Czym jest synestezja?

Słowo synestezja pochodzi z języka greckiego i oznacza kojarzenie ze sobą wrażeń pochodzących z różnych zmysłów, na przykład dźwięki z kolorami lub kształty ze smakiem. Osoby tego doświadczające nazywane są synestetykami i stanowią oni zaledwie 4% populacji. Często są to ludzie obdarzeni dużą inteligencją, wyobraźnią i kreatywnością. Ze względu na mnogość połączeń zmysłów możemy wyróżnić bardzo wiele rodzajów synestezji. Najbardziej powszechne to:

• grafem-kolor (jedna z najbardziej powszechnych form synestezji), polegająca na kojarzeniu liter czy liczb z kolorami;
• leksykalno-smakowa, gdzie poszczególne słowa mają konkretne smaki;
• słuch-wzrok, inaczej chromestezja, czyli barwne słyszenie. 

Ludzie mający ten sam typ synestezji mogą doświadczać jej w różny sposób, na przykład u jednych litera A będzie niebieska, zaś u innych zielona. 

Mimo, że synestetycy uważani są za niezwykłe jednostki, to nie zawsze synestezja jest dla nich czymś przyjemnym. Często jeden zmysł, na przykład wzrok, powoduje bardzo niekomfortowe wrażenie pochodzące od innego zmysłu, chociażby przykry zapach. Synestetyk nie jest w stanie odciąć się od nieprzyjemnego doznania, gdyż nie doświadcza go fizycznie, jest to jedynie zjawisko zachodzące w jego głowie.

Umów się do lekarza rodzinnego

Co powoduje synestezję?

Podłoże rozwoju synestezji nie jest do końca poznane. Do tej pory, naukowcy opracowali kilka teorii, tłumaczących wystąpienie tego zjawiska. Jedną z nich jest teoria o genetycznym dziedziczeniu. Podstawą tego twierdzenia jest założenie, że ludzie z synestezją rodzą się z nią lub rozwijają ją we wczesnym dzieciństwie. Często też zdolność ta pojawia się w tych samych rodzinach. Teoria o genetycznym dziedziczeniu przeczy tezie, jakoby synestezji można się było nauczyć.

Niektóre badania wskazują również na różnice w przekazywaniu informacji w strukturach centralnego układu nerwowego. Każdy z pięciu zmysłów powinien stymulować określone obszary mózgu. Przykładowo, patrząc na żółty obiekt, pobudzany jest obszar odpowiedzialny za wzrok. Synestetyk może również “posmakować” tego koloru, gdyż jednocześnie stymulowany jest ośrodek odpowiedzialny za wrażenia smakowe. Naukowcy uważają, że ludzie z synestezją mają więcej połączeń nerwowych niż “przeciętny” człowiek lub inną aktywność przekaźników mózgowych, odpowiadających za przekazywanie informacji. Również niektóre substancje psychoaktywne mogą powodować chwilowe odczuwanie synestezji.   

Synestezja występuje często u dzieci z autyzmem, a także ludzi z padaczką skroniową. Ponadto, jej przyczyn można upatrywać w guzach mózgu i innych chorobach neurologicznych. 

Jeśli zauważyłeś u siebie objawy synestezji, umów się na wizytę do swojego lekarza rodzinnego lub neurologa. Przeprowadzi on odpowiednią diagnostykę, w celu rozpoznania przyczyny tego zjawiska. Zwróć uwagę na czas pojawienia się nietypowych wrażeń zmysłowych i inne towarzyszące im symptomy.

Diagnostyka i leczenie synestezji

Diagnostyka synestezji jest skomplikowana, gdyż łatwo ją pomylić z halucynacjami lub innym schorzeniem o podłożu neurologicznym. Jedynie na podstawie dokładnie przeprowadzonego wywiadu, po wykluczeniu innych zaburzeń i wykonaniu kilku niespecyficznych badań, można rozpoznać synestezję. 

Synestezja sama w sobie nie jest jednostką chorobową, dlatego nie wymaga leczenia. Jeśli jednak jest ona objawem innej choroby, na przykład guza mózgu czy padaczki, wtedy terapia ukierunkowana jest na konkretną przyczynę.

Synestetycy, zwłaszcza w młodym wieku, mogą mieć problemy z samoakceptacją i odnalezieniem się w społeczeństwie, ze względu na poczucie odmienności. W tej sytuacji warto porozmawiać z terapeutą lub psychologiem, który pomoże nauczyć się funkcjonować z synestezją na co dzień.

Wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu na portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Autor