Czym jest tarczyca?

Tarczyca to gruczoł składający się z dwóch płatów połączonych cieśnią. Jest położona na przedniej części szyi i graniczy od tyłu z tchawicą. Jej najważniejszą funkcją jest produkcja hormonów: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Dodatkowo wytwarza kalcytoninę.

Hormony tarczycy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu i odpowiadają za regulację metabolizmu.

Wybierz dogodny termin telewizyty u endokrynologa

Wskazania do usunięcia tarczycy

Wskazania do wykonania tyreoidektomi dzieli się na wskazania bezwzględne i względne. 

Do bezwzględnych zaliczamy:

• rozpoznanie nowotworu złośliwego;
• ucisk tarczycy na drogi oddechowe, przełyk i duże naczynia;
• rozpoznanie cytologiczne — guz pęcherzykowy z komórek Hurthle’a.

Do względnych wskazań zaliczamy:

• rozpoznanie cytologiczne — guz pęcherzykowy;
• szybkie powiększanie się wola i guzków.

Przygotowanie do operacji

Usunięcie tarczycy u pacjentów z rakiem tarczycy polega najczęściej na usunięciu gruczołu razem z węzłami chłonnymi. Chorzy powinni mieć wykonany komplet podstawowych badań laboratoryjnych z uwzględnieniem hormonów tarczycy (fT3, fT4), hormonu tyreotropowego (TSH) oraz z oznaczeniem poziomu wapnia zjonizowanego. Należy ocenić stężenie kalcytoniny i tyreoglobuliny w surowicy. Dodatkowo pacjentowi powinno się wykonać badania obrazowe, co najmniej USG tarczycy oraz RTG klatki piersiowej w dwóch projekcjach. Badanie tomografii komputerowej szyi i górnego śródpiersia może być również przydatne do oceny możliwości wykonania operacji. Chory powinien przejść też badanie laryngologiczne. Co ważne, pacjenci, u których możliwe jest zastosowanie scyntygrafii tarczycy bądź leczenia jodem radioaktywnym, nie powinni mieć wykonywanych badań z zastosowaniem kontrastu jodowego w ciągu 3 tygodni do tych planowanych procedur.

Jak przebiega tyreoidektomia — opis zabiegu

Chirurg po dokonaniu kilkucentymetrowego nacięcia w dolnej części szyi, usuwa odpowiednią ilość miąższu tarczycy. Zakres operacji zależy od przyczyny jej przeprowadzenia. Operacja może być:

• subtotalna — oznacza to pozostawienie około 2-4 ml miąższu tarczycy po każdej stronie;
• całkowite wycięcie płata z cieśnią;
• prawie całkowite wycięcie tarczycy — oznacza to pozostawienie mniej niż 1 ml miąższu tarczycy po każdej stronie;
• całkowite wycięcie tarczycy.

Wizytę u wybranego specjalisty, m.in. z dziedziny chirurgii, możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Powikłania po operacji tarczycy

Operacje tarczycy wiążą się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Do najczęściej spotykanych należą: 

• niedoczynność przytarczyc, której skutkiem jest hipokalcemia. Do objawów należy m.in. tężyczka;
• porażenie nerwu krtaniowego wstecznego oraz porażenie fałdów głosowych — porażenie jednostronne powoduje występowanie chrypki, natomiast obustronne może skutkować zaburzeniami oddychania, które wymagają wykonania tracheotomii. Dodatkowo porażenie nerwów krtaniowych wstecznych, w rzadkich przypadkach, jest przyczyną powstawania zaburzeń mowy.

Tyreoidektomia — postępowanie pooperacyjne

Pacjent po operacji wycięcia tarczycy powinien mieć monitorowane stężenie TSH, wapnia zjonizowanego oraz, w niektórych przypadkach, poziom parathormonu. 

Po wycięciu tarczycy w organizmie nie są produkowane hormony tarczycy, dlatego konieczne jest ich substytucyjne podawanie w postaci lewotyroksyny. Przy wystąpieniu niedoczynności przytarczyc może być konieczne suplementowanie wapnia i fosforu, a czasami także aktywnej pochodnej witaminy D3. Jeśli w trakcie operacji dojdzie do uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego, pacjent powinien mieć wykonane badanie laryngologiczne oraz mieć możliwość rehabilitacji foniatrycznej.

Leczenie uzupełniające

W niektórych przypadkach raka tarczycy konieczne może być leczenie uzupełniające w postaci radioterapii. Radioterapia wskazana jest w przypadku rozpoznania raka anaplastycznego lub niezróżnicowanego, gdy brakuje doszczętnej resekcji i niemożliwe jest leczenie jodem promieniotwórczym w przypadku raków zróżnicowanych, oraz przy braku radykalnego wycięcia raka rdzeniastego tarczycy.

Bibliografia

1. Usunięcie tarczycy (tyroidektomia) (2017). Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/pacjent/badania_zabiegi/88474,usuniecie-tarczycy-tyroidektomia. (Dostęp: 03.2025).
2. Jarząb, B., Płaczkiewicz-Jankowska, E. (2024). Nadczynność tarczycy. Medycyna Praktyczna. Dostępne na: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.9.2. (Dostęp: 03.2025).

Autor