Nadczynność tarczycy u dzieci

Tarczyca jest gruczołem, który odgrywa istotną rolę na każdym etapie rozwoju dziecka. Hormony przez nią wytwarzane wpływają na metabolizm, układ nerwowy, a także na prawidłowe funkcjonowanie poszczególnych narządów. Nadczynność tarczycy to zespół objawów, które są spowodowane nadmierną produkcją hormonów tarczycowych, co powoduje zwiększenie ilości wolnej tyroksyny (FT4) i/lub wolnej trójjodotyroniny (FT3) we krwi. Częstość występowania nadczynności tarczycy rośnie wraz z wiekiem i osiąga szczyt w okresie pokwitania. Co więcej, w okresie dojrzewania, znacznie więcej dziewczynek niż chłopców doświadcza nadczynności tarczycy.

Rodzaje nadczynności tarczycy

Wyróżnia się dwa rodzaje nadczynności tarczycy: pierwotną oraz wtórną. Nadczynność pierwotna występuje zdecydowanie częściej, a jej przyczynami mogą być m.in. choroba Gravesa i Basedowa, zapalenie tarczycy, guzki tarczycy, nadmierna podaż jodu (który wpływa na produkcję hormonów tarczycy) czy nadmierna podaż samych hormonów tarczycy. Wtórna nadczynność tarczycy jest natomiast diagnozowana bardzo rzadko, a powodują ją m.in. gruczolaki przysadki lub oporność tkanek docelowych na hormony tarczycy.

Objawy nadczynności tarczycy

W przypadku nadczynności tarczycy, nadmierna ilość hormonów produkowanych przez ten narząd powoduje przede wszystkim znaczne przyspieszenie przemiany materii i wytworzenie przez organizm energii cieplnej, co wpływa na szereg zaburzeń poszczególnych układów. 

• Układ nerwowy: dziecko z nadczynnością tarczycy jest bardzo ruchliwe, ma problemy z koncentracją i zachowaniem uwagi, a także może mieć problemy ze spokojnym snem oraz wykazywać częste zmiany nastroju. Drażliwość, niepokój czy lęk to także objawy nadczynności tarczycy u dzieci. 
• Skóra: jest zazwyczaj wilgotna i ciepła, a po dotknięciu utrzymuje się na niej zaczerwienienie. Nadczynności tarczycy towarzyszy również nadmierne wypadanie włosów, a także częste występowanie wysypek czy pokrzywek na skórze. 
• Oczy: w przebiegu nadczynności tarczycy bardzo często dochodzi do zaczerwienienia oczu. W poważnych przypadkach schorzenia może dojść do tzw. wytrzeszczu oczu – dzieje się tak wskutek zapalenia immunologicznego tkanek miękkich oczodołu.
• Układ sercowo-naczyniowy: nadczynność tarczycy powoduje m.in. przyspieszone bicie serca, a także podwyższenie skurczowego ciśnienia tętniczego krwi oraz obniżenie rozkurczowego ciśnienia tętniczego krwi. 
• Układ pokarmowy: w przebiegu nadczynności tarczycy następuje wzmożenie perystaltyki jelit, co może doprowadzić m.in do luźnych stolców. 
• Układ kostny: u dziecka z nadczynnością tarczycy może dojść do zaburzeń mineralizacji kości. 
• Układ endokrynny: w przypadku dziewczynek może dochodzić do rozregulowania cyklu miesiączkowego lub do późniejszego wystąpienia pierwszej miesiączki.

Diagnostyka nadczynności tarczycy

W przypadku zauważenia powyższych objawów warto udać się do lekarza pediatry bądź endokrynologa dziecięcego, który będzie mógł przeprowadzić proces diagnostyki schorzenia.

Diagnostyka nadczynności tarczycy nie jest prosta, ponieważ schorzenie rozwija się powoli oraz nie daje charakterystycznych objawów. Aby zdiagnozować nadczynność tarczycy u dzieci pediatra musi przeprowadzić szereg badań: wywiad, badanie kliniczne oraz badania laboratoryjne. Przeprowadzenie wywiadu medycznego pozwala mu dowiedzieć się, jakie są objawy towarzyszące chorobie. Lekarz oznacza także stężenia hormonów tarczycy, czyli TSH, FT4 i FT3, a także bada poziom swoistych przeciwciał przeciwtarczycowych: przeciwko receptorowi TSH (TRab) oraz przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO). Do tego lekarz wykonuje także badanie palpacyjne oraz ultrasonograficzne tarczycy.

Leczenie nadczynności tarczycy u dzieci

Istnieją trzy metody leczenia nadczynności tarczycy u dzieci: 

• farmakologiczna – polega na przyjmowaniu leków przeciwtarczycowych, zwanych tyreostatykami, które hamują produkcję hormonów tarczycy. Należy jednak pamiętać o tym, że ich działanie jest widoczne dopiero po około 1-3 tygodniach stosowania;
• leczenie radiojodem, czyli promieniotwórczym izotopem jodu – metoda ta ma zmniejszyć syntezę hormonów jodu, dawka jest jednorazowa;
• leczenie operacyjne – polega na częściowym usunięciu tarczycy, przez co zmniejsza się także ilość produkowanych hormonów tarczycy.  

Po postawienu diagnozy lekarz dostosowuje odpowiednią metodę leczenie zgodnie z wiekiem oraz stanem zdrowia dziecka. Należy pamiętać o tym, że dziecko ze zdiagnozowaną nadczynnością tarczycy powinno być pod stałą opieką endokrynologa. Warto także powiadomić szkołę czy przedszkole o dolegliwości dziecka.  

Na wizytę do dowolnego specjalisty z łatwością umówisz się za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.