Rola TSH a funkcje tarczycy

Tarczyca to narząd ważący zaledwie 30-60g, umiejscowiony w przednio-dolnej części szyi. Zbudowana jest z dwóch płatów, połączonych ze sobą tzw. cieśnią. Pracę tarczycy reguluje podwzgórze, które produkuje tyreoliberynę, hormon oddziałujący na przysadkę mózgową. W odpowiedzi, na działanie tego hormonu, wydziela ona TSH – tyreotropinę, odpowiedzialną za stymulowanie tarczycy do uwalniania trójjodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Wysoki poziom T3 i T4 działa hamująco na uwalnianie TSH i tyreoliberyny. Zjawisko to nosi nazwę ujemnego sprzężenia zwrotnego i ma za zadanie zapewnić równowagę hormonalną organizmu.

Efekty metaboliczne tarczycy związane są głównie z hormonem T3. Forma T4 jest prekursorem przekształcanym do T3, za pomocą specjalnej grupy enzymów – dejodynaz. Jest to niezwykle istotny proces, któremu nie sprzyja stres, zaburzenia hormonalne, a nawet nieprawidłowa mikroflora jelitowa.

Tarczyca – strażnik metabolizmu

Równowaga hormonalna tarczycy wpływa na pracę wielu narządów i układów. Odpowiada m.in. za proces wzrostu i rozwoju, a także reguluje tempo przemiany materii. Niedoczynność tarczycy oznacza zwolnienie metabolizmu, a co za tym idzie zwiększenie masy ciała. Analogicznie, nadczynność tarczycy objawia się niekontrolowanym spadkiem masy ciała. 

Warto pamiętać, że zdrowa tarczyca jest niezbędna do właściwej pracy układu nerwowego, a zmniejszona produkcja hormonów prowadzić może nawet do rozwoju depresji. Ponadto, u kobiet cierpiących na choroby tarczycy częściej występują zaburzenia hormonalne oraz zaburzenia miesiączkowania.

Umów wizytę u endokrynologa

O czym świadczy nieprawidłowy poziom TSH?

Wyróżniamy dwa rodzaje zaburzeń pracy tarczycy – nadczynność i niedoczynność. Znajdują one odzwierciedlenie w wynikach TSH. Kiedy zatem zweryfikować ten parametr? Okazuje się, że najlepiej sprawdzać go co roku podczas rutynowych badań profilaktycznych, nawet jeśli nie odczuwamy żadnych niepokojących objawów.

W przypadku podejrzenia niedoczynności tarczycy zwracamy uwagę na:

• uczucie zimna,
• przyrost masy ciała i zaparcia,
• spadek ciśnienia tętniczego krwi,
• depresję,
• pogorszenie kondycji skóry i włosów,
• zaburzenia cyklu miesiączkowego.

Nadczynność tarczycy manifestuje się natomiast poprzez:

• uczucie gorąca i nadpotliwość,
• wzrost apetytu i spadek masy ciała
• kołatanie serca,
• wypadanie włosów,
• rozdrażnienie,
• zaburzenia miesiączkowania.

Jeśli zaobserwujemy u siebie wymienione objawy, warto skonsultować się z lekarzem POZ lub endokrynologiem. Wizytę u wybranego specjalisty umówisz bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl

Jaki jest prawidłowy wynik TSH?

Badanie TSH wykonać można w dowolnym laboratorium analitycznym. Polega na pobraniu próbki krwi obwodowej i oznaczeniu stężenia hormonu. Najczęściej weryfikuje się także poziom wolnej (niezwiązanej z białkami) trójjodotyroniny (FT3) i tyroksyny (FT4).

Zakres norm dla TSH wynosi od 0,4–4,0 mIU/l, chociaż przyjmowane wartości mogą nieznacznie różnić się w zależności od stosowanej metody analitycznej. Inaczej rozpatruje się wyniki kobiet ciężarnych, u których ze względu na zmiany fizjologiczne, przyjmuje się odrębne normy:

• I trymestr:   0,009-3.18 mIU/l;
• II trymestr:  0,05-3,44 mIU/l;
• III trymestr: 0,11-3,52 mIU/l.

Podwyższone TSH świadczy o obniżonym poziomie T3 i T4, co wskazuje na niedoczynność tarczycy. Warto w tej sytuacji oznaczyć także przeciwciała anty-TPO, aby wykluczyć chorobę Hashimoto. Jest to schorzenie, w którym układ odpornościowy nieprawidłowo rozpoznaje i atakuje komórki tarczycy, prowadząc do jej destrukcji. Obniżone wartości TSH najczęściej idą w parze z wysokim poziomem hormonów T3 i T4, co świadczy o nadczynności tarczycy.

Leczenie chorób tarczycy

Leczenie tarczycy powinno być ustalone i kontrolowane przez lekarza endokrynologa. W przypadku niedoczynności tarczycy stosuje się leki zawierające lewotyroksynę. W przypadku nadczynności, konieczne jest zastosowanie tyreostatyków: tiamazolu lub propylotiouracylu, bądź ewentualnie terapii jodem promieniotwórczym.