Pochwica i dyspareunia – co to za choroby?

Ból i skurcz to dwa oddzielne zjawiska, i mimo, że w przypadku dolegliwości bólowych związanych ze stosunkiem płciowym bardzo często są kojarzone ze sobą wspólnie, opisywane są przez dwa oddzielne pojęcia medyczne: pochwicę i dyspareunię. Pochwica jest to skurcz mięśni wokół wejścia do pochwy, który znacznie utrudnia lub nawet uniemożliwia wprowadzenie członka do pochwy i ma podstawy psychogenne. Dyspareunia jest natomiast bólem, który jest odczuwany przez kobietę w trakcie penetracji. Dyspareunia występuje w różnym nasileniu i może zachodzić na różnej głębokości – zarówno w powierzchownych strukturach przedsionka pochwy, we wnętrzu przedsionka pochwy, jak i w jej głębi. Co więcej, ból może być ograniczony do dotyku albo występować przewlekle.

Wskutek kojarzenia stosunku płciowego z bólem, u partnerki może występować lęk przed penetracją, a naturalnym tego skutkiem może być tendencja do unikania kontaktów intymnych. Dlatego tak ważna jest konsultacja swojej dolegliwości z lekarzem, dokładne jej zdiagnozowanie i leczenie.

Umów się do ginekologa

Jakie są przyczyny pochwicy i dyspareunii?

Przyczyn występowania pochwicy i dyspareunii może być bardzo wiele – począwszy od czynników biologicznych, poprzez czynniki psychoseksualne, kończąc na reakcjach i zachowaniach seksualnych partnera bądź partnerki. 

Wśród czynników biologicznych, które mogą być przyczyną bólu w czasie zbliżeń, wyróżnia się m.in. endometriozę, czyli chorobę, w której dochodzi do rozrostu błony śluzowej macicy poza jej obręb. W jej przebiegu pacjentki mogą odczuwać m.in. bóle w okolicy miednicy. Jeżeli pacjentka podczas kontaktów intymnych odczuwa ból głęboko we wnętrzu pochwy, wówczas przyczyną może być właśnie endometrioza lub inne choroby dotyczące obrębu miednicy. 

Ból odczuwany bliżej ujścia pochwy może się pojawić w przebiegu m.in.:

• infekcji pochwy (zarówno grzybiczej, jak i bakteryjnej),
• infekcji układu moczowego, 
• wad anatomicznych pochwy (m.in. agenezja pochwy czy włóknista błona dziewicza),
• zaburzeń gospodarki hormonalnej (atrofia pomenopauzalna), 
• nadreaktywności i skurczu mięśni, 
• niektórych chorób naczyniowych i neurologicznych.  

Istotnym czynnikiem powodującym występowanie bólu w czasie stosunku jest także psychika pacjenta. Ogromne znaczenie mają m.in. pierwsze kontakty seksualne (czy były udane czy nie), nadużycia seksualne, zaburzenia psychiczne (stany lękowe, depresja, zaburzenia pożądania) czy nieodpowiedni partner (np. poniżający drugą osobę). Te czynniki determinują, czy życie seksualne jest udane, przyjemne i satysfakcjonujące.  

Bardzo ważne jest także to, w jakiej relacji znajduje się partner – czy wśród partnerów jest wystarczająco dużo zrozumienia i bliskości emocjonalnej, czy partnerzy nie kłócą się za często. Przed każdym stosunkiem ważne jest także przygotowanie partnerów, zarówno psychiczne, jak i fizycznie (niewystarczająca gra wstępna, brak wystarczającego podniecenia ze względu na małą atrakcyjność partnera czy brak satysfakcji seksualnej, niedostateczne nawilżenie pochwy). Oprócz tego również niedostosowanie anatomiczne partnerów (np. zbyt duży członek lub nieprawidłowa anatomia pochwy) może przyczynić się do powstania pochwicy i dyspareunii.

Diagnoza i leczenie pochwicy i dyspareunii

Najtrudniejszą częścią diagnozy i leczenia schorzenia jest najczęściej pierwszy etap, wymagający odwagi pacjenta – udanie się do lekarza. Wielu pacjentów uważa problem za wstydliwy i boi się porozmawiać o tym ze swoim lekarzem. Pochwica i dyspareunia to dolegliwości, które mogą być diagnozowane i leczone przez wielu specjalistów: ginekologa, seksuologa, psychiatrę czy psychologa i wymagają przede wszystkim dokładnego zbadania przyczyny dolegliwości. Dopiero po jej poznaniu można przystąpić do właściwego leczenia. 

Zadaniem ginekologa jest sprawdzenie miejsca bólu, badanie narządów rodnych oraz sprawdzenie innych aspektów, m.in. czy nawilżenie pochwy jest właściwe. Jednym z najczęściej przepisywanych leków w przebiegu pochwicy i dyspareunii są leki rozkurczające mięśnie gładkie, które pomogą w rozluźnieniu mięśni miednicy, co przyczyni się do ułatwienia odbycia stosunku płciowego. Innymi lekami, które mogą okazać się pomocne w leczeniu schorzenia są m.in. leki przeciwlękowe czy leki hormonalne. 

W większości przypadków leczenie nie polega tylko na leczeniu biologicznych przyczyn dolegliwości. Równie ważny jest aspekt psychologiczny schorzenia. Odpowiedni specjaliści przeprowadzają szereg treningów, w zależności od potrzeb pacjenta i partnera. Mogą to być m.in. treningi desensytyzacyjne (wpływające na rozluźnienie pochwy), rozmowa z partnerem (skupienie uwagi partnerów na doznawanej przyjemności) czy trening relaksacyjny (wpływający na rozluźnienie całego ciała). Istotnym punktem leczenia jest także psychoterapia, prowadzona zarówno osobno, jak i w parze. 

Pamiętaj, że na wizytę do dowolnego specjalisty z łatwością i bez wychodzenia z domu umówisz się za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl. 

Autor