Czym jest kandydoza?

Kandydoza to choroba układowa lub miejscowa wywołana przez grzyby (drożdżaki) należące do rodzaju Candida spp. Możliwe jest również zajęcie krwi - mówimy wówczas o kandydemii. Za większość przypadków drożdżycy odpowiada Candida albicans, którą spotkać możesz w środowisku szpitalnym, w glebie, a nawet produktach spożywczych.

Dodatkowo, Candida nieraz stanowią element naturalnej flory człowieka, lokalizując się na skórze, w narządach płciowych czy układzie pokarmowym. 

Rodzaje kandydozy (drożdżycy)

Grzybica może lokalizować się powierzchownie (na skórze) lub dotyczyć wewnętrznych narządów ciała. Często obserwuje się kandydozę:

• błon śluzowych jamy ustnej;
• narządów płciowych - pochwy czy penisa;
• skórną, np. głowy lub grzybicę międzypalcową;
• języka;
• układu pokarmowego, w tym jelit czy przełyku.

Umów termin wizyty u lekarza rodzinnego

Kandydoza - przyczyny

Do rozwoju drożdżycy może dojść w wyniku zakażenia endogennego (z wnętrza organizmu) lub egzogennego (ze środowiska zewnętrznego czy przeniesienia candidy z innej osoby).

Istnieje szereg czynników, przy których zwiększa się ryzyko kandydozy. Zaliczamy do nich m.in.: 

• zaburzenia funkcji neutrofilów lub spadek ich liczby;
• leczenie przeciwbakteryjne;
• chemioterapię;
• mechaniczną wentylację płuc;
• immunosupresję;
• obecność choroby nowotworowej;
• żywienie pozajelitowe;
• operacje klatki piersiowej czy jamy brzusznej;
• korzystanie przez długi czas z cewników;
• oparzenia;
• okres noworodkowy
• otyłość czy cukrzycę.

Kandydoza a dieta

Dane naukowe sugerują, że otyłość oraz cukrzyca zwiększają częstość występowania grzybicy, głównie kandydozy skóry. Warto zwrócić więc uwagę na dietę nie tylko podczas grzybicy, ale także w ramach profilaktyki jej występowania. Wskazane jest m.in. unikanie nadmiaru cukru oraz wysoko przetworzonych produktów.

Objawy kandydozy

Drożdżyca w zależności od obszaru organizmu, którego dotyczy, może dawać nieco inne objawy kliniczne. 

Objawy kandydozy jamy ustnej obejmują zmiany na błonach śluzowych policzków, podniebienia czy języku. Zwykle objawia się w postaci niewielkich, nieco okrągławych zmian w kolorze zwykle białym lub żółtym. W przypadku postaci zanikowej (atroficznej) obserwować będziemy czerwone plamy wynikające z miejscowego zaniku błon śluzowych. Jeśli spróbujesz za pomocą drewnianej szpatułki zdrapać zmianę, błona śluzowa będzie krwawić.

W postaci skórnej kandydozy, objawy będą przede wszystkim widoczne na skórze. Zmiany zlokalizowane zwykle w fałdach skórnych (np. okolice pach, pachwin, międzypalcowe czy pieluszkowe u dzieci). Candida na skórze objawia się ogniskiem zapalnym, które od zdrowej skóry jest silnie ograniczony. Gdy zmiany grzybicze dotyczą okolicy międzypalcowej, wówczas skóra w tej lokalizacji jest popękana i bolesna.

Jak zdiagnozować kandydozę?

W warunkach domowych możesz przeprowadzić test na kandydozę dostępny w aptece. Tego rodzaju test na kandydozę wykonuje się z moczu. Wykonanie go ma więc sens jedynie przy podejrzeniu obecności Candida w drogach moczowo-płciowych.

W zależności od lokalizacji zmian, należy udać się do innego specjalisty, aby wykonać niezbędne badania diagnostyczne. Układowe postaci drożdżycy wymagają nieraz przeprowadzenia zaawansowanych badań medycznych. Na przykład przy podejrzeniu kandydozy układu pokarmowego konieczne może być przeprowadzenie przez gastroenterologa badania endoskopowego. Procedura ta umożliwia specjaliście ocenę błon śluzowych obserwowanych poprzez specjalną kamerkę.  

W celu rozpoznania grzybicy paznokci lub skóry należy udać się do dermatologa. Lekarz oceni wizualnie stan skóry i jej przydatków. W razie potrzeby wykonane zostanie badanie polegające na pobraniu wycinka zmiany i jej obserwacji mikroskopowej.

Jeśli niepokojące zmiany sugerujące kandydozę dotyczą pochwy czy penisa - udaj się odpowiednio do ginekologa lub urologa.

Jak leczyć kandydozę?

Wielu pacjentów zmagających się z drożdżycą zastanawia się, jak walczyć z kandydozą? Na szczęście w dzisiejszych czasach leczenie drożdżycy zwykle nie stanowi problemu z uwagi na dobrą dostępność leków na kandydozę.

W terapii kandydozy stosuje się leki o działaniu miejscowym oraz ogólnoustrojowym. U pacjentów z grzybicą zaleca się sięgnięcie po preparaty o działaniu ogólnoustrojowym - terbinafina, flukonazol czy itrakonazol. 

Leczenie drożdżycy skóry wymaga zwykle zastosowania maści przeciwgrzybiczej. Leczenie kandydozy błon śluzowych obejmuje często pędzlowanie jamy ustnej za pomocą roztworu nystatyny. W przypadku grzybicy paznokci miejscowo, w postaci lakieru, można wspomóc się preparatami z amorolfiną lub cyklopiroksem.

Podejrzewasz zakażenie candidą? - zgłoś się do lekarza!

Infekcja grzybicza bywa podstępna, dlatego nie warto rozpoczynać leczenia na własną rękę. Każdorazowo skonsultuj się z lekarzem rodzinnym, dermatologiem czy innym specjalistą przed rozpoczęciem stosowania leku w celu ustalenie diagnozy i dobrania najlepszego preparaty leczniczego. 

Wizytę u wybranego specjalisty umówisz z łatwością za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Bibliografia:

1. Cielniak, I., Parczewski, M., Rymer, W. (2022). Kandydoza układowa. Medycyna Praktyczna. Interna - mały podręcznik. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.12. (Dostęp: 07.2023).
2. Kandydoza (drożdżyca, kandydiaza) powierzchowna (2022). Medycyna Praktyczna. Interna - mały podręcznik. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.18.142.1.2. (Dostęp: 07.2023).
3. Maciejewska, J. (2017). Kandydoza skóry. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/dermatologia/choroby/chorobyskory/169183,kandydoza-skory. (Dostęp: 07.2023).
4. Malinowska, A., Nowicki, R. (2014). Grzybica paznokci – terapia musi być konsekwentna. Dermatologia po Dyplomie, 06.

Autor