Witamina B12 – co to jest?

Witamina B12 inaczej kobalamina jest to witaminą rozpuszczalna w wodzie, przez co jej magazynowanie nie jest możliwe, a nadmiar wydalany jest wraz z moczem. Powinna być dostarczana wraz z całodzienną racją pokarmową, gdyż jej produkcja w organizmie nie jest wystarczająca do pokrycia dziennego zapotrzebowania. Kobalamina posiada właściwości przeciwutleniające - wspomaga naturalne procesy obronne komórek. Jedynymi organizmami zdolnymi do syntezy witaminy B12 są prokarioty (eukarionty nie mają tej możliwości).

Umów się do lekarza rodzinnego

Jakie są funkcje witaminy B12?

Każda witamina, która jest dostarczana do naszego organizmu, ma określone funkcję - w tym witamina B12. Jedną z jej podstawowych zadań jest uczestnictwo w tworzeniu się krwi w szpiku kostnym. Innymi istotnymi funkcjami jest:

• udział w syntezie kwasów nukleinowych;
• utlenianie kwasów organicznych w komórkach organizmu;
• utrzymanie prawidłowego wytwarzania energii w komórkach;
• odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego;
• uczestniczy w przemianie homocysteiny;
• wspomaga pracę układu immunologicznego;
• utrzymanie prawidłowej przemiany materii;
• zmniejszenie uczucia senności oraz ogólnego zmęczenia;
• wspomaganie pracy mięśni;
• utrzymanie prawidłowego zdrowia psychicznego.

Ponadto uczestniczy w metabolizmie białek, tłuszczów i węglowodanów. Jest to witamina deficytowa u osób zmagających się z anemią - wówczas należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłową jej podaż.

Jakie jest zapotrzebowanie na witaminę B12?

Zapotrzebowanie na witaminę B12 jest różne w zależności od wieku, stanu fizjologicznego oraz płci. Zarówno dla mężczyzn jak i dla kobiet w okresie dorosłym zapotrzebowanie na witaminę B12 wynosi ok 2 mcg/ dzień. Wartości te ulegają zwiększeniu w przypadku ciąży oraz w okresie laktacji. U osób regularnie spożywających mięso to zapotrzebowanie jest spełnione często nawet z nadwyżką. Inna sytuacja jest u osób będących na diecie, gdzie mięso oraz produkty odzwierzęce są ograniczane lub całkowicie eliminowane. Wówczas takie osoby często zmagają się z niedoborem witaminy B12. W tym przypadku niezbędne są badania krwi, aby móc precyzyjnie ocenić zawartość witaminy B12. Zaleca się wówczas konsultację u lekarza rodzinnego, aby mógł on na podstawie wyników badań dobrze ocenić czy poziom witaminy B12 jest wystarczający. Jeśli będzie zbyt niski, wdrożone zostanie odpowiednio dobrane leczenie, gdyż witamina B12 pełni w organizmie wiele kluczowych funkcji, dlatego nie może jej zabraknąć.

Źródła witaminy B12 w pożywieniu

Kobalaminę znaleźć można w produktach odzwierzęcych. Największą jej zawartością cieszy się mięso oraz podroby. W dużych ilościach występuje także w rybach, jajkach i nabiale. Producenci żywności coraz częściej stosują dodatek witaminy B12 do produktów zbożowych, aby uzupełniać jej braki głównie u osób niejedzących mięsa - wegetarian oraz wegan. W produktach pochodzenia roślinnego znaleźć można witaminę B12, ale w formie nieaktywnej, przez co nie zostanie ona wykorzystana przez organizm do pokrycia dziennego zapotrzebowania. Osoby unikające produktów odzwierzęcych powinny stosować suplementację witaminy B12 w celu uzupełnienia niedoborów i zapobiegania rozwijaniu się chorób powstających wskutek niedoboru kobalaminy.

Objawy niedoboru witaminy B12

Do niedoboru kobalaminy przyczynia się głównie dieta wegetariańska oraz wegańska - pozbawiona mięsa i produktów pochodzenia zwierzęcego. Przy zaburzeniach wchłaniania spowodowanych chorobami układu pokarmowego również może dojść do niedoboru witaminy B12. Innym problemem, którego konsekwencją jest niedobór witaminy B12 są interakcje pomiędzy przyjmowanymi lekami. 

Do objawów niedoboru kobalaminy zaliczamy:

• niepokój;
• drętwienie kończyn;
• zaburzenia widzenia;
• impotencję;
• zaburzenia psychiczne w tym depresję;
• demencję;
• utratę apetytu;
• anemię megaloblastyczna;
• trwałe uszkodzenie układu nerwowego.

Objawy nadmiaru witaminy B12

Przez to, że witamina B12 nie jest magazynowana w organizmie lecz wydalana wraz z moczem, jej nadmiar nie jest często spotykany. Podczas zbyt dużej podaży witaminy B12 wraz z dietą oraz suplementacją może dojść do różnych reakcji na tle alergicznym.

Dzięki funkcjom jakie spełnia witamina B12, każdego dnia musimy zwracać szczególną uwagę na odpowiedni jej poziom. Pamiętajmy o regularnych badaniach krwi, na które skierować nas może lekarz rodzinny. W przypadku, gdy mimo spożywania produktów odzwierzęcych poziom witaminy B12 we krwi jest niski, dobrze jest skorzystać z porady dietetyka w celu wyeliminowania błędów żywieniowych oraz wprowadzenia zmian, które korzystnie wpłyną na wzrost poziomu kobalaminy w organizmie. 

Do wybranego specjalisty można umówić się bez wychodzenia z domu poprzez portal LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Kośmider A., Czaczyk K. (2010). Witamina B12 - budowa, biosynteza, funkcje i metody oznaczania. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość. 5(72), 17-32.
2. Mziray M., Domagała P., Żuralska R., Siepsiak M. (2016). Witamina B12 - skutki niedoboru, zasadność terapii i suplementacji diety u osób w wieku podeszłym. Praca poglądowa. str. 295-301.
3. Biernat J., Bronkowska M. (2014). Interakcje z lekami - istotnym wskazaniem suplementacji diety witaminą B12. Bromatologia i chemia toksykologiczna. 4: 857-864.