Czym jest obrzęk naczynioruchowy?

Obrzęk naczynioruchowy, zwany również obrzękiem Quinckego, charakteryzuje się nagromadzeniem płynu w tkankach podskórnych. Powstają wówczas niebolesne i niezapalne obrzęki, które najczęściej obejmują twarz, kończyny i okolice stawów. Niekiedy opuchlizna dotyczy błon śluzowych przewodu pokarmowego, układu moczowego czy dróg oddechowych. Najbardziej niebezpieczny jest obrzęk naczynioruchowy gardła, nosa i krtani, ponieważ może prowadzić do utrudnienia oddychania, a nawet uduszenia.

Umów się do lekarza rodzinnego

Przyczyny obrzęku naczynioruchowego

Najczęściej spotykaną formą choroby jest obrzęk naczynioruchowy o podłożu alergicznym. W odpowiedzi na alergen organizm wydziela nadmierną ilość histaminy, która odpowiada za powstanie obrzęków oraz tzw. bąbli na skórze, zwanych pokrzywką. Przyczyną obrzęku alergicznego mogą być uczulenia na leki (np. antybiotyki – penicyliny, sulfonamidy), pokarmy o dużym potencjale uczuleniowym (np. orzechy, soja, mleko, jaja kurze) czy na jad owadów. 

Inne przyczyny obrzęku naczynioruchowego to:

• czynniki niealergiczne – np. niesteroidowe leki przeciwzapalne, radiologiczne środki kontrastujące;
• czynniki fizyczne – np. wysoka lub niska temperatura, promieniowanie UV;
• choroby autoimmunologiczne (np. toczeń rumieniowaty).

Wrodzony obrzęk naczynioruchowy

Skłonność do powstawania obrzęków może zostać odziedziczona, związana jest wówczas z defektem genu odpowiedzialnego za wytworzenie inhibitora C1. Jego niedobór skutkuje zakłóceniem procesów krzepnięcia i fibrynolizy, funkcji odpornościowych, nadmiernym rozszerzeniem naczyń oraz nadprodukcją kinin. Obrzęk naczyniowy u osób z wrodzoną postacią tej choroby może rozwinąć się w wyniku urazu, zabiegu chirurgicznego czy stomatologicznego, stresu lub infekcji.

Nabyty obrzęk naczynioruchowy

Niedobór inhibitora C1 może być spowodowany nie tylko wadą genetyczną, ale także wystąpić w przebiegu innych chorób – autoimmunologicznych lub nowotworowych. Do powstania obrzęku naczynioruchowego czasami dochodzi na skutek stosowania leków zmniejszających ciśnienie krwi z grupy inhibitorów konwertazy angiotensynowej.

Obrzęk naczynioruchowy - objawy

Typowym objawem obrzęku naczynioruchowego jest opuchnięcie tkanek, które obejmuje zazwyczaj:

• twarz (policzki, usta, powieki),
• dłonie i stopy,
• genitalia,
• pośladki,
• inne okolice kończyn i stawów.

Zazwyczaj obrzęk bardzo szybko narasta, a wygląd twarzy czy innej obrzękniętej części ciała mocno się zmienia. Skóra jest napięta, blada lub lekko zarumieniona, bywa swędząca i boląca. Zdarza się, że tuż przed obrzękiem mają miejsce objawy zwiastunowe – zmiany nastroju, lęk czy uczucie wyczerpania. Obrzęk umiejscowiony w ścianach przewodu pokarmowego objawia się wymiotami, biegunką, nudnościami i bólami brzucha. 

Obrzęk naczynioruchowy, który dotyka krtani i tchawicy stanowi jeden z najgroźniejszych rodzajów choroby. Szybko postępujący obrzęk zmniejsza przepływ powietrza, co w skrajnej sytuacji może doprowadzić do uduszenia. Jeśli pojawią się następujące objawy, należy jak najszybciej wezwać pogotowie ratunkowe:

• duszność,
• chrypka,
• uczucie ucisku w gardle,
• chrypka.

W wyniku choroby może rozwinąć się wstrząs anafilaktyczny, który również stanowi zagrożenie życia. Jego charakterystyczne objawy to:

• zawroty głowy,
• silne osłabienie,
• spadek ciśnienia tętniczego,
• kołatanie serca,
• nudności i wymioty.

Jak leczyć obrzęk naczynioruchowy?

W diagnostyce obrzęku naczynioruchowego dużą rolę pełni pogłębiony wywiad, który przeprowadza lekarz rodzinny lub alergolog. Ważne jest ustalenie czy obrzękowi towarzyszy pokrzywka, czy pacjent jest alergikiem, jakie leki stosuje i czy u innych członków rodziny zdarzały się podobne sytuacje. 

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Leczenie łagodnych przypadków polega przede wszystkim na unikaniu czynników wyzwalających obrzęk naczynioruchowy. Zazwyczaj opuchlizna ustępuje samoistnie do 72 godzin, w pozostałych przypadkach (również z towarzyszącą pokrzywką) podawane są leki przeciwhistaminowe i glikokortykosteroidy. W ciężkiej postaci choroby podawana jest adrenalina we wstrzyknięciu domięśniowym. Jeśli zastosowane metody zawodzą, można podejrzewać wrodzony lub nabyty niedobór inhibitora C1. W takiej sytuacji podawany jest on w postaci koncentratu.

Autor