zyskać dzięki kwiatom hibiskusa - surowiec może działać bowiem stymulująco na układ immunologiczny. Dodatkowo kwiat hibiskusa działa ochronnie na wątrobę, a także wykazuje działanie przeciwnowotworowe oraz antyoksydacyjne.

Zastosowanie hibiskusa

Surowiec pozyskiwany z hibiskusa stosuje się jako środek łagodnie przeczyszczający i poprawiający metabolizm, zalecany przy łagodnych zaparciach lub wspomagająco w walce z nadmiarowymi kilogramami. Jego lekko kwaskowy smak pobudza łaknienie, dlatego hibiskus może być podawany pomocniczo osobom z obniżonym apetytem. Hibiskus jest także doskonałą rośliną wspomagającą walkę z przeziębieniem i nieżytem górnych dróg oddechowych

Preparaty apteczne z hibiskusem

Obecnie w aptekach znaleźć można duży wybór preparatów z hibiskusem. Mogą to być mieszanki do przygotowywania aromatycznych i orzeźwiających naparów. Kielichy i kieliszki ketmii szczawiowej są także wykorzystywane w mieszankach ziołowych na przeziębienie. 

Hibiskus w kosmetykach

Hibiskus słynie nie tylko ze swoich właściwości leczniczych. Zawarte w nim związki wpływają także korzystnie na naszą urodę, dlatego często można spotkać różnego rodzaju preparaty do pielęgnacji, zawierające w swoim składzie hibiskus. Kielichy i kieliszki ketmii szczawiowej chronią skórę przed powstawaniem na powierzchni skóry tzw. pajączków. Osoby z cerą naczynkową także mogą sięgnąć po kosmetyki z hibiskusem - roślina działa wzmacniająco na ścianki naczyń krwionośnych. Takie kosmetyki będą także działały ujędrniająco i łagodząco na skórę. 

​Bibliografia

1. Wykurz P., Muszyńska B. "Fitoterapia jako alternatywna metoda wspomagająca leczenie nadciśnienia". Medicina Internacia Revuo 2017, t. 27, nr 3: s. 202-215.
2. Wong, P. K., Yusof, S., Ghazali, H. M., & Che Man, Y. B. (2002). Physico‐chemical characteristics of roselle (Hibiscus sabdariffa L.). Nutrition & Food Science, 32(2), 68-73.
3. Nnam, N. M., & Onyeke, N. G. (2003). Chemical composition of two varieties of sorrel (Hibiscus sabdariffa L.), calyces and the drinks made from them. Plant Foods for Human Nutrition, 58, 1-7.
4. Hibiscus. Available on: https://www.drugs.com/npp/hibiscus.html (29.06.2024).

Autor