Poporodowe zapalenie tarczycy – co to takiego?

U części kobiet po porodzie wystąpić może poporodowe zapalenie tarczycy, w skrócie nazywane PZT. Jest to zespół trwałych lub przemijających zaburzeń czynności tarczycy, które rozwijają się w pierwszym roku po porodzie bądź po poronieniu. PZT jest zaburzeniem o podłożu autoimmunologicznym – układ odpornościowy atakuje tkanki tarczycy. 

Endokrynolodzy szacują, że poporodowe zapalenie tarczycy występuje u 5-10% kobiet po porodzie, jednak tylko co czwarta pacjentka zostaje poprawnie zdiagnozowana.

Różne formy poporodowego zapalenia tarczycy

Poporodowe zapalenie tarczycy może mieć różny przebieg:

• u około 30% pacjentek poporodowe zapalenie tarczycy rozwija się w ciągu 2-3 miesięcy, przybierając formę nadczynności tarczycy, która po kilku miesiącach przechodzi w niedoczynność tarczycy;
• u 20-30% kobiet rozwija się izolowana nadczynność tarczycy;
• u 40-50% kobiet występuje izolowana niedoczynność tarczycy.

U 80-90% pacjentek objawy choroby ustępują samoistnie w ciągu roku po porodzie i przechodzą w stan eutyreozy (prawidłowego funkcjonowania tarczycy). W przypadku pozostałych 10-20% przypadków rozwija się trwała niedoczynność tarczycy. Ponadto, u 1/3 pacjentek, które przeszły PZT może rozwinąć się trwała niedoczynność tarczycy w ciągu 5 lat po porodzie.

Poporodowe zapalenie tarczycy – grupy ryzyka

U niektórych kobiet ryzyko rozwoju PZT jest znacząco wyższe niż u innych pacjentek. Dotyczy to zwłaszcza kobiet ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 1 lub inną chorobą o podłożu autoimmunologicznym (np. toczeń rumieniowaty, przewlekłe zapalenie wątroby, choroba Gravesa-Basedowa). Ryzyko jest istotnie większe także u pacjentek, które miały w rodzinie przypadki chorób tarczycy lub same przebyły zapalenie tarczycy.

Czujność powinny zachować także kobiety, u których doszło do poronienia lub porodu przedwczesnego. Czynnikiem ryzyka jest także niepłodność oraz wszelkie objawy, które mogą sugerować nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy (np. niedokrwistość, hipercholesterolemia).

Jak objawia się poporodowe zapalenie tarczycy?

Objawy poporodowego zapalenia tarczycy mogą mieć różny przebieg, w zależności od tego, czy w danym momencie mamy do czynienia z nadczynnością lub niedoczynnością.

W przebiegu nadczynności, czyli hipertyreozy, występuje nadprodukcja hormonów tarczycowych oraz zjawisko tzw. hipermetabolizmu. Typowe objawy przy tej dolegliwości to: nerwowość i drażliwość, nadmierne pocenie się, kołatania serca, drżenie rąk, spadek masy ciała, zaburzenia cyklu menstruacyjnego i kłopoty z zasypianiem. Symptomy te bywają często bagatelizowane, ponieważ są tożsame z dolegliwościami, jakich na początku macierzyństwa doznają zdrowe młode mamy.

W fazie niedoczynności tarczycy (hipotyreozy), tarczyca produkuje niewystarczającą ilość hormonów, co skutkuje: permanentnym zmęczeniem i sennością, zaburzeniami miesiączkowania, pogorszoną kondycją włosów, skóry i paznokci, wzrostem masy ciała, trudnościami w koncentracji i zwiększoną wrażliwością na zimno.

W razie wystąpienia powyższych objawów należy skonsultować się z lekarzem rodzinnym, który skieruje nas do endokrynologa. Dogodny termin wizyty możemy zarezerwować przez serwis LekarzeBezKolejki.pl.

Metody diagnostyki i leczenia poporodowego zapalenia tarczycy

U wielu kobiet nie udaje się rozpoznać poporodowego zapalenia tarczycy. Przyczyną mogą być m.in. rzadsze, niż w trakcie ciąży, wizyty u ginekologa oraz zakończenie poporodowych wizyt położnej – specjaliści nie mają okazji zauważyć tych objawów. Czynnikiem, który wskazuje na to, że może dojść do rozwoju PZT jest podwyższone miano przeciwciał przeciwko peroksydazie tarczycowej (a-TPO). Wśród ciężarnych pacjentek, u których wykryto ich wysokie stężenie w I trymestrze ciąży około 50% zachorowało na PTZ.  Wysokie miano a-TPO w III trymestrze zwiększa ryzyko PTZ do 80%!

W diagnostyce poporodowego zapalenia tarczycy wykorzystuje się badanie hormonu tyreotropowego (TSH), hormonów tarczycy (fT3 i fT4), oraz przeciwciał tarczycowych (a-TPO i a-TG). Endokrynolog wykonuje także USG tarczycy, aby sprawdzić jej budowę i strukturę.

Przy niskim nasileniu objawów PTZ zazwyczaj nie wprowadza się leczenia farmakologicznego. U pacjentek z mocno odczuwalnymi objawami nadczynności wprowadza się leczenie lekami b-adrenolitycznymi. Kobiety ze zdiagnozowaną niedoczynnością leczone są l-tyroksyną, czyli syntetycznym hormonem tarczycy. Po pewnym czasie endokrynolog może zaordynować odstawienie leków, aby ocenić, czy tarczyca zaczęła prawidłowo funkcjonować.

Autor