Czym jest tętno?

Tętno jest to ruch tętnic o charakterze falowym, zależnym od częstości skurczów serca. Innymi słowy jest parametr, który dostarcza informacji o ilości uderzeń serca na minutę. Tętno można badać w różnych warunkach − zarówno spoczynkowych, jak i podczas uprawiania sportu. Najczęściej sprawdza się jego wartość na tętnicy szyjnej lub udowej. Pomiar można wykonać przykładając dwa palce (zazwyczaj  wskazujący i środkowy) do tętnicy i licząc ilość uderzeń w ciągu minuty.

Można wyróżnić tętno spoczynkowe, czyli wartość zbadana np.zaraz po porannym przebudzeniu, gdy organizm jest wyciszony. Nieco innym parametrem jest tętno maksymalne (Tmax, HRmax), którego pomiaru dokonuje się w momencie maksymalnego wysiłku fizycznego (każda osoba w subiektywny sposób będzie go odczuwać).

Tętno maksymalne

Wartość tętna maksymalnego jest uzależniona od wielu czynników, m.in. wieku, rodzaju i częstotliwości podejmowanej aktywności fizycznej, palenia tytoniu, temperatury otoczenia, obecności chorób przewlekłych oraz towarzyszących emocji (np. stres).

Umów się do kardiologa

Obliczanie wartości tętna maksymalnego

Istnieje wiele wzorów, pozwalających na obliczenie wartości tętna maksymalnego. Dzieli się je na podstawowe oraz bardziej zaawansowane, uwzględniające większą liczbę czynników. Za najbardziej podstawowy, uznaje się następujący wzór:

• tętno maksymalne u kobiet: 226-wiek,
• tętno maksymalne u mężczyzn: 220-wiek.

Zapisany wyżej wzór jest jednak mało dokładny. Dwie osoby tej samej płci i w tym samym wieku otrzymają taki sam wynik obliczenia, podczas gdy ich styl życia czy masa ciałą może się znacząco różnić.

Nieco dokładniejszym sposobem pomiaru wartości tętna maksymalnego wydaje się wzór uwzględniający oprócz wieku również masę ciała:

• dla kobiet: Hrmax = 210-(0,5 x wiek)-(0,022 x masa ciała [kg]),
• dla mężczyzn: Hrmax = 210-(0,5 x wiek)-(0,022 x masa ciała [kg])+4.

Tętno maksymalne − badanie lekarskie

Najdokładniejszą wartość tętna maksymalnego otrzymuje się podczas prób wysiłkowych, wykonywanych na zlecenie i pod nadzorem lekarza. Specjalna maszyna (do której podpięty jest pacjent) oraz programy komputerowe wyliczają różne parametry, m.in. wartość tętna maksymalnego. Taką próbę wykonuje się u pacjentów z różnego nieprawidłowościami zdrowotnymi. Chory może zostać skierowany na badanie przez lekarza interniste lub kardiologa czy hipertensjologa. 

Wizytę u wybranego specjalisty z łatwością i bez wychodzenia z domu możesz umówić za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

Do czego przyda się znajomość tętna maksymalnego?

Znajomość tętna maksymalnego pozwala na bardziej odpowiednie dopasowanie intensywności treningu oraz ułatwia ustalenie celu wykonywania konkretnej aktywności fizycznej. Od wartości tętna maksymalnego zależeć będzie, czy swoją aktywność pokierujemy w stronę treningu relaksacyjnego, treningu wytrzymałościowego czy spalającego tkankę tłuszczową. Istnieją specjalne tabele, tzw. strefy tętna, które dopasowywują wartość tętna do charakteru treningu.

Należy pamiętać, że w warunkach domowych chęć monitorowania tętna maksymalnego opiera się głównie na szacowaniu jego wartości. W przypadku osób zdrowych i aktywnych fizycznie lub sportowców, będzie to przydatna informacja w kontekście doboru charakteru treningu oraz oceny postępów lub regresji. U osób z obciążeniami chorobowymi informacja na temat tętna maksymalnego jest niezwykle cenna, gdyż aktywności powyżej pewnego poziomu tętna mogą być dla nich szkodliwe (np. u pacjentów z poważnymi chorobami kardiologicznymi lub po skomplikowanych zabiegach chirurgicznych).

Gadżety wspomagające pomiary tętna maksymalnego

Ostatnio bardzo popularne stały się różnego rodzaju zegarki i opaski na nadgarstek, posiadające wbudowane funkcje umożliwiające monitorowanie parametrów wysiłku fizycznego. Potrafią one określić m.in. wartość tętna maksymalnego czy spoczynkowego. Nowoczesne urządzenia dostarczają także informacji na temat stopnia intensywności wykonywanej w danym momencie aktywności fizycznej. Jest to ciekawe rozwiązanie dla osób chcących rozpocząć swoją przygodę ze sportem lub pacjentów z różnymi schorzeniami sercowo-naczyniowymi, chcących monitorować w ciągu dnia pracę swojego serca, w tym także wartość tętna.

Autor