Czym jest gastryna?

Gastryna jest mieszaniną peptydów: gastryna-34, gastryna-17, preprogastryna, gastryna-14, progastryna. Wydzielana jest głównie w komórkach G części odźwiernikowej żołądka, ale również w początkowym odcinku jelita cienkiego (w dwunastnicy). Gastryna jest także produkowana przez komórki zlokalizowane poza przewodem pokarmowym, np. w mózgu. Gastryna odpowiada za wydzielanie w żołądku kwasu solnego i pepsynogenu, co wpływa na rozpoczęcie procesu trawienia polipeptydów w naszym organizmie. Pobudza także wydzielanie żółci oraz przedostawanie się wody i jonów do soku trzustkowego, co jest niezbędne dla prawidłowego trawienia tłuszczów. 

Funkcje gastryny

Jak każdy hormon, gastryna w organizmie pełni wiele funkcji. Poniżej przedstawiono najważniejsze z nich:

• pobudza perystaltykę przewodu pokarmowego;
• zwiększa przepływ krwi w obrębie błony śluzowej żołądka;
• pobudza w żołądku wydzielanie kwasu solnego i pepsyny; 
• wywołuje skurcz dolnego zwieracza przełyku;
• pobudza wzrost błony śluzowej jelit;
• pobudza wydzielanie żółci.

Umów się do lekarza rodzinnego

Jakie czynniki pobudzają lub zmniejszają wydzielanie gastryny?

Bodźcami pobudzającymi wydzielanie tego enterohormonu są: 

• obecność pokarmu w żołądku – jest to sygnał by rozpocząć trawienie; 
• aminokwasy, białka (węglowodany i tłuszcze nie stymulują wydzielania tego hormonu);
• rozciąganie ścian żołądka;
• pobudzenie nerwu błędnego.

Do czynników zwiększających wydzielanie gastryny należą również jony Ca²⁺ oraz spożywanie kawy lub alkoholu. Nadmiar gastryny prowadzi do nadkwaśności soku żołądkowego, co w dalszej perspektywie może uszkadzać błonę śluzową żołądka i tworzyć wrzody.  

Zmniejszone wydzielanie gastryny powoduje somatostatyna (hormon hamujący wydzielanie insuliny), sekretyna oraz zakwaszenie żołądka kwaśną treścią.

Kiedy wykonuje się badanie gastryny?

Stężenie gastryny bada się w przypadku:

• choroby wrzodowej żołądka i/lub dwunastnicy (niereagującej na leczenie lub gdy przyczyną nie jest zakażenie Helicobacter pylori czy stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych);
• u chorych z mnogimi owrzodzeniami przewodu pokarmowego lub kiedy choroba wrzodowa przebiega z niewyjaśnioną biegunką;
• zapalenia przełyku;
• podejrzenia zespołu Zollingera-Ellisona (obecności guza produkującego gastrynę);
• diagnostyki niedokrwistości Addisona-Biermera (związanej z niedoborem witaminy B12; jest to schorzenie autoimmunologiczne); 
• przyjmowania silnych środków hamujących wydzielanie soku żołądkowego (antagoniści receptorów H2, inhibitory pompy protonowej);
• podejrzenia przewlekłego zanikowego zapalenia błony śluzowej żołądka typu A;
• po resekcji jelita;
• niewydolności nerek, kiedy metabolizm tego hormonu może być upośledzony.

Badanie gastryny jest oznaczeniem bardzo specjalistycznym i wykonuje się je po konsultacji z gastroenterologiem, który podczas wizyty dokładnie przeanalizuje historię choroby, zleci badania podstawowe i oznaczenie kwaśności treści żołądkowej. W innym wypadku badanie gastryny będzie niemiarodajne. 

Pamiętaj, że wizytę u wybranego specjalisty możesz umówić bez wychodzenia z domu za pomocą portalu LekarzeBezKolejki.pl.

O czym może świadczyć podwyższony poziom gastryny?

Poziom gastryny wzrasta w przebiegu różnych chorób, m.in.:

• zespole Zollingera i Ellisona;
• zapaleniu błony śluzowej żołądka typu A;
• niedokrwistości Addisona-Biermera; 
• niewydolności nerek.

Choroby te diagnozuje się na podstawie wielu wyników badań, a oznaczenie stężenia gastryny jest tylko jednym z nich.

Jak przygotować się do badania stężenia gastryny?

Stężenie gastryny oznacza się we krwi pobranej z żyły łokciowej. Najważniejsze, by pacjent był na czczo, czyli przynajmniej 6-8 godzin po posiłku. Pomiar wykonuje się w kilku próbkach krwi, pobranych po sobie (w kolejnych dniach) do specjalnych probówek. Czas oczekiwania na wyniki to jeden do dwóch dni. Norma wynosi 50-80 ng/l. Oczywiście wynik należy zawsze odnosić do norm podawanych przez konkretne laboratorium. Lekarz gastroenterolog podczas decyzji o dalszym postępowaniu leczniczym zestawia uzyskaną informację na temat stężenia gastryny z innymi wynikami badań i stanem pacjenta. 

Autor